کلیات

با شروع فصل پاییز سوالات زیادی در خصوص لزوم تزریق واکسن آنفولانزا و چگونگی تزریق آن مطرح می‌شود. آنفولانزا بیماری است که به سرعت شیوع می‌یابد و توسط سویه‌های مختلفی که هر ساله تغییر می‌کنند ایجاد می‌شود به همین دلیل است که هر سال نیاز به تزریق واکسن جدید است.

بیشترین زمان احتمال ابتلا به آنفولانزا ماه‌های مهر تا اسفند است. اگرچه برخی علائم بیماری سرماخوردگی و آنفولانزا مشابه هم است، ولی این واکسن در مقابل سرماخوردگی از ما محافظت نمی‌کند. واکسن آنفولانزا دو تا سه هفته پس از تزریق بر علیه سه سویه از ویروس‌ها محافظت می‌کند بنابراین دقیقا قبل یا بعد از واکسیناسیون احتمال درگیری با سویه‌های بیماری زا وجود دارد.

نیازمندان واکسن

بر اساس دستور سازمان بهداشت جهانی اولویت تزریق واکسن به این ترتیب است: بیماران دیالیزی و پیوند کلیه، بیماران تالاسمی ماژور، بیماران کبدی شامل:سیروز و پیوند کبد، بیماران سرطانی که تحت شیمی درمانی یا رادیوتراپی قرار دارند و در آخر پرسنل بهداشتی درمانی.

تزریق واکسن در کسانی که سابقه واکنش الرژیک به مواد موجود در واکسن آنفولانزا را دارند مانند تخم مرغ، فرمالدهید، جنتامایسین، کسانی که در زمان مراجعه برای تزریق واکسن تب یا عفونت حاد داشته باشند، کسانی که سابقه ابتلا به سندرم گیلن باره را داشته باشند و شیر خواران زیر ۶ ماه ممنوع است.
واکسن‌های آنفولانزا در تمامی مراحل بارداری قابلیت مصرف دارند. اطلاعات عمده تری در مورد بی خطری این دارو در سه ماهه دوم و سوم نسبت به سه ماهه اول بارداری در دسترس می‌باشد. همچنین واکسن آنفولانزا را می‌توان در دوران شیردهی تجویز کرد.

میزان تزریق

واکسن آنفولانزا باید در دوزی که پزشک تجویز کرده به صورت داخل عضلانی یا زیر جلدی عمیق تزریق شود.
مانند تمام فرآورده‌های دارویی این واکسن هم ممکن است در برخی از افراد موجب عوارض جانبی نظیر سردرد، تعریق، درد عضلات، درد مفاصل، تب، ضعف، خستگی، سرخی و ورم و سختی محل تزریق شود که این عوارض معمولا طی یک تا دو روز بدون درمان برطرف می‌شود.
عوارضی مانند تب بالا، تغییر در رفتار و هوشیاری، کهیر یل راش‌ها و ضایعات پوستی منتشره، گرفتگی و خشونت صدا و مشکلات تنفسی مانند سختی تنفس، ضبان قلب بالا و ضعف شدید بدنی با رنگ پریدگی، حساسیت شدید و فوری در افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، احساس گیجی وخستگی، تورم اطراف چشم‌ها و لب ها، سندرم گیلن باره با علائم فلج بالا رونده ناشی از گرفتاری اعصاب محیطی، شوک انافیلاکتیک، این عوارض از واکسن انفولانزا جدی است و بلافاصله باید به پزشک مراجعه کرد.
همه افراد به ویژه افراد بالای ۶۵ سال و کودکان ۳ تا ۱۲ سال واکسن آنفلوآنزا را تزریق کنند. همچنین افرادی که بیماری‎هایی نظیر پرفشاری خون، دیابت، مشکلات ریوی و کبدی، نارسایی کلیوی و کم‎خونی دارند و همه‌ی کسانی که به نوعی با دارو‌های تضعیف کننده سیستم ایمنی سروکار دارند بهتر است این واکسن را تزریق کنند.
تزریق این واکسن در کودکان زیر ۳۶ ماه به میزان ۲ دوز به فاصله ۴۵ روز، تزریق می‌شود که هر دوز مصرفی برای این کودکان، نصف دوز بزرگسالان است. همچنین برای کودکان ۳۶ ماه تا ۱۲ سال که برای نخستین بار این واکسن را تزریق می‎کنند، طی دو مرحله و با دوز کامل تزریق می‌شود، اما برای افراد بالای ۱۲ سال فقط یک بار تزریق می‎گردد.
بسیاری از افراد جامعه نیازی به مصرف واکسن آنفلوآنزا ندارند مصرف این واکسن در اطفال و افرادی است که نقص ایمنی داشته و یا افراد مسنی که بیماری‌های زمینه‌ای مانند آسم دارند همچنین بیماران سرطانی نیز می‌توانند جهت افزایش ایمنی بدن در برابر سرماخوردگی از این واکسن استفاده کنند.
در شرایطی قرار داریم که با محدودیت‌های ارزی مواجه‌ایم و میزان عرضه و تقاضای واکسن آنفلوآنزا با یکدیگر همخوانی ندارد و این در حالی است که اغلب متقاضیان اصلا نیازی به استفاده از این دارو ندارند.
عمدتا پس از فصل سرما کسی تمایل به مصرف واکسن آنفلوآنزا ندارد مگر افرادی که به جا‌های پر ریسک مانند حج می‌روند.

