سیلاب‌های رودخانه اغلب ناشی از بارش‌های شدید میباشد که در برخی موارد همراه با ذوب برف میباشد. سیلابی که بدون پیش هشدار یا پیش هشدار کمی در رودخانه جاری شود تند سیل نامیده میشود. تلفات جانی این تند سیلابها که در حوزه‌های کوچک بوقوع می‌پیوندند عموما بیشتر از تلفات جانی سیلاب‌های رودخانه‌های بزرگ می‌باشند. تلفات جانی تند سیلابها که در حوزه‌های کوچک بوقوع می‌پیوندند عموما بیشتر از تلفات جانی سیلاب‌های رودخانه‌های بزرگ می‌باشند.
نواحی ساحلی نیز در معرض آبگرفتگی ناشی از موج‌های بوجود آمده از طوفان‌های شدید بر سطح اقیانوس‌ها یا موج‌های ناشی از زلزله‌های زیرزمینی می‌باشند. سیلابها نه تنها موجب خسارت به دارایی‌ها می شوند و جان انسان‌ها و حیوان‌ها را به خطر می‌اندازند بلکه اثرات دیگری نیز از خود بر جا می‌گذارند. رواناب ناشی از بارش‌های شدید موجب فرسایش خاک در بالادست و مشکلات رسوب گذاری در پایین دست می‌گردد. زیستگاه‌های ماهی و دیگر جانوران اغلب در اثر سیلاب نابود میشوند. سرعت زیاد جریان موجب افزایش خسارت‌ها میشود. سیلاب‌های طویل المدت موجب توقف ترافیک شده ومانع از زهکشی و کاربری اقتصادی از اراضی میشوند. تکیه گاه‌های پلها، سواحل رودخانه ها، خروجی‌های فاضلاب و دیگر سازه‌ها دچار آسیب میشوند و در کشتی رانی و تولید انرژی برق آبی خلل وارد میشود. خسارات اقتصادی سیلابها در جهان سالیانه ده‌ها میلیارد دلار برآورد میشود.
نحوه مواجه با سیلاب
بطوركلي در مواجهه با پديده سيل و كنترل و كاهش نسبي خسارات جاني و مالي ناشي از آن، سه ديدگاه سازه اي، غيرسازه اي و تركيبي وجود دارد. در ديدگاه سازه اي كنترل سيلاب، با ساماندهي رودخانه و احداث ساختمانهاي كنترل سيلاب نظير: سدهاي مخزني، سدهاي تاخيري، ايجاد خاكريزهاي طولي ساحلي و ديوارهاي سيل بند، اصلاح مسير و مقطع رودخانه، حفر سيلابروهاي كمكي، احداث ايستگاههاي پمپاژ و اقداماتي موسوم به آبخيزداري حوزه آبريز، امكان مهار نسبي سيلابهاي مخرب ميسر مي گردد. از دهه 1950 به بعد، توسل به معيارهاي سازه اي بعنوان مؤثرترين راه حل جهت مهار و كاهش خسارات جاني و مالي ناشي از سيلاب مورد ترديد قرار گرفته است. در ديدگاه غيرسازه اي، با پيش بيني بهنگام بزرگي سيلاب در پائين دست و در مجاورت مراكز جمعيتي، امكان اعلان هشدارهاي لازم بمنظور تخليه مراكز جمعيتي امكان پذير گشته و در ديدگاه سوم با انتخاب تركيبي از دو ديدگاه اول و دوم، با احداث ابنيه ساختماني و تعبيه سيستمهاي هشدار سيلاب، امكان مهار و كاهش نسبي خسارات ناشي از سيلاب امكان پذير مي گردد. پرواضح است كه در هر سه ديدگاه، دسترسي به شدت و بزرگي سيلابهاي مخرب در مجاورت مراكز جمعيتي از طريق پايش پديده و يا شبيه سازي آن از ضروريات است.
سیلاب شهری
در زمان وقوع سیلاب شهری خیابان‌ها و کوچه‌های شهر به مجرا‌ها و مسیل‌های پر سرعتی تبدیل میشوند که می‌توانند زندگی شهری را مختل کرده و موجب خسارات فراوانی گردند. بطور کلی سیلاب‌هایی که در شهرها رخ می‌دهند. خسارات ناشی از آن را به دو دسته مستقیم و غیر مستقیم تقسیم می‌کنند.
