ترکیه: سوریه حرف ما را اشتباه می‌فهمد

دیپلماسی ایرانی نوشت:

ترکیه در برابر سوریه رفتاری غیر دوستانه در پیش گرفته است. بشار اسد باور نمی‌کند که دوستی خانوادگی‌ا‌ش با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه به جایی برسد که اردوغان با یک پشت پا همه روابط حسنه گذشته را به هم بریزد و حتی به فشارها و رویکردهای همسایه شرقی‌اش یعنی ایران نیز توجهی نکند و نه تنها پشت بشار اسد را خالی کند بلکه بی‌محابا از او شدیدترین انتقادها را هم بیان کند و بگوید "تو را نصیحت می‌کنم، بخواهی مثل حماه کشتار کنی در کنار جامعه جهانی علیهت وارد عمل می‌شویم."

حماه، همان جایی است که حافظ اسد، پدر بشار اسد به کمک رافت اسد، برادرش که بعدا از مخالفان او شد، اقدام به سرکوب شدید مخالفانش که عمدتا اخوان المسلمین بودند، کرد.

مواضع ترکیه حتی هم‌پیمانی ایرانی‌اش را رنجانده است. منابع آگاه به دیپلماسی ایرانی گفتند که وزارت امور خارجه مراتب ناخرسندی‌اش را از رفتار ترکیه در قبال سوریه به اطلاع مقامات آنکارا رسانده‌است.

اما حقیقتا موضع ترکیه در برابر تحولات سوریه چیست؟ ترک‌ها می‌گویند سیاست ما تغییری نکرده، همان رویکردی که در برابر تونس، مصر، یمن، لیبی و بحرین داشتیم با رسیدن نسیم انقلاب‌های عربی به سوریه در برابر دمشق نیز همان رویکرد را داریم.

آنها حتی نسبت به آینده روابط ترکیه – سوریه بر اساس مواضع اخیرشان نگران نیستند و می‌گویند که کاملا به سیاست‌شان اطمینان دارند و هیچ چیز از نگاه آنها مخفی نیست. جالب آن که ترک‌ها حتی می‌گویند که نسیم تغییر سراسر منطقه را خواهد گرفت و دولت‌ها هیچ مقاومتی نه تنها در برابر آن نمی‌توانند انجام دهند بلکه جایگزینی نیز برای آن ندارند.

 از این رو حتی اگر این طوفان به کشورهای دوستشان مثل سوریه برسد نیز نگرانی ندارند. آنها درباره آینده روابط ترکی – عربی به سادگی می‌گویند، آنکارا بر این اعتقاد است که ملت‌های عرب حاکمانشان را از نقطه نظر ایجابی وادار می‌کنند که با ترکیه رابطه حسنه داشته باشند از این رو تغییر نظام‌ها به معنای فروپاشی روابط عربی – ترکی نیست.

ارشاد هرمزلی، یکی از عالی‌رتبه‌ترین مشاوران رئیس جمهوری ترکیه در این باره به روزنامه لبنانی الاخبار می‌گوید: «بسیار طبیعی است که ترکیه از مطالبات ملت سوریه حمایت کند. همان طور که از مطالبات مردمی تمامی کشورهای عربی انقلابی حمایت می‌کند. طبیعی هم بود که دولت سوریه را خطاب قرار دهیم و از آنها بخواهیم به مطالبات به حق مردم توجه کند و عدالت را در حق مردم سوریه اجرا کند. این همه چیزی است که به بشار اسد گفته‌ایم و به او اطلاع داده‌ایم که اگر مردم اصلاحات را پذیرفتند ما حرفی نداریم و این دیگر به خودشان مربوط است.»

وی تاکید می‌کند، رهبران ترکیه به رهبران سوریه بارها ابلاغ کرده‌اند که ما علیه هیچ نظامی نیستیم همراه با هیچ نظامی هم نیستیم، بلکه همواره در کنار ملت‌ها ایستاده‌ایم. منطقه به تغییر نیاز دارد و به جای این که این تغییر از خارج تحمیل شود ترجیح می‌دهیم که این تغییر داخلی باشد. راه حل این کار هم با استفاده از زور و خشونت امکان‌پذیر نیست بلکه باید رهبران با اعمال سریع اصلاحات خود را از خشم مردم نجات دهند.