نکات مهم

این نکات را در مورد واکسیناسیون آنفلوآنزا را به یاد داشته باشید:
۱- واکسن تزریقی آنفلوآنزا حاوی ویروس کشته شده است. استفاده از این واکسن پس از شش ماهگی مورد تایید قرار گرفته است.
۲- واکسن استنشاقی آنفلوآنزا به صورت اسپری بینی از ویروس ضعیف شده ساخته شده است و برای افراد بین ۲ تا ۴۹ سال مورد تایید قرار گرفته است.
۳- این واکسن برای کسانی که قبلا نسبت به آن حساسیت نشان داده اند، توصیه نمی‌شود.
۴-تقریبا دو هفته پس از زدن واکسن، بدن شما پادتن‌هایی تولید می‌کند که برای محافظت در برابر آن گونه‌ی خاص ویروس آنفلوآنزا مورد نیاز هستند.
۵- فصل شیوع آنفلوآنزا معمولا از مهر تا اردیبهشت به طول می‌انجامد. بهترین ماه‌ها برای واکسیناسیون آنفلوآنزا مهر و آبان است، اما بعد از این زمان هم می‌توان واکسن زد.
۶- شما با زدن واکسن تزریقی آنفلوآنزا، آنفلوآنزا نمی‌گیرید، اما عوارضی جزئی مانند تورم، تب خفیف و درد بدن ممکن است رخ دهد.
۷- همین مسئله در مورد واکسن استنشاقی هم صادق است و تنها ممکن است اثرات جانبی جزئی به صورت آبریزش بینی، سردردو گلودرد خفیف بروز کند.
۸- طبق توصیه پزشکان، نیازی نیست که همه افراد از این واکسن استفاده کنند، بلکه افراد با بیماری‌های خاص یا سالمندان بیش از سایرین به استفاده از این واکسن نیاز دارند.
۹- بر پایه تحقیقات انجام شده این واکسن از ابتلا به آنفلوانزا جلوگیری می‌کند، اما تاثیر چندانی بر مرگ و میر ناشی از این بیماری ندارد. این در حالی است که در گذشته تصور می‌شد واکسن سرماخوردگی تا ۵۰ درصد مرگ ناشی از بیماری آنفلوانزا را کاهش می‌دهد.
۱۰- توصیه می‌شود که در مورد تزریق این واکسن، حتما با پزشک متخصص مشورت شود؛ برای مثال افرادی که به تخم مرغ حساسیت دارند، حتما باید برای تزریق این واکسن تحت آزمایش و بررسی قرار گیرند.

• در مورد آنفلوانزا در ویکی تابناک بیشتر بخوانید