عدم لایروبی انهار و رودخانه های داخلی شهری از یک طرف از بین بردن نفوذ پذیری آب در خاک در داخل شهرها که عموما از آسفالت می باشد و توسط خاک و زباله عموما انباشته می گردد از جمله عواملی است که سیل های شهری را ایجاد می نماید.
تخريب پلها، تخريب جادهها، تخريب زمينهاي كشاورزي، تخريب چاهها و قناتها و تخريب بندها و سدها، تخريب منازل مسكوني ازدياد ناقلين (مالاريا)، آلودگي آب، از بين رفتن محصولات و حيوانات اهلي (سوء تغذيه) آسيب به مكانهاي بهداشتي و ارتباطي.
زيانهاي ناشي از سيل مربوط به پوشيده شدن زمين از آب و نيز فشار خود آب است. سيل ممكن است لولههاي آب يا فاضلا را جابهجا كند. در يك مورد، 5 كيلومتر از يك لوله 90 سانتيمتري آب را سيل با خود برده است.
ممكن است تأسيسات تصفيه آب و تلمبه خانهها زير آب فرو روند و گل و لاي داخل تلمبهها، موتورها و ساير تجهيزات شوند كه اين امر سبب تعميرات گران و وقتگيري خواهد شد. آسيب ساختمانهاي محافظ چاهها و چشمهها ممكن است منجر به آلودگي آب آشاميدني شود. تأسيسات تصفيه فاضلاب و لولههاي خروج فاضلاب بيشتردر معرض صدمات سيل قرار ميگيرد. پس زدن آب در لولههاي فاضلاب بيشتر در معرض صدمات سيل قرار ميگيرند. پس زدن آب در لولههاي فاضلاب سبب سرريز شدن آدمروها، مخازن فضولات و چاههاي فاضلاب ميشود. به علت بالا آمدن سطح آب انواع زباله در نقاط مختلف پخش ميشوند كه جمع‌آوري و دفع آنها مشكل مهمي ايجاد ميكند. جمع شدن زباه و فضولات سبب افزايش مگس و جوندگان ميشود. دفن مردگان و زير خاك كردن لاشه حيوانات مرده مواقعي مشكل فوري و مهمي را به وجود ميآورد.
شگفت اين كه هنگام وقوع سيل خطر آتشسوزي نيز افزايش مييابد. بالا آمدن سطح آب ممكن است سبب واژگون شدن مخازن نفت يا بنزين شود و يا ورود آب به مخازن برگ مواد سوتي سبب پخش شدن آنها در منطقه وسيعي گردد. اگر جرقهاي به اين مواد سوختي برسد آتش به سرعت همه جا را فرا ميگيرد، زيرا اشغال شناور در سطح آب و ساير اشياء معمولاً همگي مواد قابل اشتغالاند. گاه اتصال در شبكه برق ساختمانهايي كه زير آب رفتهاند، باعث آتشسوزي و برقگرفتگي ميشود. تأسيسات بهسازي مناطق ساحلي ممكن است به هنگام هجوم اين امواج ويران شوند و يا در اثر شسته شدن زمين و فرو ريختن آن، در معرض صدمه قرار گيرند.
۱- عوامل اقلیمی
این عوامل شامل موارد زیر میباشد.
بارندگی بیش از اندازه، رگبار‌های سیکلونی، بارش با شدت زیاددر حوضه‌های کوچک مقیاس، بارش و ذوب برف میباشد.
۲- خصوصیات فیزیکی حوضه‌ها
میزان رطوبت خاک، سطح آب زیر زمینی پیش از باران، آهنگ نفوذ طبیعی، نفوذ ناپذیری سنگ‌های تشکیل دهنده حوضه، نوع و شکل هندسی حوضه میباشد.
