کلیات

روز درخت‌کاری یکی از روز‌های سال است که در آن مردم تشویق به کاشتن نهال‌ می‌شوند. این روز معمولاً در روز‌های پایانی زمستان یا روز‌های نخست بهار است. در ایران، ۱۵ اسفندماه هر سال است. در ایران هفته منابع طبیعی از ۵ تا ۱۲ مارس برای گرامی‌داشتِ گیاهان تعیین شده‌است. روز درختکاری در کشور‌های بسیاری گرامی داشته می‌شود.

تاریخچه

این روز برای نخستین بار توسط «جولیوس استرلینگ مورتون»  از ایالت نبراسکای آمریکا در تاریخ ۱۰ آوریل ۱۸۷۲ پایه گذاشته شد. در ایالات متحده بعد‌ها این روز « Arbor Day»، به چهارمین جمعه آوریل، منتقل شد.

پویش یه عالمه درخت

در اکثر نقاط دنیا روز درخت کاری توسط سازمان‌های مردم‌نهاد و گروه‌های مردمی برنامه‌ریزی و برگزار می‌شود. در ایران بزرگترین و مردمی‌ترین پویش درخت کاری، پویش «یه عالمه درخت» است. این پویش طی دو سال تعداد ۸ میلیون نهال کاشته‌است. یه عالمه درخت در اسفند ۹۵ با طرح ایده جدید افراد را در فضای مجازی قادر ساخت با استفاده از یک ربات تلگرام اقدام به ساخت پوستر شخصی حمایت شان از پویش کنند و با انتشار آن در فضای اینستاگرام ۱۰ نهال به این پویش کمک کنند. این طرح مورد استقبال بسیار قرار گرفته و بزرگترین پویش فارسی‌زبان و یکی از بزرگترین پویش‌های دنیا شود.

درختکاری در آیینه روایات

رسول اکرم صلی الله علیه و آله درباره ثواب درختکاری فرمودند: هر که درختی را بکارد تا به ثمر برسد، خدا در عوض آن، درختی را در بهشت به او اختصاص می دهد». نیز از آن حضرت صلی الله علیه و آله است که: «هر مسلمانی که بذری بیفشاند یا نهالی بنشاند و از حاصل آن بذر و نهال، پرنده یا انسانی بخورد، برای او صدقه محسوب می شود.

امام صادق علیه السلام نیز در این باره فرمود: ثواب شش چیز پس از مرگ مؤمن به وی می رسد: فرزندی که برای او آمرزش خواهی کند، قرآنی که از او بماند و قرائت شود، نهالی که بکارد، چاهی که حفر کند، صدقه جاریه و نیز سنت پسندیده ای که پس از وی بدان عمل شود.

حفاظت از درختان

درختان، جزئی از منابع طبیعی و ملی و متعلق به محیط زیستی هستند که همه افراد در آن زندگی می کنند. تک تک افراد از این سرمایه های طبیعت بهره دارند و از آن سود می برند. آنها هر لحظه از هوای لطیف و پاکیزه ای که درختان به وجود می آورند، استفاده می کنند و این تنها یکی از سودمندی های بسیار درختان است. بنابراین، می توان گفت تخریب و نابودی این منابع طبیعی، ستم در حق همگان است و حفظ درخت و دیگر منابع طبیعی، وظیفه عمومی و به سود همه ماست و بهره های معنوی فراوانی نیز دارد. در روایتی از رسول اکرم صلی الله علیه و آله آمده است: «هر کس درخت موز یا درخت سدری را سیراب کند، گویا مؤمن تشنه ای را سیراب کرده است». امام صادق علیه السلام نیز درباره حفاظت از درختان فرمودند: خداوند درخت را برای انسان آفرید. از این رو، او باید درخت را بکارد، آن را آبیاری کند و در حفظ آن کوشا باشد.

خطر نابودی جنگل

تخریب جنگل، سبب نابودی گونه های مختلف گیاهی و جانوری می شود و زندگی انسان را نیز به طور جدی تهدید می کند. متأسفانه در سال های اخیر، افزایش جمعیت، توسعه شهرها، افزایش تقاضای فرآورده های چوبی و...، سبب شده است که دخالت آدمی در حیات جنگل ها فزونی یابد و از منابع طبیعی، بیش از حد بهره برداری شود. بدین ترتیب، هر روزه جنگل های بسیاری از دست می رود و زندگی انسان به مخاطره می افتد. از سوی دیگر، آسیب هایی که به محیط زیست می رسد، به دست کسانی است که از ارزش و اهمیت درختان آگاهی کافی ندارند. بنابراین، برای حفظ منابع طبیعی، لازم است همه افراد را از سودمندی های بسیار درختان و دیگر منابع طبیعی آگاه کرده، زیان های جبران ناپذیر نابودی این منابع ارزشمند و حیاتی را به آنها گوشزد نمود.

فواید درختان

درختان، از موهبت های پرسود الهی هستند که خداوند مهربان، در دسترس و اختیار انسان قرار داده است. از گیاهانْ فرآورده های دارویی، صنعتی، بهداشتی و آرایشی فراوانی به دست می آید. گیاهان، مهم ترین و مؤثرترین تولید کنندگان غذا در خشکی هستند و لوازم معاش و روزی انسان و دیگر موجودات را تأمین می کنند. در واقع، منابع حیوانی که ما از گوشت آن ها استفاده می کنیم نیز از همین گیاهان تغذیه می کنند. بقایای شاخ و برگ درختان، مواد ارزشمندی به خاک می دهد و خاک را غنی می سازد. از سوی دیگر، درختان مانع فرسایش خاک شده و از برخی بلاهای طبیعی جلوگیری می کنند و وجود درختان و پوشش های گیاهی در اطراف شهرها و مزارع، آنها را از هجوم سیل و توفان حفظ می کند.

درختان، تفرجگاه آدمیان

بوستان ها، به سبب انبوه درختان سرسبز و با طراوت، محل تفریح و تفرج مردم در شهرها هستند. اهالی شهر، گاه خسته از این همه دود و غبار شهر و یک نواختی زندگی در آن، به لطف و سرسبزی درختان، به بوستان ها پناه می برند تا در هوای پاکیزه و لطیف آن، نفسی تازه کنند و در سبزینگی و طراوت آنها، شادی و نشاط خود را بازیابند.

درختکاری، کار و تفریح

کشاورزی،درختکاری یا باغبانی، نوعی اشتغال درآمد زاست که رزقی پاک و حلال از آن به دست می آید. همچنین، کارکردن در دل طبیعت، بسیار لذت بخش است. درختکاری و کشاورزی، افزون بر درآمدزا و خداپسندانه بودن، نوعی سرگرمی و کاری مفید و فرح بخش نیز به شمار می آید؛ چه در سطحی کلان و برای تأمین نیاز جامعه و روزی خانواده، و چه تنها برای سرگرمی و تأمین مصارف خانواده. در روایتی از حضرت علی علیه السلام آمده است: «کسی که آب و خاک در اختیار دارد و در عین حال فقیر است، خداوند او را از رحمت خود دور سازد.  امام صادق علیه السلام نیز در این باره می فرماید: کشاورزی و درختکاری کنید. به خدا قسم آدمی زاده هیچ عملی حلال تر و پاکیزه تر از آن انجام نمی دهد.