کلیات
مرداد ماه سال 1399، برخی نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرحی را برای پیگیری و تصویب در مجلس مطرح کردند که به طرح «صیانت از حقوق کاربران در فضای مجازی و ساماندهی پیام رسان های اجتماعی» معروف است.
نمایندگان مجلس می‌گویند این طرح برای صیانت از حقوق کاربران فضای مجازی است.
برخی مواد طرح صیانت از حقوق کاربران
براساس این طرح و در صورتی که به قانون تبدیل شود، عرضه و استفاده از پیام‌رسان‌های خارجی مستلزم ثبت در پنجره واحد و رعایت قوانین کشور است. جزئیات دیگر این طرح به این شرح است:
***مدیریت گذرگاه‌های اینترنت بر عهده نیرو‌های مسلح قرار می‌گیرد.
***پهنای باند پیام‌رسان‌های خارجی را به نصف پیام‌رسان‌های داخلی می‌شود.
***تمام پیام‌رسان‌های خارجی باید در این پنجره ثبت شوند وگرنه باید مسدود شوند.
***قیمت پهنای باند داخلی باید یک سوم پهنای باند بین‌الملل باشد.
***وزارت ارتباطات باید پهنای باند پیام رسان‌های خارجی را به نصف پیام‌رسان‌های داخلی برساند.
***هر شخصه مبادرت به عرضه، خرید و فروش «رمز ارز» بدون مجوز بانک مرکزی نماید حسب مورد مجازات‌های مقرر مواد ۱۸ و ۱۸ مکرر قانون و مبارزه با قاچاق کالا و ارز محکوم می‌شود.
***در این طرح آمده هر کسی که برنامه‌ای بسازد که براساس آن امکان دسترسی به پایگاه‌های اینترنتی و پیام رسان‌های غیرقانونی مسدود شده را فراهم کند به حبس یا جزای نقدی درجه شش محکوم می‌شود.
***فعالیت کاربران و سازمان‌ها در پیام‌رسان‌های مسدود شده مجازات تعزیری درجه ۷ شامل جریمه نقدی و زندان است.
هیأت ساماندهی و نظارت بر طرح
تمام مصوبات و قوانین استفاده و ارائه پیام‌رسان‌های داخلی و خارجی زیر نظر هیات ساماندهی و نظارت است.
اعضای این هیات شامل افراد زیر است:
رئیس مرکز ملی فضای مجازی
معاون یا نماینده وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات
معاون یا نماینده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی
معاون یا نماینده وزارت اطلاعات
معاون یا نماینده وزارت دادستانی کل کشور
یک نماینده از کمیسیون فرهنگی مجلس
معاون یا نماینده سازمان صدا و سیما
معاون یا نماینده اطلاعات سپاه
معاون یا نماینده سازمان تبلیغات اسلامی
معاون یا نماینده نیروی انتظامی
معاون یا نماینده سازمان پدافند غیرعامل
وظایف این هیات نظارت و سازماندهی
ثبت و صدور تاییدیه و یا مجوز فعالیت پیام‌رسان‌ها
پایش‌ها و نظارت بر عملکرد رسانه
شناسایی و رسیدگی به تخلفات و تعیین جرم‌های نقدی و غیرنقدی
ارجاع جرم به محاکم ذی‌صلاح
اداره و نظارت بر صندوق حمایت از پیام‌رسان‌ها
گزارش وضعیت فعالیت پیام‌رسان‌ها به شورای عالی فضای مجازی
حمایت از کسب و کار‌های این حوزه
حمایت از محتوای بومی مبتنی بر فرهنگ ایرانی اسلامی
در خصوص پیام‌رسان‌های داخلی باید پیام رسان متعلق به شخص حقوقی غیردولتی و شرکت آن در ایران به ثبت رسیده باشد. حداقل ۵۱ درصد سهام آن ایرانی باشد و در چارچوب قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران فعالیت کند.
اظهارات سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس در مورد طرح
27 تیر 1400مجید نصیرایی، سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس با بیان اینکه مجلس در طرح حمایت از کاربران فضای مجازی به دنبال جرم‌انگاری برای کاربران ایرانی نیست، گفت: بنای طرح ساماندهی فضای مجازی، حمایت از کاربران و پیام رسان‌های ایرانی و ساماندهی فضای مجازی است.
سخنگوی کمیسیون فرهنگی مجلس تصریح کرد: برخی افراد حتی این طرح را نخوانده‌اند و چشم بسته شروع به تخریب می‌کنند، بارها و بارها رهبر معظم انقلاب به مسوولان تاکید کرده‌اند که نسبت به فضای مجازی، ولنگاری و بی‌در و پیکر بودن آن باید فکری کرد و این وضعیت، وضعیت مناسبی نیست.
عضو فراکسیون روحانیت مجلس با بیان اینکه در هیچ جای دنیا نسبت به فضای مجازی این طور بی‌اهمیت نیستند، گفت: همه دنیا برای فضای مجازی برنامه و مدیریت دارند؛ اما بعضی در جامعه ما افتخار می‌کنند که فضای مجازی بی‌در و پیکر باشد. آقایان متن کامل این طرح را نخوانده‌اند و نمی‌دانیم چه نفع اقتصادی و سیاسی در این موضوع دارند که تا موضوع ساماندهی فضای مجازی مطرح می‌شود عده‌ای تنشان می‌لرزد و شروع به تخریب می‌کنند.
وی افزود:بنای طرح ساماندهی فضای مجازی، حمایت از کاربران و پیام رسان های ایرانی و ساماندهی فضای مجازی است و اصلا به دنبال جرم‌انگاری برای کاربران ایرانی نیست، بعضی به دروغ در فضای مجازی به تخریب مجلس روی آورده‌اند و انتظار داریم هیات رییسه و همکاران نسبت به این موضوع واکنش نشان دهند.
حواشی
مطرح شدن این طرح در فضای رسانه ای کشور موجی از مخالفت ها و نگرانی ها را در میان فعالان رسانه ای، نخبگان سیاسی و بسیاری از کاربران فضای مجازی به راه انداخته است.