کلیات
در زمان جنگ ارتش عراق ۳ بار برای تصرف سوسنگرد تلاش کرد که با مقاومت شدید مردم مواجه گردید ولی در حمله سوم شهر در محاصره ارتش عراق قرار گرفت. با حمله عراق در ۳۱ شهريور، عناصر تيپ ۳ زرهي لشکر ۹۲ اهواز، مستقر در پاسگاه صفريه و سوبله، نتوانستند حملات دشمن را دفع کنند و به ناچار به عقب رانده شدند. لشکر ۹ مکانيزه عراق کم کم به محور سوبله، تنگه چزابه و ارتفاعات الله اکبر مي رسيد. عراقي ها موفق شدند روي رودخانه کرخه و رميم پل شناور نصب کنند. به اين ترتيب بستان به طور کامل سقوط کرد و عراقي ها از شمال و غرب وارد شهر شدند. آن ها با پيشروي در محور بستان – سوسنگرد اين شهر را از سمت غرب مورد تهديد قرار دادند. علاوه بر اين عراقي ها در جنوب کرخه و از محوه نشوه، کوشک، طلائيه و جفير وارد ايران شده و در اين محور رو به شمال پيشروي کرده و به کرانه جنوبي کرخه کور رسيده بودند.
سقوط کامل سوسنگرد
آنها با عبور از کرخه کور، به قصد تصرف حميديه و سوسنگرد در دو ستون پيشروي کردند. به حاشيه جنوبي حميديه و سوسنگرد رسيدند. دشمن پس از شکستن مقاومت مدافعان اندک ( پاسدار و ژاندارم ) آن در ۶ مهر ماه سوسنگرد را اشغال کرد.
عملیات آزادسازی سوسنگرد
عملیات سوسنگرد از عملیات جنگی ایران در جریان جنگ ایران و عراق بود. این عملیات در محور سوسنگرد به صورت نیمه‌گسترده در تاریخ ۱۳۵۹/۸/۲۶ به فرماندهی مشترک انجام شد. این عملیات قرار بود با مشاركت پاسداران و تیپ ۲ لشكر ۹۲ زرهی خوزستان و نیروهای ستاد جنگ‌های نامنظم انجام شود. كلیه هماهنگی‌ها برای انجام عملیات و نجات مدافعان توسط حضرت آیت‌الله خامنه‌ای-شهید چمران انجام گرفته بود و قرار بود فردا صبح نیروی اصلی عملیات كه همان تیپ ۲ زرهی ۹۲ بود حمله خود را به سوسنگرد آغاز كنند كه شب ساعت حدود ۱۲ شب فرمانده لشكر ۹۲ زرهی امیر سرتیپ غلامرضا قاسمی‌نو در تماس تلفنی با حضرت آیت‌الله خامنه‌ای اظهار داشت كه فرمانده نیروی زمینی ارتش تیمسار ظهیرنژاد اظهار داشته كه تیپ ۲ نباید در عملیات شركت كند وچون احتمال انهدام تیپ وجود دارد به دستور بنی‌صدر از شركت در این عملیات خودداری كند. با این دستور عملاً عملیات لغو می‌شد و سوسنگرد نیز سوقوط می‌كرد و تمام مدافعان به شهادت می‌رسیدند. بلافاصله حضرت آقا در تماس تلفنی این مسأله را با حضرت امام در میان می‌گذارند و امام هم می‌فرمایند تیپ باید شركت كند و نیازی به اجازه بنی‌صدر نیست حضرت آقا هم فوراً نامه‌ای به فرماندهی لشكر۲ زرهی می‌نویسند كه تیپ باید در عملیات شركت كند و هركس از این دستور سرپیچی كند مسئول است، شهید چمران نیز در زیر نامه متنی را اضافه می‌كند با این مضمون كه اگر تیپ فردا عمل نكند ۵۰۰ نفر از مدافعان فردا به شهادت می‌رسند و اگر من زنده باشم با مسئول متخلف برخورد خواهم كرد «منظور بنی‌صدر می‌باشد» از آن طرف فرماندهی متعهد لشگر ۲ هم كه علاقه خاصی به رهبر معظم انقلاب داشتند تیپ را در حالت آماده‌باش قرار می‌دهند و فردا صبح عملیات به فرماندهی شهید چمران و امیر قاسمی‌نو در مورخه ۲۶/۸/۵۹ آغاز می‌شود و با حمایت چند فروند بالگرد توپدار كبری محاصره سوسنگرد شكسته می‌شود.
جزئیات بیشتر از عملیات
در این عملیات كه شهید چمران در خط مقدم شركت داشتند از ناحیه پا به شدت مجروح می‌شوند و یكی از محافظانش هم به شهادت می‌رسد ولی شهید چمران با كشتن راننده یك كامیون عراقی و به همراه دیگر محافظش با كامیون به عقب برمی‌گردند و شهید چمران را برای مداوا به تهران منتقل می‌نمایند. این عملیات با فرماندهی مستقیم حضرت آقا و شهید چمران با موفقیت به پایان می‌رسد و سوسنگرد برای همیشه آزاد می‌گردد مناطق مرزی بستان و چزابه در اشغال دشمن باقی می‌ماند تا این‌كه عملیات طریق‌القدس در نیمه شب دی ماه سال ۶۰ به فرماندهی شهید سپهبدعلی صیاد‌شیرازی به اجرا درآمد و۶۵۰كیلومترمربع از سرزمین‌های جمهوری اسلامی ایران و مناطق بستان و چزابه آزاد گردید و برای اولین‌بار نیروهای جمهوری اسلامی ایران به مرزهای بین‌المللی رسیدند.