۳- فعالیت‌های انسانی
از جمله فعالیت‌های انسانی می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
تغییر کاربری اراضی رواناب را افزایش می‌دهد
تجاوز به حریم رودخانه‌ها مانع جریان میشود
زهکشی در بالادست پیک‌های سیل را افزایش می‌دهد
تغییر اقلیم بر فراوانی و بزرگی بارش‌ها و سیل‌ها تاثیر می‌گذارد
در واقع فشار جمعیت توسعه زیستی، که همراه با سود خالص اقتصادی است. از راه‌های نفوذ سیل در یک مکان جغرافیایی است. چگونه انسان به وقوع سیل کمک می‌کند؟ مسیر عبور آب یک جریان طبیعی است و سیل رودخانه‌ای نیز یک خطر همیشگی است زمانی تبدیل به یک سانحه می‌گردد که انسان مسیر آن را اشغال نماید. در نتیجه افزایش جمعیت در یک ناحیه محدود، امکان وقوع سیل را به چند برابر می‌رساند. امکانات حفاظتی، امکان وقوع را به صفر نمی‌رساند بلکه با افزایش فشار به آب صدمات تخریبی آن بسیار بالا می‌رود، از بین بردن جنگل‌ها در واقع از بین بردن کاهش جذب آب توسط خاک است. در نتیجه امکان وقوع سیل بالا می‌رود. تخریب عرصه مرتع، جنگل، افزایش جاده، ساختمان و توسعه شهر و کاربری نادرست اراضی از عوامل عمده انسانی و مصنوعی سیل میباشد.
در مواردی که گسیختگی سازه آبی منجر به از دست رفتن جان انسان‌ها و اموال زیادی بشود، طراحی بر مبنای سیلابها با احتمال رخداد کمتر و دوره بازگشت طولانی تر، مثلا سیلاب ۱۰۰۰ ساله و حتی بیشتر، انجام میشود. سطح گسترش و ارتفاع این سیلابها بیش از سیلاب‌هایی است که از احتمال رخداد بیشتری برخور دارند. پیش بینی سیلاب طراحی به دو صورت تحلیلی و زمین شناسی انجام میشود که اغلب مکمل یکدیگرند. عواملی که برای پیش بینی تحلیلی سیلاب مورد توجه قرار می‌گیرند شامل موارد زیر است.
بررسی توپوگرافی بخشی از حوضه آبریز که جریان آب را به منطقه مورد مطالعه تامین می‌کند.
تعیین نوع پوشش سطح زمین (سنگ، خاک، گیاهان)، جهت تخمین نسبت آب جاری شده به آب نفوذی و تبخیرشده.
تعیین بزرگترین رگبار و بارندگی محتمل با توجه به داده‌های موجود.
توجه به فصل، زیرا شرایطی مثل اشباع بودن زمین از آب یا پوشیده بودن سطح آن از برف تاثیر مستقیمی بر جریان سطحی آب دارند.
تعیین ظرفیت ذخیره بستر اصلی رود و دشت سیلابی اطراف آن، تغییرات احتمالی در ظرفیت ذخیره بخش‌های پائین رود در آینده نیز مورد توجه قرار گیرد.
اندازه گیری دبی رود‌ها در کشور ما از ۴۰ سال پیش و ابتدا از رودخانه‌های اطراف تهران آغاز شد. شبکه ایستگاه‌های اندازه گیری سطح آب و مقدار جریان رود‌های کشور (شبکه هیدرومتری)، در حال حاضر دارای ۸۷۰ ایستگاه است که بخشی از آن فعال است. شبکه آب شناسی کشور شامل ایستگاه‌های اندازه گیری آب، تبخیر، باران، برف و آزمایشگاه‌های تعیین کیفیت آب و رسوب زیر نظر دفتر بررسی‌های منابع آب وزارت نیرو اداره میشود. معمولاً سیل در اثر عوامل زیر ایجاد میشود:
ریزش سریع نزولات آسمانی و عدم گنجایش محل نزول.
عدم نفوذپذیری زمین محل و ذوب سریع برفها.
عدم گنجایش و عدم طراحی صحیح مسیر رودخانه و سیل‌ها
عدم استفاده از سیل بند و دیوار‌های محافظ در مناطق سیلخیز
عدم گنجایش صخرهها و جویها جهت عبور آب درمناطق شهری و مسدود شدن رودخانه به علت ریزش کوه
عدم لایروبی رودخانه و تجمع رسوبات سنگین و غیرطبیعی پشت سدها.
خرابی سیلبندها، سدها و مخازن آب.
فرایند ایمن سازی در برابر خسارت های سیل شامل انواع اقداماتی است که پیش از وقوع حادثه و برای کنترل و کاهش خسارات جانی و مالی احتمالی ناشی از بروز سیل انجام می گیرد. فرایند ایمن سازی به دو صورت توصیه های قبل از وقوع سیل و بعد از وقوع سیل مورد بررسی و مطالعه قرار می گیرند.
همان طور که می دانیم سیل از بلایای طبیعی است که همه ساله در گوشه و کنار دنیا اتفاق می افتد و باعث خسارت های مالی و جانی زیادی می شود.
