کلیات
شیخ محمد بن راشد آل مکتوم که همچنین به اسم شیخ محمد شناخته می‌شود نخست‌وزیر (رئیس مجلس وزیران) و نایب رئیس امارات متحده عربی و همچنین حاکم دبی است. وی در ۱۵ ژوئیه ۱۹۴۹ در شهر دبی متولد شد. از او به عنوان «معمار دبی نوین» یاد می‌شود.
فعالیت های اجرایی
وی از زمان الحاقش در سال ۲۰۰۶، اصلاحات عمده‌ای در دولت امارات متحده عربی انجام داده‌است، که اولین آن‌ها استراتژی دولت فدرال امارات متحده عربی در آوریل ۲۰۰۷ بود. در سال ۲۰۱۰، او چشم‌انداز ۲۰۲۱ امارات متحده عربی را با هدف «تبدیل امارات متحده عربی به یکی از بهترین کشور‌های جهان» تا سال ۲۰۲۱ راه‌اندازی کرد. او عامل رشد دبی به شهری جهانی و همچنین راه‌اندازی تعدادی شرکت بزرگ از جمله هواپیمایی امارات، دی‌پی ورلد و گروه جمیرا است.
شیخ محمد بر توسعه پروژه‌های تحول اقتصادی متعدد در دبی نظارت کرده‌است که از جمله می‌توان به ساخت برج خلیفه، بلندترین ساختمان در جهان اشاره کرد.
اوایل زندگی و تحصیلات
بن راشد آل مکتوب سومین پسر از چهار پسر راشد بن سعید آل مکتوم است. مادر او شیخه لطیفه بنت حمدان آل نهیان (دختر شیخ حمدان بن زاید آل نهیان، حاکم ابوظبی) است. وی از چهار سالگی به‌طور خصوصی زبان عربی و تعلیمات اسلامی را آموخت. سپس تحصیلات ابتدائی را در مدرسه الاحمدیه در دیره گذراند. در ده سالگی به مدرسه الشعب رفت و دو سال بعد به مدرسه متوسطه دبی رفت.
پدربزرگ شیخ محمد در ۲ سپتامبر ۱۹۵۸ در گذشت و پدرش به جای او حاکم دبی شد و از آن پس تمهیدات ویژه‌ای را برای آماده‌سازی محمد برای ورود به حکومت در آینده به کار گرفت. در اوت ۱۹۶۸ شیخ محمد به همراه عموزاده‌اش شیخ محمد بن خلیفه آل مکتوم به لندن سفر کرد و در مدرسه زبان بل در شهر کمبریج ثبت نام کرد تا زبان انگلیسی بیاموزد.
او پس از آن در مدرسه آموزش Mons Officer Cadet در آلدرشات درس خواند و به عنوان دانش آموز برتر مشترک‌المنافع با شمشیر افتخار قبول شد. او از کودکی به شکار و سوارکاری علاقه داشت.
زندگی سیاسی
شیخ محمد در ۳ ژانویه ۱۹۹۵ با حکم شیخ مکتوم بن راشد به عنوان ولیعهد دبی منصوب شد. پروژه‌های عمرانی متعددی زیر نظر وی در دبی اجرا شده‌است که از جمله آن‌ها می‌توان به جزیره‌های نخلی دبی، برج العرب و برج خلیفه اشاره کرد.
شیخ محمد در پی مرگ برادر بزرگ ترش شیخ مکتوم بن راشد آل مکتوم در ۴ ژانویه ۲۰۰۶، بعد از حدود یک دهه حکومت بالفعل به امیری دبی برگزیده شد. طبق فرمول تقسیم قدرت بین ابوظبی ودبی در کشور امارات، شیخ خلیفه بن زاید آل نهیان امیر امارات متحده عربی، شیخ محمد را در همان تاریخ به نخست‌وزیری و نایب رئیسی امارات برگزید و اعضای دیوان عالی امارات نیز موافقت خود را با این انتخاب اعلام کردند.
در آوریل ۲۰۰۷ شیخ محمد یک بررسی استراتژیک از حکومت فدراسیون در هر دو سطح فدرال و دولت محلی اعلام کرد. این موضوع با اعلامیه فوریه ۲۰۱۰ به نام «چشم‌انداز ۲۰۲۱»، یک استراتژی بلند مدت و دستور کار ملی پیگیری شد.
در جهان عرب، شیخ محمد به اعتقاد و حمایت از حقوق زنان و جنبش‌های فمینیستی معروف است. او بر این باور است که توسعه همه‌جانبه جامعه را باید از اِحقاق حقوق زنان و برابر دانستن و برابر ساختن آنان با مردان شروع کرد. در سال ۱۳۸۵ برای نخستین بار در کشور امارات متحده عربی انتخابات پارلمانی برگزار شد و طی آن با حمایت شیخ محمد، حاکم دبی، و فعالین بنیاد زنان امارات از کاندیدا‌های زن، ۹ تن از اعضای کارزار تغییر برای برابری در امارات متحده عربی (بنیاد زنان دبی) وارد پارلمان کشورشان شدند.
روابط با ایران
به نقل از وبسایت دیپلماسی ایرانی شیخ محمد بن راشد آل مکتوم، امیر دبی در محفلی خصوصی به حاضران گفته بود: «من ایران را دوست دارم. فرهنگ و تمدن آن را دوست دارم و به آن ارج می‌نهم. من شیعه را دوست دارم و به هیچ وجه دوست ندارم در کشورم جایی برای بحث‌های شیعه – سنی وجود داشته باشد.»
همچنین برخلاف بسیاری از حکام کشور‌های عربی در زمان گفتگو‌های هسته‌ای در سال ۲۰۱۴، امیر دبی در مصاحبه‌ای با بی‌بی‌سی خواستار برچیدن تحریم‌ها علیه ایران شد و بر تمایل خود جهت روابط بهتر با ایران تأکید کرد. این سخن امیر دبی با واکنش منفی سایر سران اماراتی روبرو گردید.
همچنین شیخ محمد بن راشد به عنوان نخست‌وزیر امارات متحده عربی برخلاف امیرنشین‌های دیگر به ویژه ابوظبی، از همراه کردن کشورش با تحریم‌های جامعه جهانی علیه ایران خودداری می‌کرد و تا آخرین لحظه بر خلاف دیگر مقام‌های اماراتی تلاش داشت تا تحریم‌ها را علیه ایران اعمال نکند حتی با وجود همکاری نهایی امارات با طرف آمریکایی امیرنشین تحت حاکمیت او، دبی، نهایت همکاری را با طرف ایران داشت.
وی همچنین نخستین امیر اماراتی است که بعد از انقلاب اسلامی با وجود اختلاف نظر دو کشور راجع به جزایر سه‌گانه، در فوریه ۲۰۰۸ به ایران سفر کرد و با مقام‌های ایرانی از جمله رئیس‌جمهور وقت ایران، محمود احمدی‌نژاد دیدار و گفتگو کرد.