کلیات
سهام عدالت یکی از انواع یارانه است که دولت نهم از طریق شرکت‌های تعاونی عدالت استانی به مشمولان واگذار و هدف از عرضه سهام عدالت را گسترش سهم بخش تعاون در اقتصاد ایران اعلام کرد. طرح اولیه «سهام عدالت» بر این مهم استوار شد که بخشی از سهام شرکت‌های دولتی مشخص، به قشر‌های کمدرآمدتر فروخته شود. این طرح هدف نهایی اش ارتقای کیفیت زندگی اقشار کم درآمد بود آییننامه اجرایی افزایش ثروت خانوار‌های ایرانی از طریق گسترش سهم بخش تعاون براساس توزیع سهام عدالت را در تاریخ ۹ بهمن ۸۴ و پس از اصلاح متن اولیه که خود در ۲۳ آبان ۸۴ مصوب هیئت وزیران شده بود، به تصویب این هیئت رسید.
تصویب اساسنامه شرکت کارگزاری سهام عدالت در تاریخ ۲۳ آبان ۱۳۸۴ نشان از تصمیم قاطع دولت بر اجرای این داشت و سهام مزبور پیش از آغاز سال ۱۳۸۵ در چهار استان به تعدادی از مشمولان طرح اعطا شد.
در مرحله اول واگذاری سهام عدالت به برخی از افراد تحت پوشش کمیته امداد، سازمان بهزیستی و رزمندگان بیکار فاقد شغل تقسیم شد و برگه‌هایی به عنوان برگه سهام عدالت نیز به مشمولان طرح سهام عدالت داده شد.
ارزش این برگه‌ها در ابتدا ۵۰۰ هزار تومان سهام بود که بعد به یک میلیون تومان افزایش یافت. قرار بود که برای گروه‌های کم درآمد، نیمی از قیمت هر سهم تخفیف داده شود و نیمی دیگر نیز به مدت ده سال از محل سود شرکت بازپرداخت شود.
نظر احمدی نژاد در مورد سهام عدالت
در آبان ماه سال ۱۳۸۵ محمود احمدی نژاد در یک مراسم دولتی، واگذاری سهام عدالت را با هدف «کاهش فقر» اعلام کرد. احمدینژاد واگذاری سهام عدالت را «تحولی بزرگ» میدانست که به عقیده وی مبنای آن «توزیع عادلانه ثروت دولت بین قشر‌ها مختلف جامعه بود.
سهام عدالت و خصوصی سازی
تا پیش از اجرای طرح سهام عدالت خصوصیسازی بسیار کند پیش میرفت و آمار‌ها نشان میدهد که نزدیک به سه هزار میلیارد تومان از سهام شرکت‌های دولتی تا آن زمان واگذار شده بود، ولی ارزش سهام عدالت در همان مرحله اول دو هزار و ۳۰۰ میلیارد تومان بود. در همان سال ۱۳۸۵ بعد از تفسیر تاز‌های که از اصل ۴۴ قانون اساسی شد، دولت اجازه یافت تا ۸۰ درصد سهام کارخانجات، بنگاه‌های بزرگ دولتی را به بخش خصوصی و تعاونی واگذار کند که تا آن زمان بنابر قانون اساسی باید در اختیار دولت میبود.
با تفسیری که از اصل ۴۴ صورت گرفت دولت اجازه یافت تا سهام شرکت‌های بزرگ نظیر خودروسازیها، فولاد، معادن، بیمه، بانک، هواپیمایی، کشتیرانی، نیروگاهها، مخابرات و نفت گاز را واگذار کند. با این مجوز تازه، واگذاری‌ها شرکت‌های دولتی سرعت گرفت هر چند کارشناسان اقتصادی میگویند در این مدت بخش عمد‌های از شرکت‌ها به سازمان‌ها و نهاد‌های شبه دولتی و «خصولتی» واگذار شدهاست و سهم واگذار شده به بخش خصوصی ناچیز بودهاست.
آمار نشان میدهد که تا پایان دولت محمود احمدینژاد نزدیک به ۱۰ درصد سهام شرکت‌های دولتی به شبه دولتی‌ها واگذار شده. آمار نشان میدهد که بیشتر از ۱۴۲ هزار میلیارد تومان سهام شرکت‌های دولتی در پانزده سال گذشته واگذار شد که حدود ۳۰ هزار میلیارد تومان این سهام مربوط به سهام عدالت بود.
