کلیات

مکتب تکنوکراسی یک مکتب فکری است که در آن، شایستگی افراد برای قرار گرفتن در موقعیت‌های مختلف بر اساس دانش تخصصی و فنی آنها سنجیده می‌شود.

بنابراین مفهوم تکنوکراسی می‌تواند مفهومی مدیریتی و یا مفهومی سیاسی باشد و برای تشخیص معنی کلمه تکنوکرات باید ببینید که در چه متن و گفتاری از آن استفاده شده است.

در تعریف تکنوکراسی و به کار بردن این واژه باید دقت داشته باشیم که تکنوکراسی، صرفاً به تکنولوژی به معنای رایج امروزی آن اشاره نمی‌کند و تاکید آن صرفاً بر اهمیت دانش تخصصی در تعیین صلاحیت افراد است.

در نظام های سیاسی، تکنوکراتها بر این اصل تاکید دارند که به جای انتخاب سیاستمداران یا مدیران کسب و کارها (که معمولاً یکی از این دو گروه در فهرست کاندیداها قرار می‌گیرند) باید کسانی در مسند امور قرار بگیرند که بالاترین دانش تخصصی را در حوزه خود دارند.

با توجه به اینکه معیار سنجش دانش تخصصی به سادگی قابل تعریف نیست و از سوی دیگر، تعیین و انتخاب فرد شایسته از سوی عامه‌ی مردم در یک فرایند دموکراتیک برای تکنوکرات ها پذیرفته شده نیست، عملاً مکتب تکنوکراسی صرفاً به عنوان یک دیدگاه تئوریک و بر روی کاغذ و توسط روزنامه نگاران مورد استفاده قرار می‌گیرد و نمی‌توان آن را به عنوان یک راهکار فکری یا مکتب عملی سیاسی در نظر گرفت.

دغدغه‌ی یک تکنوکرات

در کل [با کمی فاصله گرفتن از دقت و وسواس دانشگاهی] می‌توانید فرض کنید تکنوکرات یعنی فردی که در ارزیابی صلاحیت انسان‌ها (در اقتصاد، مدیریت و سیاست)، دانش تخصصی آنها را به عنوان مهم‌ترین فاکتور مورد توجه قرار می‌دهد.

توضیح: کلمه‌‌های تکنوکراسی و تکنوکرات در زبان فارسی به فن سالاری و فن سالار ترجمه شده‌اند.

معنی تکنوکرات 

• فن سالاری یا تکنوکراسی اصطلاحی است که در ۱۹۱۹ ویلیام هنری اسمیث، نویسند‌ه‌ی آمریکایی، ساخت و با آن پیشنهادِ حکومت فن‌کاران را مطرح کرد.
• هواداران فن سالاری پس از جنگ جهانی اول به مطالعه‌ی وضع اقتصادی ایالات متحده آمریکا پرداختند و یکی از ایشان به نام هووارد اسکات با نوشتن کتاب مهندسان و سیستم قیمت اصطلاح فن سالاری (تکنوکراسی) را رواج داد.
• جنبش فن شناسی (Technology) در سال‌های نخستین بحران بزرگ ۱۹۳۰ رواجی داشت، اما این اصطلاح در دهه‌ی ۱۹۶۰ در فرانسه رواج گسترده یافت و فرانسویان آن را دنباله‌ی نظریه‌های سن- سیمون دانستند که برای آینده، جامعه‌ای را پیش بینی کرده بود که در آن حکومت به دست دانشمندان و مهندسان خواهد بود.
• آشوری به نقل از ژان مونو می‌گوید: «نوع تازه‌ای از حکومت آغاز می‌شود که نه دموکراسی است و نه بوروکراسی، بلکه تکنوکراسی است.»