کلیات

هواپیمایی ایران ایرتور ، یک شرکت هواپیمایی خصوصی ایرانی است که در سال ۱۳۵۱ توسط ایران ایر راه‌اندازی شد.  خطوط هوایی آن میان تهران و دیگر شهر‌های ایران و کشور ترکیه برجا است. این شرکت عضو یاتا و دارای مجوز آموزش هوانوردی (ATO) است. هواپیمایی ایران ایرتور هم‌اکنون با ۸ فروند هواپیمای مسافربری در ناوگان هوایی خود به ۲۴ مقصد پرواز دارد.

تاریخچه

شرکت هواپیمایی ایران ایرتور در سال ۱۳۵۱ با هدف توسعه گردشگری و سفر‌های زیارتی و انجام تور‌های داخلی و خارجی (چارتر و برنامه ای) تحت پوشش شرکت هواپیمایی جمهوری اسلامی ایران تأسیس شد.
ایران ایرتور از سال ۱۳۶۱ تور‌های منظمی در مسیر مشهد مقدس را آغاز و استقبال از این تور‌ها موجب شد تا دو سال بعد از آن اقدام به توسعه آن به سایر کشور‌ها  کند که تور‌های شارجه، دبی، چین، هند، کوالالامپور و سنگاپور از جمله آن هستند. در کنار آن نیز به منظور توسعه گردشگری و جلب جهانگرد از سایر کشورها، اقدام به برگزاری سمینار‌هایی با شرکت مدیران و مسئولان شرکت‌های توریستی نموده و کسب جوایز از کشور‌های مختلف نظیر آلمان، فرانسه، ایتالیا، ژاپن، سوئیس، اتریش، انگلستان، امارات، بحرین و کویت از افتخارات آن است.
فعالیت پروازی ایران ایرتور از سال ۱۳۷۱ شروع و شهر مشهد مقدس به عنوان مرکز عملیات پروازی انتخاب و بدین ترتیب ارتباط هوایی مستقیم مشهد با ۱۳ مرکز استان میسر شد. علاوه بر آن مسئولیت انجام ۵۵ درصد از پرواز‌های حج عمره و حج تمتع از شهر‌های مختلف و پرواز‌های منطقه‌ای مانند دمشق، استکهلم، مسکو، عشق آباد و تاشکند را با استفاده از ۲۶ فروند هواپیما برعهده داشت.

خصوصی‌سازی

بعد از بحث خصوصی‌سازی در اواخر دهه ۱۳۸۰، این شرکت که تا سال ۱۳۸۹، یکی از شرکت‌های دولتی محسوب می‌شد، بر اساس اصل ۴۴ قانون اساسی، از ابتدای سال ۱۳۹۰ به شرکت تعاونی چند منظوره هسایار که یکی از زیرمجموعه‌های وزارت دفاع ایران بود، واگذار شد؛ ولی به دلیل برگشت خوردن ۴ چک پرداخت متوالی این شرکت، این واگذاری لغو و مزایده دیگری در ۵ دی ۱۳۹۴ انجام شد که به موجب آن، این شرکت هواپیمایی به بخش خصوصی واگذار شد.

مراکز

هواپیمایی ایران ایرتور دارای ۳ دفتر در ۳ شهر مختلف ایران است. دفتر مرکزی این شرکت، در تهران واقع میدان فلسطین، طالقانی غربی است. دفتر اصلی آن در شهر مشهد، فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد، جنب ترمینال خارجی است. دفتر سوم این شرکت در شهر تبریز واقع در بلوار ولیعصر است.

ناوگان

شرکت هواپیمایی ایران ایرتور امروزه دارای ۸ فروند هواپیمای عملیاتی است.

دو فروند ایرباس ای۳۰۰، با  ۲۸۰ نفر ظرفیت
یک فروند ایرباس ای۳۲۰، با ۱۷۳ نفر ظرفیت
چهار فروند مک‌دانل داگلاس ام‌دی-۸۲، با ۱۵۸–۱۶۱ نفر ظرفیت
یک فروند مک‌دانل داگلاس ام‌دی-۸۳، با  ۱۶۳ نفر ظرفیت

سوانح و حوادث

در ۱۹ بهمن ۱۳۷۱ هواپیمای توپولوف-۱۵۴ شرکت ایران ایرتور که در حال برخاستن از فرودگاه مهرآباد تهران بود با یک هواپیمای سوخو-۲۴ متعلق به نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران که در حال فرود بود برخورد کرد. در این حادثه ۱۳۱ نفر کشته شدند.

