آیا ناوگان پنجم آمریکا غرق خواهد شد

در حالی که امروز همچنان کشمکش‌ها در بحرین ادامه دارد این پرسش همچنان مطرح است که آیا این ناآرامی‌ها سبب غرق شدن ناوگان پنجم آمریکا در منطقه خواهد شد یا خیر؟

به گزارش خبرگزاری مهر، رئیس جمهوری آمریکا در یک مکالمه تلفنی با شاه بحرین خشونت حاکمان این کشور علیه مردم شیعه را محکوم کرد. باراک اوباما در گفتگوی تلفنی با «حمد بن عیس آل خلیفه» ضمن محکوم کردن خشونت‌های پلیس این کشور علیه معترضین خواستار خویشتنداری دو طرف شد.

وی همچنین «ثبات بحرین را در احترام به حقوق مردمش» دانست. این واکنش نشان می‌دهد که آمریکا از آن دستپاچکی روزهای نخستین قیام مردم تونس و بعد از آن قیام مردم مصر خارج شده و در واقع محافل قدرت در این کشور به ضرورت تغییرات در حاکمان منطقه پی برده‌اند، اما مدیریت این تغییرات برای «آقای تغییر» استراتژی است که در آینده می‌تواند «نوع» و «سطح» نگاهها به حزب دموکرات را تعیین کند.

موضع آمریکا در قبال قیام مردم بحرین به نظر می‌رسد از آن «پارادوکسی» که در دو مورد پیشین بویژه مصر برخودار بود، نباشد. زیرا که این کشور در صورت فشار بر حاکمیت دو هدف را دنبال می‌کند.

الف) ادامه بقای رژیم سنتی آل خلیفه در این کشور (تا حد امکان)

ب) توجه به خواست‌های شیعیان به عنوان اکثریت

اگر این دو رویکرد را برای آمریکا متصور بدانیم این کشور در صدد بر خواهد آمد تا در هر دو حالت منافع خود را در بحرین حفظ کند. یکی از بزرگترین علائق و دغدغه آمریکایی‌ها حضور در این کشور و حفظ حضور نظامی خود در منطقه از طریق پایگاه پنجم نیروی دریایی خود در منامه است. حال اگر دولت فعلی بر سرکار باشد کار طبق روال پیش خواهد رفت اما اگر مطالبات برای تغییر در این کشور افزایش یابد. به نظر می‌رسد آمریکا با درس گرفتن از تحولات دو کشور قبلی بر آن خواهد بود تا با چند رویکرد کار خود را دنبال کند.

- ترغیب طرف‌ها به گفتگو
- فشار برای اصلاحات
- حذف چهره‌های سنتی و روی کار آوردن نیروهای جدید در قالب ایجاد یک «دموکراسی تحت کنترل»

اما نکته مهمی که در این باره وجود دارد این است که قطعاً این رویکردها بطور همزمان دنبال نمی‌شوند و بصورت مرحله‌ای است و در هر فاز بحران به یکی از آنها استناد می‌شود. ایالات متحده اگر بتواند با ترغیب گفتگوها بر آن خواهد شد تا مخالفین را راضی نگهدارد و آنها را ترغیب به مشارکت در سیستم‌های سیاسی سنتی خواهد کرد اما اگر این رویکرد موفق نباشد بدون شک به دنبال فشار برای اصلاحات خواهد شد.

بهترین وضعیت برای آمریکا در این مرحله آن است که دولت پیشین در برابر اصلاحات مقاومت کند. در این برهه فشار خارجی بر دولت‌ها به همراه تغییر رویکرد به سوی مخالفین به واشنگتن این فرصت را خواهد داد تا رایزنی‌های پشت پرده را برای تدوین مناسبات خود با نیروهای انقلابی به شیوه‌ای که در مصر و تونس صورت داده انجام دهد.

در مورد بحرین نیز وضعیت به همین منوال است. آمریکا ناوگان پنجم خود را در این کشور مستقر کرده و واشنگتن سال گذشته برای سر پا نگهداشتن این رژیم در حدود 200 میلیون دلار به بحرین کمک نظامی کرده و تهدید به قطع این کمک‌ها که دو روز پیش «پاتریک لهی» سناتور دموکرات از وزارت خارجه درخواست کرده بود می‌تواند هر دولت وابسته به کمک خارجی را در مخمصه قرار دهد.

در قضیه بحرین واشنگتن موقعیت برتری دارد. این کشور پایگاه خود در منامه را در منطقه شیعه نشین این شهر مستقر کرده و این تنها به دلیل امن بودن این منطقه و دوری آن از تندروی‌های سنی‌ها می‌باشد و سالهاست که نیروهای این کشور از نزدیک با شیعیان بحرین همسایگی دارند. اما یک مسئله بغرنج در این باره وجود دارد و آن همنوایی شیعیان بحرین و سمپاتی آنها با اندیشه‌های انقلاب اسلامی در ایران است اما به نظر می‌رسد آمریکایی‌ها بر آن هستند تا برای تعامل با این اندیشه از مدل عراق و مجلس اعلا بهره ببرند. این کار می‌تواند در رایزنی‌های پیش از پایان حرکت بویژه با تعامل با قدرت‌های منطقه عملی شود که این امر نخستین امکانی که به آمریکا خواهد داد ممانعت از غرق شدن ناوگان پنجم خواهد بود.