انتقادات
عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی در دولت‌های یازدهم و دوازدهم در مورد سهام عدالت عقیده دارد ۹۵ درصد از شرکت‌ها و مجموعه‌های دولتی واگذار شده به بخش خصوصی در دولت احمدینژاد در نهایت به این بخش نرسیده و دوباره به دولت «بازگشته» یا به نهاد‌های نیمه دولتی واگذار شدهاست.
علی طیب نیا وزیر اقتصاد در دولت یازدهم نیز در مورد سهام عدالت عقیده دارد که سهام عدالت به شیو‌های که اجرا شد، جز بیصاحبسازی بنگاه‌های اقتصادی ثمری نداشت و ۶۲ بنگاه اقتصادی بیصاحب شدند، طیب نیا در این باره پرسیده است که آیا سهامداران عدالت در حال حاضر امکان مدیریت شرکت‌ها را دارند؟
تحقیق و تفحص از واگذاری و پرداخت سهام عدالتعلی مطهری در خرداد ۹۲ تقسیم سود سهام عدالت پیش از انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۸ را مصداق «بداخلاقی انتخاباتی و خرید رای» عنوان کرد. در هفتم اسفندماه ۹۲ تعدادی از نمایندگان مجلس درخواست خود مبنی بر تحقیق و تفحص از عملکرد سهام عدالت را به هیئت رئیسه مجلس تقدیم کردند.
تا آبان ۱۳۹۵ سود شرکت‌های سهام عدالت ۱۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان بوده که ۱۳۰۰ میلیارد تومان آن پیش از انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۸ از سوی دولت محمود احمدینژاد به عنوان سود سهام عدالت بین گروه‌هایی از مردم توزیع شد.
نحوه پرداخت سود
سبد سهام عدالت ترکیبی از ۶۰ شرکت بورس و فرابورس است و برای هر نفر از مجموع پورتفوی سهام عدالت مبلغ یک میلیون تومان سهام اختصاص داده شدهاست؛ بنابراین سهام عدالت متعلق به شرکت خاصی نیست و مجموع سبد سهام در درصدی از ۶۰ شرکت دولتی تعریف شدهاست که سود و زیان شرکت‌های مذکور بهصورت علیالسویه بین سهامداران تقسیم میشود. طبق قانون، دولت باید سهام عدالت را از ابتدای سال ۹۵ آزاد میکرد، اما امکان دارد این آزادسازی ماه‌ها بعد از پایان مهلت قانونی طول بکشد و عملاً پرداخت سهام عدالت به انتخابات یازدهم ریاستجمهوری نزدیک خواهد شد.
در مرداد ۱۳۹۵ سید جعفر سبحانی مشاور رئیس سازمان خصوصیسازی با تأکید بر اینکه سودی که در دولت گذشته بابت سهام عدالت به عد‌های از شهروندان پرداخت شده غیرقانونی بوده، میگوید به هیچ عنوان سودی بابت سهام عدالت به شهروندان پرداخت نخواهد شد، بلکه تنها در پایان سال ۱۳۹۵ بابت مقدار آزادسازی این سهام تعیین تکلیف میشود.
در اوایل آذر ۱۳۹۵ سازمان خصوصی سازی اعلام کرد که بعد از ده سال، تکلیف سهام عدالت در سال آینده روشن میشود و از پایان سال آینده سود سهام عدالت به دارندگان آن پرداخت خواهد شد. رئیس سازمان خصوصیسازی گفت که «از نظر ما طرح سهام عدالت به انتهای خود رسیدهاست و منتظریم با پایان یافتن مجامع، شرکت‌های سرمایه پذیر حسابهایشان را ببندند.