دستورالعمل مقابله با این گونه موارد اضطراری، به شرح زیر است:
اصل بهداشت روانی عبارت است از حفظ خونسردی و همدلی با دیگران توأم با امید به خداوند سبحان. این نکته را هرگز فراموش نکنید.
هشدار سیل در رسانه ها، به معنای آن است که سیل جاری شده است یا جاری خواهد شد، لذا از قبل آماده باشید.
همواره کیف امداد و نجات هلال احمر را در منزل آماده داشته باشید.
از منابع مختلف از جمله رادیو و تلویزیون و سایر وسایل ارتباطی، مانند بی سیم و پایگاه انتظامی، اطلاعات و آگاهی های لازم را دریافت کنید.
برای زمان وقوع سیل، در منبعی آب سالم ذخیره کنید.
در مناطق سیل خیز، تأمین جانی و مالی در برابر زيان های احتمالی ضروری است، بنابراین، بهتر است اسناد و اوراق بهادار را در جعبه ای مطمئن قرار دهید.
در نظر داشته باشید اگر به شما گفته شود منزل را تخلیه کنید، به چه جاهایی می توانید بروید. بنابراین از قبل چند مکان را انتخاب کنید.
همواره کمی بنزین در باک اتومبیل داشته باشید زیرا ممکن است مجبور شوید خانه را ترک کنید.
با مناطق سیل خیز آشنا شوید. برای اطلاعات بیشتر می توانید با مرکز هلال احمر محل خودتان تماس بگیرید.
تابلو برق را در طبقات فوقانی ساختمان جاسازی کنید.
خانواده و اموالتان را در برابر سیل بیمه کنید.
از ساختن خانه یا محل کار خود در مکان هایی که خطر سیل آنجا را تهدید می کند خودداری کنید.
به تعداد كافي آجر و گوني و به مقدار كافي شن و ماسه در منزل داشته باشيد.
اسناد، كاغذها و اسكناسهاي خود را در كيسه‌هاي پلاستيكي و در مكاني امن نگهداري كنيد.
چنانچه ورودي‌هاي منزل يا پنجره‌ها در معرض خطر سيل هستند، لبه‌هاي آنها را با كيسه‌هاي شن و ماسه بپوشانيد.
فرشها و اشيايي گرانقيمت را به طبقات بالاتر و يا سطوح مرتفع منتقل نماييد.
ظروف پلاستيكي، سينك ظرفشويي و وان يا زيردوشي حمام را با آب سرد تميز پر كنيد.
از آجرها براي بالا بردن سطح اثاث منزل استفاده كنيد.
سريعترين وايمن ترين راه رسيدن به نزديكترين نقطه مرتفع درمحل سكونت خود را هميشه درنظر داشته باشيد.
هميشه راديوي باتري دار، چراغ قوه با باتري وكيف كمكهـاي اوليـه دردسـترس داشته باشيد
فراهم نمودن آب خوراكي و غذاي كنسرو شده دربعضي از شرايط جان شما را نجات مي دهد
تهيه كيـسه هاي شن جهت جلوگيري از ورود آب به منزل الزامي است
توصيه هايي براي دستگاه هاي اجرايي جهت پيشگيري و مقابله با سيل :
مجهز نمودن بعضي از مراكز مهم مانند مراكز درماني به جنراتـور توليد برق ضروري است
لزوم رعايت اصول و ضوابط مهندسي رودخانه در احداث پلها مطابق استاندارد.
مطالعه و اجراي طرحهاي سيستم هشدار سيل (مناطق پرجمعيت، كوهستاني و رودخانههاي بزرگ).
حفاظت و جلوگيري از دخل و تصرف غيرمجاز در بستر رودخانه‌ها و مسيلها.
پاكسازي و دفع انباشتههاي طبيعي و مصنوعي در محدوده پلها و زيرگذرها با هماهنگي شركتهاي آب منطقهاي.
لزوم استفاده از كارشناسان شركتهاي آب منطقهاي در هنگام بروز سيلاب به منظور ثبت آمار و خسارات سيلاب و يكنواختسازي آمار و اطلاعات و استفاده از نظرات كارشناسي شركتهاي آب منطقهاي در زمينه تحليل علل بروز و تشديد سيل و چگونگي مقابله و كاهش خسارات در حين وقوع سيل.
