کلیات
پانداس مخفف کلمات Pediatric Autoimmune Neuropsychiatric Disorders Associated with Streptococcal infections به معنی اختلالات روانی عصبی خود ایمنی وابسته به عفونت‌های استرپتوکوکی اطفال است.
این سندرم در واقع این فرضیه که دسته‌ای از کودکان با علایم وسواسی جبری و یا اختلالات تیک وجود دارند که علایم آنها به دلیل عفونت‌های ناشی از گروه آ. استرپتوکوک‌های بتاهمولیتیک ایجاد می‌شود، را تایید می‌کند.
ارتباط پیشنهادی میان عفونت و این اختلالات همان واکنش خودایمنی به آنتی بادی‌های ضد عفونت فوق و تشابه ساختاری و در نتیجه تداخل آنها با عملکرد عقده‌های قاعده‌ای و در نهایت تشدید علایم رفتاری مبتلایان است.
فرض بر این است این سندرم نوعی اختلال اتوایمیون است که به اختلالاتی مانند انواع تیک ها، تفکرات وسواسی و اعمال جبری و دیگر سندرم‌ها مانند سندرم تورت منتج شود.
در توضیحی دیگر در مورد این بیماری آمده است: پانداس به فرضی اطلاق می‌گردد که اختلال وسواسی جبری یا تیک‌های عصبی که ناگهان در کودکان با عفونت‌های گروه A استرپتوکوک مواجه‌اند در اصل به خاطر تولید پادتن‌هاست که به عقده‌های قاعده‌ای حمله برده و عمل آن را مختل می‌کنند.
بیماری دیگری که شبیه سندرم پانداس است و در واقع نقش عفونت استرپتوکوکی در آن مشهود است کره سیدنهام است که شباهت این دو همان درگیری خود ایمنی گانگلیون‌های قاعده‌ای مغز است، ولی تفاوت این دو آن است که بر خلاف سیدنهام، پانداس با تظاهرات دیگر تب روماتیسمی حاد مانند التهاب قلب همراهی ندارد.
مشخصات بیماری
از جمله مشخصاتی که ممکن است این افراد داشته باشند علاوه بر علایم وسواسی و اختلالات تیک آنها، ممکن است علایم دیگری مانند، ناپایداری عاطفی، انورزی یا همان بی اختیاری شبانه، اضطراب و بدتر شدن دست خط کودک را نام برد. البته عفونت استرپتوکوکی گلوی کودک نیز ممکن است در پانداس مشاهده شود.
روش های تشخیص
از جمله روش های تشخیصی این سندروم می توان به موارد زیر اشاره کرد:
۱- وجود اختلال تیک و/یا اختلال وسواسی جبری
۲- تظاهر علایم عصبی روانی پیش از بلوغ
۳- وجود تاریخچه‌ای از شروع ناگهانی علایم و/یا وجود دوره‌ای از تشدید یا تخفیف علایم
۴- شواهدی از ارتباط میان علایم و عفونت استرپتوکوکی
۵- وجود حرکات کره‌ای و افزایش فعالیت در طول تشدید علایم
درمان
درمان این سندرم شبیه درمان اختلالات وسواسی جبری و تیک است؛ که شامل درمان رفتاری شناختی کودکان است و درمان‌های دارویی برای درمان وسواس مانند فلوکستین و ... و درمان‌های مرسوم برای تیک. در تعدادی از مطالعات استفاده از پنی سیلین و آزیترومایسین جهت پیشگیری از ابتلا به این سندم موثر نشان داده شده است.