همچنین در اواسط دی ماه سال ۹۵ سازمان بورس و اوراق بهادار میزان سود دریافتی سهام عدالت از ۶۰ شرکت حاضر در سبد سهام را ۱۹۹ هزار و ۱۵ میلیارد ریال اعلام کرد. بهعلاوه سود مصوب مجمع عمومی شرکت‌ها در این مدت ۳۰۹ هزارو ۵۷۴ میلیارد ریال و همچنین مشارکت در افزایش سرمایه شرکت‌های سرمایه پذیر سهام عدالت ۵۱ هزار و ۷۷۰ میلیارد ریال و مانده طلب سود از شرکت‌ها ۵۸ هزار و ۷۸۸ میلیارد ریال بوده است.
سود سهام عدالت در سال ۹۷
بر اساس گفته مسئولان سازمان خصوصی سازی کشور، سود سهام عدالت سال ۱۳۹۷ از اوایل اسفند سال ۱۳۹۸ محاسبه و به حساب مشمولان واریز خواهد شد.
توضیح بیشتر اینکه به‌طورکلی تا اواسط بهمن سال ۱۳۹۸ مشخص میشود چه میزان سود از سوی شرکت‌های سرمایه‌پذیر سهام عدالت به حساب این سازمان واریز خواهد شد.
سود سهام عدالت سال 1400
مجید عشقی در نشست خبری روز 21 اسفند 1400 برگزار شد با بیان اینکه فرایند واریز سود سهام عدالت از شب گذشته آغاز شده است، اظهار کرد: سود سهام عدالت بیش از ۴۳ میلیون مشمول سهام عدالتی که سجامی شده‌اند و یا شماره شبای بانکی خود را در سامانه سهام عدالت ثبت کرده‌اند با همکاری شبکه بانکی تا پایان امشب پرداخت میشود.
وی با بیان اینکه فرایند واریز سهام عدالت از شب قبل آغاز شده است، گفت: میزان سود متناسب با ارزش اولیه سهام هر مشمول است. البته ممکن است برخی مشمولان قسمتی از سهام خود را فروخته باشند که متناسب با میزان سهامی که دارند سود دریافت خواهند کرد.
به گفته رئیس سازمان بورس و اوراق بهادار مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۴۹۲ هزار تومان است حدود ۵۳۲ هزار تومان، مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها ۵۳۲ هزار تومان است، حدود ۵۷۵ هزار تومان و مشمولانی که ارزش اولیه سهام آن‌ها یک میلیون تومان است نیز حدود یک میلیون تومان سود دریافت خواهند کرد.
در مورد سود سهام عدالت در ویکی تابناک بیشتر بخوانید
با پرداخت بخشی از بدهی شرکت مپنا به شرکت سپرده‌گذاری مرکزی بابت سود سهام عدالت این احتمال وجود دارد که باقیمانده سود سهام عدالت سال ۱۴۰۱ در روزهای آتی به حساب دارندگان سهام عدالت واریز شود.
کد خبر: ۱۲۷۲۱۷۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۸/۲۷
بر اساس اعلام رئیس سازمان بورس، مهلت برگزاری مجامع سهام عدالت تمدید میشود.
کد خبر: ۱۲۶۴۸۶۹ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۲۰
معاون واگذاری سهام و دارائی‌های سازمان خصوصی سازی، گفت: تصمیم‌گیری در مورد زمان و چگونگی واریز سود سهام عدالت با شورای عالی بورس است.
کد خبر: ۱۲۶۴۱۳۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۶
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس گفت: مرحله سوم واریز سود سهام عدالت مربوط به عملکرد ۱۴۰۱ منتظر واریز سود سهام یک شرکت است.
کد خبر: ۱۲۶۳۰۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۱۰
پس از پایان معاملات بازار بورس ایران، ارزش سهام عدالت 532 هزار تومانی با احتساب و اعمال تمام افزایش سرمایه های شرکت‌های بورسی در این ...
کد خبر: ۱۲۶۲۵۲۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۸
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس در خصوص آخرین جزئیات واریز سود سهام عدالت گفت: تنها شرکت مپنا برای عملکرد سال ۱۴۰۱ حدود ۵۰۰ میلیارد تومان بدهی دارد که تاکنون پرداخت نشده است.