هرمزلی درباره شکایت دمشق از آنکارا برای میزبانی جریان اخوان المسلمین و این که سوریه گفته از نگاهش اخوان المسلمین یک جریان تروریست است همان طور که حزب کارگران کردستان یک حزب تروریستی از نگاه آنکارا است، گفت: «نمی‌توان اخوان المسلمین را با حزب کارگر مقایسه کرد. این حرفی غیر منصفانه است. اخوان المسلمین یک حزب سیاسی است که ده‌ها چهره را به صورت مسالمت‌آمیز در یک هتل گرد هم می‌آورد در حالی که حزب کارگران کردستان یک جریان تروریستی مسلح است. ثانیا دولت ترکیه هیچ ارتباطی با نشست مخالفان سوریه در استانبول نداشت. ترکیه میزبان بسیاری از رهبران مخالف عربی است. عراقی‌ها در ترکیه جلسه گذاشته‌اند یا جریان‌های فلسطینی در ترکیه نشست برگزار می‌کنند همگی آنها آزادانه در این جا به تبادل نظر می‌پردازند بدون این که با خشونتی مواجه شوند. ترکیه با هیچ دولتی مگر از مجراهای قانونی ارتباط نمی‌گیرد.»

وی وجود هر گونه ایستاگاه رادیویی برای مخالفان سوریه در خاک ترکیه رد کرد و گفت ما هیچ خبری در این باره نداریم.

هرمزلی همچنین گفت که نظام سوریه سوء برداشت‌های بزرگی نسبت به مواضع حقیقی ترکیه دارد. وی گفت: «مثلا رجب طیب اردوغان گفته است که با تحولات سوریه همانند یک امور داخلی ترکیه برخورد می‌کند، قصد آقای اردوغان این بود که این یک موضوع مرتبط با مردم ترکیه است نه با حکومت، او این را گفت تا نشان دهد تحولات سوریه تا چه اندازه برای ترکیه اهمیت دارد در حالی که دولت سوریه این گونه برداشت کرد که ما می‌خواهیم در امور داخلی‌اش دخالت کنیم.»

وی تلاش کرد حمله رسانه‌های وابسته به سوریه به سیاست‌های ترکیه را کم‌اهمیت جلوه دهد و گفت که به اعتقاد ما رسانه‌ها سخنگوی دولت‌ها نیستند و ما نیز خود را ملزم به موضع‌گیری در برابر آنها نمی‌کنیم و سعی می‌کنیم مواضع صریح حکومت‌ها را مستقیما از دهان خودشان بشنویم. برای همین هم امیدواریم دولت سوریه درک کند که ما مسئول آن چه در رسانه‌های ترکیه می‌آید، نیستیم.

هرمزلی وجود هر گونه ارتباطی میان ترکیه با اخوان المسلمین با هماهنگی ایالات متحده را که در نهایت این جنبش در دمشق به قدرت برسند قویا رد کرد و گفت: «این که می‌گویند اخوان المسلمین از لحاظ ایدئولوژیک با حزب عدالت و توسعه هم‌فکر است و برای همین آنکارا می‌خواهد آنها در دمشق به قدرت برسند کاملا اشتباه است، ما طرفدار اسلام مسالمت‌آمیز هستیم و اسلام معتدل از نگاه ما کاملا مردود است. مضافا بر آن که سیاست‌های ترکیه دست‌پخت سیاست‌های خود ترکیه است و جای دیگر تدوین نمی‌شود.

از این رو دیگر جایی برای وجود هماهنگی میان واشنگتن و آنکارا در این زمینه باقی نمی‌ماند. ما حتی با قطر درباره تحولات عربی رابطه نداریم کما این که دیدیم الجزیره از مواضع ما در قبال لیبی انتقاد کرد.»