کلیات
آیت الله لطف‌الله صافی گلپایگانی متولد ۳۰ بهمن ۱۲۹۷، گلپایگان از مراجع تقلید شیعه است که در قم زندگی می‌کند. از وی به‌عنوان مسن ترین مرجع‌تقلید ایرانی یاد می شود.
ایشان در تاریخ ۱۲ بهمن ۱۴۰۰ در قم دار فانی را وداع گفتند.
زندگی‌نامه
پدر او، آخوند ملا محمدجواد صافی گلپایگانی (۱۲۴۹–۱۳۳۷ خورشیدی)، از فق‌های عصر خویش بود و مادرش، فاطمه خانم، دختر مجتهدی به نام آخوند محمدعلی بود. علی صافی گلپایگانی برادر او بود. آخوند محمدعلی، هم‌بحث میرزای شیرازی بوده‌است. لطف‌الله صافی گلپایگانی همچنین داماد سید محمدرضا گلپایگانی است که بر پیکر وی نیز نماز میت اقامه کرده بود.
لطف‌الله صافی از مراجع طراز اول شیعه به‌شمار می‌رفت. وی به خاطر نوشتن کتاب التعزیر؛ أنواعُه و ملحقاتُه، که یک کتاب فقهی است، برنده کتاب سال جمهوری اسلامی ایران، و به خاطر نوشتن کتاب پرتوی از عظمت حسین، برنده کتاب سال ولایت گردیده‌است.
ایشان همچنین به‌دلیل نوشتن همین کتاب در سال ۱۳۸۱ به‌عنوان خادم برگزیده فرهنگ مکتوب عاشورا ازسوی وزارت ارشاد شناخته شد. او برگزیده هفتمین همایش دکترین مهدویت به‌خاطر تألیف کتاب منتخب الاثر است.
تحصیلات
صافی گلپایگانی ابتدا در گلپایگان، کتب پایه ادبیات عرب را نزد آخوند ملا ابوالقاسم مشهور به «قطب» آموخت و ادامه مباحث ادبیات، کلام، تفسیر، حدیث، فقه و اصول را تا پایان سطح نزد پدر فراگرفت. در سال ۱۳۶۰ قمری گلپایگان را ترک کرد و به حوزه علمیه قم رفت. وی چند سال بعد به نجف رفت و در آنجا نیز از استادان آن حوزه، برای یک سال بهره‌مند شد. پس از آن مجدداً به قم بازگشت و بیش از پانزده سال، در مجلس درس سید حسین طباطبایی بروجردی شرکت جست و نیز یکی از مشاورین ویژه و اصحاب خاص استفتاء او گشت. بروجردی، پاسخگویی به سؤالات مهم و حساسی از فقه و کلام شیعی و نیز نگارش کتابی درباره مهدویت را که منتخب الاثر نام گرفت، به لطف‌الله صافی واگذار کرد.
از اساتیدش در قم سید محمدتقی خوانساری، سید محمد حجت کوه‌کمری، سید صدرالدین صدر، سید حسین طباطبایی بروجردی و در نجف محمدکاظم شیرازی، سید جمال‌الدین گلپایگانی و محمدعلی کاظمی را می‌توان نام برد.
فعالیت سیاسی
با پیروزی انقلاب اسلامی ایران، در سال ۱۳۵۸ به‌عنوان عضو مجلس خبرگان اول، انتخاب و در سال ۱۳۵۹ از سوی امام خمینی (ره) به عضویت شورای نگهبان منصوب شد و هشت سال دبیر شورای نگهبان بود.
واکنش آیت الله صافی به گرانی بنزین
آیت الله لطف الله صافی گلپایگانی از مراجع عظام تقلید ۲۵ آبان ۱۳۹۸ روز شنبه دربیانیه ای آورده است: متأسفانه در حالیکه گرانی، تورم و بیکاری بسیاری از اقشار مملکت را در وضعیت سخت و ناراحت کننده‌ای قرارداده، طرحی در شب میلاد رسول رحمت (صلی الله علیه و آله وسلم) توسط سران قوا تصویب شد؛ که موجب تأسف و نگرانی شدید است.از نمایندگان محترم مجلس شورای اسلامی می‌خواهیم که لغو این طرح را اعلام کنند و برای رفع مشکلات مردم، با مشورت بزرگان و اساتید علم اقتصاد اقدام فوری نمایند.