کد خبر: ۱۲۶۱۷۳۳ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۴
پس از پایان معاملات بازار بورس ایران، ارزش سهام عدالت یک میلیون تومانی با احتساب و اعمال تمام افزایش سرمایه‌های شرکت‌های بورسی در این سهام به ۳۳ میلیون ۶۳ هزار و ۴۹۳ تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۶۱۷۳۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۷/۰۴
مدیرعامل شرکت سرمایه‌گذاری مرکزی گفت: همچنان دو شرکت مپنا و هلدینگ خلیج‌فارس سود مرحله سوم سهام عدالت را به شکل کامل برای سپرده‌گذاری مرکزی واریز نکردند.
کد خبر: ۱۲۶۰۷۱۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۳۰
لازم است حجت اله صیدی رئیس جدید سازمان بورس دریافت کامل سود مرحله سوم و تسویه ۲۵هزار میلیارد تومان سود سهام عدالت را در دستور کار خود قرار دهد.
کد خبر: ۱۲۶۰۱۴۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۷
با وجود وعده‌ها، سود سهام عدالت در ماه خرداد واریز نشد و در تیر و مرداد نیز خبری از آن نبود. اما احتمال دارد که در ماه شهریور، مرحله سوم سود سهام مربوط به سال مالی منتهی به اسفند ۱۴۰۱ در ماه مرداد پرداخت شود.
کد خبر: ۱۲۵۹۳۱۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۲۳
سود سهام عدالت سال گذشته در دو نوبت واریز شد، اما به‌دلیل واریز نکردن سود توسط ۴ شرکت، مابقی واریزی به حساب سهامداران به تعویق افتاد. حال بر اساس اعلام مسئولان، سود سهام عدالت حداکثر تا پایان آذرماه امسال واریز خواهد شد.
کد خبر: ۱۲۵۸۵۰۵ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۹
اگرچه قرار بود مرحله سوم سود سهام عدالت تا خرداد ماه واریز شود اما فصل تابستان نیز رو به اتمام است و خبری از واریز این سود نشده است.
کد خبر: ۱۲۵۷۹۴۱ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۶
بنابر گفته مسئولان، سازمان بورس پیگیر برخورد با شرکت‌های مختلف در حوزه واریز سود سهام عدالت خواهد بود و در تلاش هستیم تا هر چه زودتر این سود وصول شود.
کد خبر: ۱۲۵۷۴۷۸ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۱۳
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار بیان کرد: در مجموع تاکنون برای واریز مرحله سوم و تسویه سود سهام عدالت بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان پول واریز شده است .
کد خبر: ۱۲۵۶۶۹۰ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۶/۰۹
ارزش سهام عدالت 532 هزار تومانی امروز 28 مرداد 1403 به 7میلیون و168 هزار و70 تومان رسید.
کد خبر: ۱۲۵۴۴۶۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۸
رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس در رابطه با اعطای سهام عدالت به جاماندگان گفت که اجازه دهید مجلس تشکیل شود حتما هر چیزی که حکم و تکلیف قانون باشد پیگیری خواهیم کرد.
کد خبر: ۱۲۵۲۷۹۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۲۰
مدیر نظارت بر ناشران سازمان بورس در خصوص آخرین جزئیات از واریز سود مرحله سوم سهام عدالت نکاتی را مطرح کرد.
کد خبر: ۱۲۵۲۲۵۶ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۷
مدیر پشتیبانی و راهبری عملیات سپرده‌گذاری مرکزی اوراق بهادار و تسویه وجوه اعلام کرد: انتقال سهام عدالت متوفیان به وراث از طریق شعب کارگزاری و بانک‌های منتخب همچنان رایگان است.
کد خبر: ۱۲۵۱۲۸۲ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۵/۱۱
تمامی وراث سهام عدالت برای دریافت سود، می‌بایست در سامانه سجام ثبت نام کنند.
کد خبر: ۱۲۴۹۱۷۴ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۳۱
درحالی که دولت وعده داده بود که پرداخت سود به سهامداران و تعیین تکلیف جاماندگان سهام عدالت به سرعت انجام خواهد شد، اما طی سه سال نه تنها وضعیت جاماندگان تعیین تکلیف نشد؛ بلکه واریز سود سهام عدالت هم با تاخیر بسیار و به صورت سه مرحله‌ای انجام شد.
کد خبر: ۱۲۴۷۱۲۷ تاریخ انتشار : ۱۴۰۳/۰۴/۱۹