در ۲۳ بهمن ۱۳۸۰ ۱۲ فوریه هواپیمای توپولوف-۱۵۴ پرواز ۹۵۶ ایران ایرتور مسیر تهران-خرم‌آباد در نزدیکی خرم‌آباد، در منطقه کوهستانی سفیدکوه و در ارتفاع ۹۱۰۰ پایی به کوه برخورد کرد و منهدم شد و ۱۱۹ نفر سرنشین آن کشته شدند.
در ۱۰ شهریور ۱۳۸۵ هواپیمای توپولوف-۱۵۴ مسیر بندرعباس-مشهد به هنگام فرود در باند فرودگاه شهید هاشمی نژاد مشهد به علت ترکیدگی یکی از لاستیک‌های هواپیما از باند خارج شد که متعاقب آن هواپیما دچار آتش‌سوزی در قسمت جلوی بدنه گردید. در این حادثه ۲۸ نفر کشته و ۵۴ نفر زخمی شدند.

در ۲۶ اسفند ۱۳۹۲، پرواز پرواز شماره ۹۸۵ در مسیر شیراز - تهران که با ۷ ساعت تأخیر برخاست پس از گذشت ۳۰ دقیقه به دلیل نقص فنی و خاموش شدن موتور هواپیما به فرودگاه شیراز بازگشت.

۲۴ فروردین ۱۳۹۴، پرواز هواپیمای MD با شماره ۸۰۵۶ مسیر تهران - اهواز در زمان فرود با مشکل باز شدن چرخ هواپیما مواجه شد و پس از ۴۵ دقیقه سرانجام با سیستم اضطراری چرخ‌های هواپیما باز شد و هواپیما در فرودگاه اهواز به زمین نشست. ۳۱ اردیبهشت ۱۳۹۴، پرواز شماره ۹۹۵ مسیر هوایی قشم - مشهد، هنگام فرود در فرودگاه از مسیر خود خارج شد. در این حادثه به کسی آسیبی نرسید.

۳۰ شهریور ۱۳۹۴، پرواز شماره ۹۰۰ مسیر هوایی مشهد - تبریز، بعد از فرود در باند فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز و هنگام دور زدن، هواپیما از باند خارج می‌شود و پس از متوقف شدن همه مسافران از هواپیما خارج می‌شوند. در این حادثه به کسی آسیبی نرسید.

۵ بهمن ۱۳۹۵، پرواز تهران - مشهد، اندکی پس از پرواز به علت از کار افتادن یکی از دو موتور هواپیما مجبور به بازگشت و فرود اضطراری در فرودگاه مهرآباد شد.

۲۵ اسفند ۱۳۹۵، پرواز کاشان - مشهد به دلیل ترک خوردن شیشه کابین خلبان، برای پیشگیری از حادثه و نجات جان مسافران مجبور به فرود اضطراری در فرودگاه بین اللملی شهید بهشتی اصفهان می‌شود.

۹ آذر ۱۳۹۷، پرواز شماره ۹۴۶ تهران - تبریز به هنگام فرود در فرودگاه بین‌المللی شهید مدنی تبریز ۴ چرخ عقب هواپیما موجب ترکیدگی و آتش‌سوزی شد که خوشبختانه با مهارت خلبان این حادثه هیچ تلفات جانی نداشت و هواپیما بعد از تعمیر چند ساعته دوباره به ناوگان این شرکت بازگشت.

حاشیه‌های مرتبط با واگذاری

نصر الله پژمان‌فر - نماینده مجلس - به تازگی عنوان کرده که فقط عنوان ایران ایرتور هزار میلیارد تومان می‌ارزید، با قیمت ۳۴ میلیارد تومان به بخش خصوصی واگذار کردند.

• در مورد ناو هواپیما بر آبراهام لینکلن بیشتر بخوانید