کلیات

چندهمسری یا چندکامی وضعیتی است که در آن زن یا مرد بیش از یک همسر دارند. چندهمسری شامل دو نوع چندزنی و چندشوهری می‌شود. چندزنی حالتی است که در آن مرد در یک زمان با چند زن ازدواج کند. چندشوهری حالتی است که زن به‌طور هم‌زمان دو شوهر یا بیشتر داشته باشد.

چندهمسری در مسیحیت (جز برخی فرقه‌ها مثل مورمون‌ها) ممنوع است؛ در حالی که در هندوگرایی، یهودیت و اسلام، چندزنی با شرایط خاص جایز شمرده می‌شود.

در بیشتر کشور‌های توسعه‌یافته زندگی زناشویی فقط به صورت تک‌همسری است و مرد یا زن به‌طور قانونی نمی‌توانند در یک زمان با بیش از یک نفر ازدواج کنند. اما چندهمسری هنوز جایگاه خود را در بسیاری از جوامع و فرهنگ‌ها حفظ کرده‌است.

مفهوم دقیق چندهمسری چندان روشن نیست و این به فقدان تعریف دقیق از «همسر» بازمی‌گردد. معمولاً تعریف همسر در چندهمسری به روابطی محدود نمی‌شود که توسط دولت به رسمیت شناخته شده‌اند. اما این که دقیقاً چه نوع رابطه‌ای را می‌توان «همسری» در نظر گرفت به درستی مشخص نیست. در سوسیوبیولوژی و جانورشناسی اصطلاح چندهمسری به هر نوع جفت‌گیری چندگانه اشاره دارد؛ که سبب آن میشود.

چند همسری در اسلام

 در قرآن به صراحت آمده که مردان اجازه داشتن چهار زن را دارند و بایستی بین آن‌ها به عدالت رفتار کنند. پیامبر اسلام (ص) هم زنان متعددی داشته که البته در مورد تعداد آن‌ها اختلاف است. مرد نیازی به کسب اجازه از همسر خود برای ازدواج مجدد ندارد، اما برخی فق‌ها (به ویژه در مذهب مالکی) معتقدند که زن می‌تواند در هنگام ازدواج شرط ضمن عقد کند که شوهرش زن دیگری نگیرد و آنگاه شوهر اجازه چنین کاری را نخواهد داشت. جمهوری آذربایجان، ترکیه و تونس تنها کشور‌های با اکثریت مسلمان هستند که چندزنی را ممنوع کرده‌اند. امروزه چندزنی در عربستان سعودی، و برخی مناطق غرب آفریقا و شرق آفریقا رایج است و در سودان رئیس‌جمهور عمر البشیر در سال ۲۰۰۱ مردان را برای افزایش جمعیت کشور تشویق به چندزنی کرد. برخی کشور‌ها مثل لیبی، مراکش و ایران اخذ رضایت همسر اول را برای ازدواج مجدد مرد ضروری اعلام کرده‌اند.

نظرات مخالفان چندهمسری

افراد مخالف با چند همسری عقیده دارند که تنها می‌توانند با یک نفر رابطه عاطفی و زناشویی داشته باشند. همسر آن‌ها متعلق به آن هاست مگر آنکه طلاق جاری شود.

نظرات موافقان چند همسری

افراد موافق چند همسری عقیده دارند که مرد میتواند در صورت تمایل بیش از یک همسر گزیند.

حواشی چندهمسری 

 در آبان ماه سال ۱۳۹۸ یک پوستر تبلیغاتی با موضوع آموزش‌های مهارت‌های ارتباطی چند همسری در فضای مجازی دست به دست شد که این پوستر از زوایای مختلف جنجال به پا کرد.

این آموزش‌ها که در قالب برگزاری کارگاه‌هایی برای چندهمسران است، توسط یک موسسه خصوصی با عنوان «حیات حسنی» برگزار می‌شود. در این مجموعه که مشخص نیست با چه هدف و نیتی راه اندازی شده است کارگاه‌هایی با موضوعات ضرورت احیای فرهنگ چند همسری، الزامات تشکیل خانواده‌های چند همسری، احکام فقهی خانواده‌های چند همسری و مهارت‌های ارتباطی چند همسری برگزار می‌شود و هم اکنون از متقاضیان شرکت به صورت رایگان ثبت نام می‌کند. البته برخی نیز خبر دادند این پوستر کپی شده از پوستری دیگر با سوژه‌ای دیگر بوده که به شکل ناشیانه‌ای برای این موضوع استفاده شده است.

دفاع یک روحانی از چند همسری در شبکه سه سیما

حجت الاسلام والمسلمین قاسمیان، در تاریخ ۱ آبان ۱۳۹۸ و در شبکه سه در رابطه با چند همسری گفت:  اصلا مسئله تعدد زوجات جزء مسائل اصلی ما نیست چراکه کسانی که بخواهند با دید شهوت‌رانی وارد ارتباط با زن دیگری شوند از بحث ازدواج و نظام خانواده وارد نمی‌شوند، نظام خانواده یک نظام سختی است که افراد یک همسر را هم به زور می‌توانند اداره کنند چه رسد به دو تا، ولی خوب ازدواج موقت و یا چندهمسری هم کارکردهای خودش را دارد دیدگاه من در این زمینه ترویجی نیست اما به جد از آن دفاع می‌کنم.

نظر رهبر معظم انقلاب در مورد چند همسری

در روزهایی که مسئله چندهسمری در جامعه بالا گرفت برخی جمله‌ای درباره چند همسری را از رهبر انقلاب منتشر کردند که ایشان قبلا در جمع کارکنان بیت رهبری اشاره کرده اند: افراد شاغل در بیت رهبری اگر همسر دوم اختیار کنند، اخراج می‌شوند. مستحب بودن تعدد زوجات را قبول ندارم آقایان حتی به شوخی هم نباید درباره تعدد زوجات حرف بزنند که باعث دلسردی خانم‌ها می‌شود.

• در مورد ازدواج موقت بیشتر بخوانید