ماجرای اهانت به ساحت آیت الله صافی
آبان ماه 1400 یکی از رسانه ها نسبت به اظهار نظر آیت الله صافی مبنی بر لزوم دوستی با کشورهای همسایه واکنش نشان داد که به زعم بسیاری اهانت به ساحت این مرجع تقلید قلمداد شد و واکنش هایی را به همراه داشت.
محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی روز پنجشنبه -۳۰ مهرماه- در سفر به قم با برخی مراجع تقلید از جمله آیت الله صافی گلپایگانی دیدار و گفت‌وگو کرد.
آیت الله صافی گلپایگانی در دیدار رئیس مجلس شورای اسلامی توصیه‌هایی درباره وضعیت معیشتی در جامعه و نیز روابط خارجی مطرح کرد. وی درباره روابط خارجی کشور گفت: توصیه حقیر این است که باید با تمام کشورهای دنیا با عزّت و اقتدار رابطه داشته باشیم. اینکه با بسیاری از کشورها قهر باشیم صحیح نیست و به ضرر مردم عزیزمان است. شما باید با عقلانیت و تعامل سازنده، حقوق ملت را احقاق کنید.
وی تصریح کرد: امروز یکی از راه‌های اصلاح امور این است که با حفظ منافع کشور و با عزت، با جهان در ارتباط باشیم که خیلی از مشکلات برطرف خواهد شد.
این مرجع همچنین گفت: بنده بسیار نگران وضعیت اقتصادی و مشکلات مردم هستم، مردم نجیب و شریف کشور ما مستحق این وضعیت نیستند. وی با اشاره به گرانی‌ها، افزود: گرانی برای مردم طاقت‌فرسا شده و تحمل آن برای مردم عزیزمان بسیار سخت و مشکل شده است.
صافی گلپایگانی خاطرنشان کرد: امیدوارم عنایات و توجهات حضرت ولی‌عصر (عج) بر این مملکت و مردم شریف ما مستدام باشد و شما و همکارانتان و کسانی که دوست دارند به مردم خدمت کنند و ناراحتی و غصّه مردم را برطرف نمایند، بر مشکلات فائق آیند و مردم را خوشحال کنند.
و این سخنان آغاز جنجالی تازه در صحنه سیاسی کشور بود.
سایت رجانیوز در مطلبی در واکنش به این سخنان نوشت: «جالب است که این حرف را حسن روحانی، هشت سال پیش مطرح کرد و به واسطه آن، عوام ظاهربین و بی‌تحلیل و سطحی‌نگر را فریفت و از آنها رأی گرفت. البته غلط‌بودن این تحلیل، در عمل ثابت شد و هشت سال مذاکره و بازی با سند ننگین برجام، هیچ حاصلی برای سفره مردم نداشت، اما امروز پس از هشت سال، همین سخن ناصواب را از زبان یک مرجع تقلید می‌شنویم. هم تقلیدِ سیاسیِ ایشان از نیروهای سکولار بسیار مذموم هست، هم تأخیرِ سیاسیِ ایشان در تکرار این تحلیل سراپا غلط. نمی‌دانم تقلیدِ ایشان را مذمت کنم یا تأخیرش را.»
حملات رجانیوز به همین‌جا ختم نشد و نویسنده این مطلب در ادامه مدعی شد: «افسوس که مرجع تقلید شیعه همچنان چشم به بیرون دارد.»
این رسانه در پایان یادداشت خود نوشت: «بعضی دوستان، هر گاه ناخشنود می‌شوند پای ادب و ادبیات و اخلاق را به میان می‌کشند و در قالب تذکر اخلاقی، نسبت ناروا می‌دهند. همین که کسانی نسبت به خطای بزرگ یک مرجع تقلید، حساس نیستند و برآشفته نمی‌شوند، اما این قبیل یادداشت‌های انتقادی را برنمی‌تابند و وظیفه شرعی خویش می‌دانند که بی‌درنگ، موضع‌گیری منفی کنند و بر کرسی موعظه بنشینند یا جوسازی کنند، نشان می‌دهد که پای سوگیری سیاسی در میان است.»
درگذشت
لطف الله صافی گلپایگانی روز پنچ شنبه ۷ بهمن ۱۴۰۰ بر اثر بروز برخی عوارض ناشی از بیماری به بیمارستان آیت الله‌العظمی گلپایگانی قم مراجعه کرد و در آنجا بستری شد. وی در حدود یک و ربع بامداد روز سه‌شنبه ۱۲ بهمن ۱۴۰۰ در همین بیمارستان بدلیل ایست قلبی درگذشت.