نصب تابلوهاي هشدار سيل در مسير رودخانههاي سيل خيز (در نقاط خاص و مهم و با توجه به شرايط رودخانه‌ها و مسير سيلها).
ايجاد نظام هشدار و مديريت سيل (حوزههاي كوچك و پرجمعيت كوهستاني – مناطق شهري – رودخانههاي بزرگ).
لزوم به كارگيري و توسعه نقش بيمه در سرمايهگذاري طرحهاي پيشگيري و جبران خسارات ناشي از سيل.
ارايه خدمات آموزش عمومي از طريق جمعيت هلالاحمر، آموزش و پرورش و رسانههاي عمومي با هماهنگي كميتههاي فرعي پيشگيري از سيل در استانها.
اصلاح بستر رودخانه‌ها:
الف) عريض كردن بستر رودخانه
ب) عميق كردن در اثر لايروبي
ت) عريان كردن رودخانه از نباتات
ث) تسطيح رودخانه‌ها
ج) تصحيح مسير براي كم كردن طول رودخانه
ايجاد سيل برگردان:
الف) ايجاد ديوارهها در كنار رودخانه‌ها.
ب) كندن كانالهاي عرضي و موانع در مسير سيل.
پ) منحرف كردن آبهاي تجمع شده به مناطق ديگر.
ت) ايجاد سيل شكن در درهها براي جلوگيري از تجمع آب.
ايجاد و ساخت سدها و آب بندها: بهترين چاره است كه ميتوان در توليد برق و آبياري از آن استفاده كرد.
حفاظت از بستر رودخانه‌ها: در حوضههاي مرتفع با استفاده از مصالح ساختماني.
حفاظت بيولوژيكي : عدم كاشت درخت در كنار رودخانه‌ها و ايجاد پوشش گياهي و جنگل‌ها براي كم كردن سرعت قطرات باران.
ايجاد سرعت شكنهاي بتوني و سنگي در مسير بستر رودخانه‌ها و مسير سيلابها
اگر در خارج از ساختمان(اداري، مسکوني) هستيد، خونسرد باشيد.
از جاده هاي هموار، عبور کنيد و به محل هايي که امکان فروريختن آن ها وجود دارد نزديک نشويد.
در صورتي که مجبور به ترک منزل و محل سکونت خود هستيد، قبل از خروج حتماً جريان برق، آب و گاز را قطع کنيد.
براي کسب اطلاعات و دستورالعمل هاي لازم به پيام هاي راديو و تلويزيون گوش کنيد و در صورتي که دستور تخليه داده شد، فوراً اين کار را انجام دهيد.
وقتي که اطلاعيه يک سيلاب برق آسا، پخش مي شود:
اگر تصور مي کنيد سيل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنيد چرا که ممکن است تنها چند ثانيه وقت گريز داشته باشيد.
گوش به زنگ باشيد تا در صورت اعلام سيلاب، به سرعت منزل را ترک کنيد.
اگر ماشين شما در آبهايي که به سرعت سطح آن ها بالا مي آيد، گير کرده است، فوراً آن را رها کنيد و به محل مرتفعي برويد.
به آرامي رانندگي کنيد و مراقب خرابي ها و شيب هاي جاده باشيد.
هنگام رانندگي از دنده هاي سنگين استفاده کنيد؛ زيرا ترمز در آب، به خوبي کار نمي کنند.
اگر خانه شما در محل مرتفعي است همان جا بمانيد.
به نقطه مرتفعي دور از رودخانه ها، نهرها، جويبارها و زهکشي ها برويد.
اگر پياده هستيد، از نقاطي که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنيد.
هميشه و همه جا اصل خونسردي را حفظ كنيد.
براي اطلاع از وضعيت و گرفتن دستورات لازم به راديو، تلويزيون و يا اعلام بلندگوهاي عمومي گوش دهيد در صورتي كه دستور تخليه داده شد فوراً اين كار انجام دهيد.
وسيله روشنايي تهيه كنيد (چراغ قوه، شمع و. . . )
به سرعت كمي غذا و آب ذخيره كنيد. (ممكن است منابع آب آلوده گردد و مواد غذايي يافت نشود) و از مصرف مواد غذايي در تماس با سيل و فاقد ظرف ضد آب خودداري شود. از غذاهاي كنسرو شده سالم استفاده نماييد.
در خارج از منزل مواظب سيمهاي برق كه روزي زمين افتاده (خصوصا در آب) باشيد تا دچار برقزدگي نشويد.
