جلسه همانديشي مقام معظم رهبري با انديشمندان و نخبگان دانشگاهي و حوزوي درباره «تدوين الگوي راهبردي اسلامي ـ ايراني پيشرفت» چهارشنبه شب گذشته در شرايطي برگزار شد كه علاوه بر استمرار تحريمهاي ظالمانه اقتصادي كه پيشرفت ملت ايران را نشانه رفته است، در هفته پيش شاهد ترور دو تن از فرزندان نخبه و دانشمند كشور توسط دشمنان بدخواه ايران بوديم.
ارتباط مستقيم با نخبگانآنچه اين جلسه همانديشي را متمايز از جلسات مشابه كرد، شيوه جديدي است كه رهبري معظم انقلاب در مشورت مستقيم با نخبگان و صاحبان انديشه كشور برگزيد و به اين ترتيب افق اميدواركنندهتري را در جلب مشاركت نخبگان كشور در مسير تعالي و پيشرفت كشور ترسيم كرد.
محورهاي كلي نشستآنچه در اين نشست مطرح شد هشت مقاله و هفت اظهارنظر بود و مباحث بطور كلي شامل اين موارد بود:
الف) بحثهاي مقدم بر الگوي پيشرفت، يعني مباحث مربوط به مباني و نظريات توسعه
ب) بحثهاي مربوط به الگوي پيشرفت كه به تعريف و توضيح مشخصات الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت ميپرداخت
ج) بحثهاي مابعد الگوي پيشرفت و مديريت و برنامهريزي پيشرفت و شيوه ارتباط علم و پژوهش با آن.
در اغلب بحثهاي انديشمندان حاضر در جلسه ضمن تاكيد بر «ضرورت تدوين الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت»، راه و شيوه غربي توسعه مورد نقد واقع شد و ناديدهگرفتن معنويت و اخلاق از ضعفهاي اصلي الگوي توسعه غربي شمرده شد.
نظرات مقام معظم رهبريرهبر معظم انقلاب در سخنان خود در اين نشست نكات مهمي را درباره «تدوين الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت» متذكر شدند. ايشان با يادآوري امر «رستگاري و نجات انسان» كه در سايه توجه به «توحيد»، «معاد» و «در كنار هم ديدن دنيا و آخرت» محققشدني است، از نخبگان كشور خواستند تا به اين حقايق در فعاليتهاي علمي ـ پژوهشي خود توجه كافي داشته باشند.
مقام معظم رهبري، توجه به مسائل و خطوط اصلي زندگي مانند امنيت، عدالت، رفاه، آزادي، حكومت، استقلال و عزت ملي را در بحث الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت، ضروري دانستند و معنويت را مهمترين عرصهيي دانستند كه در كار پيچيده، دقيق و بلندمدت تدوين الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت، بايد به آن توجه شود چرا كه معنويت، روح پيشرفت واقعي در همه زمينهها و مسائل است.
يك دستاورد عينيتجربه ساليان گذشته نشان ميدهد كه با عنايت به درازمدت بودن فرآيند پيشرفت، تنها متولي كه ميتواند اين فرايند را به نحو احسن به انجام برساند كسي جز رهبر معظم انقلاب نيست؛ دولتها و مجالس عمر كوتاهي دارند و نميتوانند مسووليت يك پروژه درازمدت را بر عهده بگيرند، لذا قول ايشان براي تاسيس مركزي در كنار خودشان براي پيشبرد اين مهم، از دستاوردهاي عيني اين نشست بود كه بايد آن را به فال نيك گرفت.
پيشنهادهاتدوين و اجراي الگوي ايراني ـ اسلامي پيشرفت، ضرورتي است كه نيازمند نشستها و مباحث متعددي است كه بايد استمرار داشته باشد، اما در عين حال نبايد تجارب اجراي «سندچشمانداز 20 ساله كشور» را ناديده گرفت؛ اكنون 5 سال از اجراي اين سند سپري شده است و كشورهاي رقيب ما با سرعت زيادي رو به پيشرفت گذاشتهاند. بنابراين ما مجال توقف نداريم و مسوولان و دولتمردان بايد به نوعي برنامهريزي كنند كه ضمن پيشبرد مباحث نظري، وقفهيي در مسير ابعاد مختلف پيشرفت صورت نگيرد.
پيشنهاد مشخص در اينجا بهرهگيري از «روش غلطان» است؛ مطابق اين شيوه ميتوان گروههاي كاري را به وجود آورد كه هر كدام اجراي يكي از مباحث را در كشور پيگيري كنند و نتايج را از يك گروه به گروه ديگر منتقل كنند:
يعني در هر دوره يكساله هر نوع دستاوردي كه در مباني و نظريات الگوي پيشرفت در سطح نخبگان و صاحبان انديشه كشور حاصل شود به گروه طراحان «الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت» منتقل شود و آنها نيز به نوبه خود هر نوع دستاوردي را به گروه بعدي يعني مديران و برنامهريزان منتقل كنند تا اقدامات و برنامههاي در حال اجرا به صورت مستمر و متناسب با دستاوردهاي جديد در مسير الگوي پيشرفت اسلامي ـ ايراني، اصلاح و روزآمد شود.
بدون چنين روش منطقي بهرهگيري از دستاوردهاي الگوي در حال تدوين پيشرفت اسلامي ـ ايراني ناممكن خواهد بود. اگر تدوين مباني اين الگو 10 سال طول بكشد و سپس همين مقدار زمان نيز صرف تهيه الگوي پيشرفت شود فرصتهاي زيادي را از دست خواهيم داد و فاصله ما با كشورهاي ديگر بيشتر خواهد شد.
بهرهگيري از «روش غلطان» مسبوق به سابقه است اما تاكنون مشكل در اين بوده كه اين شيوه با اتكا به الگوهاي غربي توسعه صورت گرفته است. آنچه نبايد ناديده گرفته شود اين است که ما در تمامي 3دهه گذشته پس از پيروزي انقلاب پيشرفت داشتهايم اما به دليل نبود «الگوي جامع اسلامي ـ ايراني پيشرفت»، حركت رو به پيشرفت كشور با كندي و انحرافاتي همراه بوده كه ميبايست اقدام اصلاحي در آن صورت گيرد.
جايگاه سند چشمانداز 20 ساله و الگوي پيشرفتسند چشمانداز كشور كه خود دستاورد انديشگي نخبگان نظري و عملي كشور بود توانست جهتگيري كشور را روشن کند و اينك الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت ميتواند به عنوان نقشه راه در رسيدن به اهداف چشمانداز، ملت ايران را يار و مددكار باشد. اين الگو بايد از يك سو حركت روبه پيشرفت كشور را شتاب بيشتري بدهد و از سوي ديگر انحرافات را اصلاح كند و اين اصلاح ضرورتاً بايد بدون ايجاد وقفه در حركت و پيشرفت ملت ايران به انجام برسد.
يك نگراني كه اينجا لازم ميدانم آن را طرح کنم اين است كه مبادا در تدوين الگوي اسلامي ـ ايراني پيشرفت، دو تجربه سترگ و گرانسنگ ملت ايران ناديده گرفت شود:
«تجربه تاسيس نظام جمهوري اسلامي» و «تجربه تاسيس نهادها و به كارگيري شيوههاي خاص دفاعي» نبايد مورد غفلت صاحبنظران و نهاد متولي تدوين الگوي پيشرفت اسلامي ـ ايراني قرار گيرد و به سمتي حركت نشود كه با عبور از مدلهاي غربي گرفتار مباحث انتزاعي فارغ از تجارب ملي شويم كه اين باعث اتلاف هزينههاي زيادي خواهد شد.