در هنگام رانندگي مراقب شيبها و پيچهاي جاده باشيد به آرامي و با خونسردي رانندگي كنيد (ترمزها بخوبي كار نميكند).
اگر خانه شما در محل مرتفعي است و خطر آب گرفتگي شما را تهديد نميكند نياز به خروج از منزل نميباشد.
مناطق كم ارتفاع را سريعا ترك نماييد.
به نقطه مرتفعي دور از رودخانه‌ها، نهرها و زهكشي برويد.
از فاضلابها و جويبارهاي به ظاهر آرام دوري نماييد. و از ورود به جريان پرشتاب آب بدون توجه به قابليت شناگري كه خطر غرق شدن را به دنبال دارد، اجتناب كنيد.
سيلابهايي كه سطح جاده و پلها را پوشانده است داراي قدرت مافوق تصور است.
راهرفتن و يا رانندگي در سيلاب خطرناكترين كاري است كه ممكن است انجام دهيد.
وسايل نقليه، حيوانات مزرعه و اشياء قابل حمل و نقل را به نزديكترين محل مرتفع انتقال داده شود. خودروها و وسايل نقليه محلهاي امني در مقابل سيل نميباشد زيرا خودرو ممكن است در آب جاري از كار بيافتد و يا توسط آب حركت داده و برده شود.
حشرهكشها را از آب دوري كنيد چون امكان دارد آلودگي خطرناكي را موجب شود.
هيچگاه به تنهايي در يك ناحيه سيلزده، به اين طرف و آن طرف ندويد.
آبهاي جمع شده در گودالهاي مناسب براي رشد حشرات بخصوص پشهها ميباشد. لذا از توري در محل اقامت استفاده گردد و پوشاك آستين بلند و چكمههاي ساق بلند بپوشيد
سريعاً خود را به نزديكترين محل مرتفع و امن برسانيد
در اسـرع وقت از محل سيل زده دور شويد
جريان برق و گاز منزل را قطع كنيد. درپوش چاهك ها را گذاشـته وكانالهـا ومنافـذ ورود آب را با كيسه شن مسدود كنيد
هيچگاه در مسير جريان سيل راه نرويد
اگر در اتومبيل خود در محل سيل گير كرده ايد سريعاً از آن خارج شويد
از طريق راديو به توصيه هاي ايمني مسئولين به دقت گوش داده و عمل نمايـد
نكـات ايمنـي پس از وقوع سيل
با مناطق سیل زده آشنا شوید. اگر در این موارد مطمئن نیستید، با مراکز جمعیت هلال احمر محل خود تماس بگیرید.
برای کسب اطلاعات و دستورالعمل های لازم به رادیو گوش دهید.
کمک های اولیه را به افراد آسیب دیده برسانید و در صورت نیاز از دیگران کمک بخواهید.
از مناطق سیل زده دور شوید مگر آن که از شما درخواست کمک شده باشد یا این که بتوانید کمک کنید.
از سیم های آویزان برق و منابع اصلی آب و شبکه های تخریب شده فاضلاب دور شوید و این موارد را به مقامات مسئول گزارش دهید.
سیل به خطوط برق آسیب می رساند و موجب بروز آتش سوزی می شود. این تخریب می تواند آتش سوزی در انبارهای حاوی مواد سوختی را گسترش دهد.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
سعی کنید شعله های کوچک آتش را خاموش کنید و به سرعت با آتش نشانی و اورژانس تماس بگیرید.
منابع تخریب شده آب ممکن است باعث کاهش فشار آب شوند. هنگام فرونشاندن حریق به نکته فوق توجه کنید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
پس از سیل احتمالی شیوع بیماری های عفونی مانند عفونت دستگاه گوارش ناشی از انواع میکروب ها و ویروس ها (شیگلا- اشرشیاکولی- هپاتیت و عامل حصبه) وجود دارد که باید مراقبت های لازم بهداشت فردی و عمومی و بهداشت آب و غذا به عمل آید.
سریعاً نسبت به پاکسازی خانه و محل سکونت خود اقدام نمایید.
سكونت در مرتفع ترين محل امن تا اعلام رفع خطر سيل از طريق مسئولين امـر
رعايـت احتيـاط خطـر انتقال جريان الكتريسته از طريق آب پس از باز گشت به منزل
بررسي خطر ريزش سقف و ديوار هاي منـزل
جوشـاندن آب قبل از مصرف ودور ريختن غذاهايي كه با آب سيل درتماس بوده اند
مراجعه به نزديكترين مراكز درماني در صورت بـروز هـر گونه آسيب جدي.
از جاده های هموار عبور کنید و به محل هایی که امکان فرو ریختن آنها وجود دارد نزدیک نشوید.
در منطقه سیل زده مراقب مارها باشید زیرا سیل مارها را از لانه بیرون می کشد.
اگر تصور می کنید سیل قبلاً شروع شده است، فوراً منزل را ترک کنید چرا که ممکن است تنها چند ثانیه وقت گریز داشته باشید. اگر منزل شما در محاصره سیلاب قرار گرفته است به بالاترین نقطه ساختمان پناه ببرید.
گوش به زنگ باشید تا در صورت اعلام سیلاب برق آسا، به سرعت منزل را ترک کنید.
اگر خانه شما در محل مرتفعی است همانجا بمانید.
به نقطه مرتفعی دور از رودخانه ها، نهرها، جویبارها و زهکشی ها بروید.
اگر پیاده هستید، از نقاطی که در آن سطح آب از زانو بالاتر است عبور نکنید.
در صورت امكان، در منزل بمانيد
چنانچه در ساختمان قابل اعتمادي زندگي مي‌كنيد، در آن بمانيد، اگر مي‌توانيد، به طبقات فوقاني برويد، به اندازة كافي غذا، آب، لوازم ضروري همراه داشته باشيد. اشياء گرانبها و اسناد مهم را با خود برداريد.
چنانچه وقوع سيل را پيش‌بيني نكرده بوديد يا سرعت بالا آمدن آب بسيا ر زياد است، به گونه‌اي كه فرصت جمع‌آوري و حمل اشياء گرانبها را نداريد، آنها را به سطوح بالاتر منزل مثل طاقچه‌ها منتقل كنيد.
به ياد داشته باشيد كه سيل، مي‌تواند زيرسازي ساختمانها را تضعيف كند و ساختمانهاي تضعيف شده را ويران نمايد. همواره از سلامت كامل ساختمان منزل خود اطمينان حاصل كنيد.
به سطح آب در محيط اطراف خود توجه داشته باشيد تا بتوانيد تخميني از بالا آمدن سطح آب و ميزان پيشرفت سيل داشته باشيد.
تا زماني كه از سلامت منابع آب يا آب لوله كشي اطمينان حاصل نكرده‌ايد، از آبي كه ذخيره كرده‌ايد استفاده نماييد. در صورتي كه مي‌خواهيد منزل را ترك نماييد:
به ميزان كافي آب، مواد خوراكي و وسايل ضروري به همراه خود داشته باشيد.
پوشاك كافي به همراه داشته باشيد. گاه ممكن است تا چند روز، مجبور باشيد در محيط باز باقي بمانيد.
در صورتي كه پيش‌بيني مي‌كنيد سطح آب، بيش از حد بالا بيايد و زندگي شما را به مخاطره بياندازد، به فكر روشي جهت كمك خواستن باشيد. از سطوح بلند مثل طبقات فوقاني، لبة پشت بام و حتي لبة پنجره‌ها استفاده كنيد و با تكان دادن پارچه و اشياء براق و رنگهاي مشخص و حتي فرياد زدن كمك بخواهيد.
چنانچه طوفان شديد وجود دارد يا احتمال تخريب سقف مي‌دهيد، از رفتن به قسمتهاي مياني پشت‌بام خودداري كنيد. همچنين اگر سقف پشت بام شما شيبدار است، حتي‌المقدور از رفتن پشت بام اجتناب كنيد.
چنانچه بيرون هستيد:
در هنگام عبور از ميان آب، بسيار مراقب باشيد. تنها ارتفاع ۱۵ سانتي‌متر آب با جريان شديد كافي است تا تعادل شما را بهم بزند.
در صورت امكان، از يك تكه چوب جهت تخمين مسير پيرامون خود و سطح زير آب استفاده نماييد.
از تردد در نزديك سدها و آب‌بندها پرهيز كنيد.
تماس خود را با آب باقيمانده از سيل به حداقل برسانيد چرا كه احتمال آلودگي شديد آن، قابل توجه است.
درجه ایمنی سازه‌های مهار سیلاب بر اساس ملاحظات اقتصادی تعیین میشود.