سرویس اجتماعی: اگر تاكنون تابستان هر سال فرصتي بوده است تا سراغ سازمان ملي جوانان برويم و برنامههاي داشته و نداشته، اين سازمان را به عنوان تنها متولي اوقات فراغت در كشور به چالش بكشيم، امسال با انحلال اين سازمان، تابستان به نيمه ميرسد؛ اما وزارت ورزش و جوانان كه قرار است متولي اوقات فراغت باشد، در هياهوي مسائل سياسي گم شده است.
عباس كاظمي، جامعه شناس در جشنواره مشاركت شهروندي و خدمات شهري، بر پایه نتايج تحقيقي اعلام كرده كه 57 درصد مردم اوقات فراغت را در خانهها و بقيه اين زمان را نيز در شهر ميگذرانند.
تحقيقات ديگر نيز در سالهاي اخير نشان ميدهد كه بيش از هفت ساعت اوقات فراغت مردم به دیدن تلويزيون ميگذرد و از سوي ديگر، در برخي شهرستانها ، تنها 12 درصد خانوادهها براي اوقات تعطيلي خود برنامهريزي ميكنند. همين پژوهشها كه معمولا از سوي ادارات كل ارشاد شهرستانها يا سازمان ملي جوانان در مراكز استانها انجام شده، نشان ميدهد كه اوقات فراغت والدين در لابهلاي مشكلات زندگی و سهم بزرگسالان خانواده در اوقات فراغت چنان گم شده كه گويا آنان از اين برنامهها هيچ سهمي ندارند.
به نوشته جام جم، از سوي ديگر، برنامههاي اوقات فراغت، سیزده ميليون دانشآموز و 5/3 ميليون دانشجو و به عبارت بهتر، پنجاه ميليون جوان یازده تا چهل سال نيز كه معمولا كانون برنامههاي سازمانهاي متولي است، با انتقاداتي همراه است.
نورالله حيدري دستنايي، نماينده مجلس در اين باره به فارس ميگويد: «درباره جوانان و اوقات فراغت، به طور عام مشكلاتي هست، ولي آنچه مشكلات را دوچندان ميكند، تكثر و تعدد متوليان است؛ جداي از خانوادهها هر اداره و سازماني در حد مقدورات و سليقه خود براي اوقات فراغت جوانان برنامهريزي کرده و سپس می اندیشد كه براي جوانان و اوقات فراغت آنها کاری کرده، در صورتي كه اين پراكنده كاريها بيشتر به جوانان آسيب ميزند».
وي با بيان اينكه وزارت ورزش و جوانان می خواهد، کارهایی را درباره ورزش و پركردن اوقات فراغت جوانان انجام دهد، تصريح ميكند: «مشكل اين جاست كه با وجود داشتن متوليان زياد در زمينه پر كردن اوقات فراغت، متولي نداريم و دوم آن كه برنامه مشخصي در اين زمينه نیست».
حيدري ميافزاید: «وزارت ورزش و جوانان ميخواهد متولي را مشخص كرده و متولي را پاسخگو كند؛ بنابراين، بايد در اسرع وقت وزارت ورزش و جوانان شكل بگيرد».
اين نماينده مجلس تأكيد ميكند: «هم اکنون شوراي عالي جوانان بايد به معناي حقيقي خود جلسات متعدد و هدفمندي را در زمينه برنامهريزي براي اوقات فراغت جوانان برگزار و شعبههاي استاني خود را فعال و اعتبار را از دستگاهها بخواهد تا بتواند برنامه مناسبي را براي آنها تنظيم كند.
او همچنين ميگويد: «شوراي عالي جوانان بايد براي جوانان همه طبقات جامعه كه والدين آنها براي دستگاههاي دولتي كار نميكنند، برنامههايي را در زمينه اوقات فراغتشان تدوين كند؛ بنابراين، راه ضربالاجل اين است كه اين شورا خود را باز يابد و همه دستگاههايي كه توانايي دارند، علاوه بر فرزندان پرسنل خود، فرزندان ديگر اقشار را نيز جذب و اوقات فراغت آنها را پر كنند».
برنامههاي دولتي، ارزان و بيكيفيتهرچند وزارت آموزش و پرورش در آستانه تابستان خبر ميدهد كه با برپايي كانونها و اردوها براي غني سازي اوقات فراغت دانشآموزان تلاش ميكند، گفتوگو با دانشآموزان نشان ميدهد كه گاه از كيفيت پايين اين برنامهها به ويژه در استانها ناراضياند.
فرهاد طهماسبي، جامعهشناس در اين باره گفت: هم اکنون به رغم وجود متولي اوقات فراغت جوانان، از میان جمعيت دانشآموزي كشور، تنها 10 درصد تحت پوشش برنامههاي اوقات فراغت بوده و بقيه رها هستند.
سازمان دانشآموزي كشور از جمله متوليان اوقات فراغت در حوزه دانشآموزي است كه به نظر ميرسد، توان اندكي براي پاسخ به نياز ظرفيت اوقات فراغت دانشآموزان كه نزدیک به شش ميليارد و هفتصد ميليون نفر ساعت است، دارد، چرا كه معمولا زير 50 درصد جمعيت دانشآموزان را اردوها و كانونهاي تابستاني پوشش ميدهد.
جواد آرين منش، نماينده مجلس درباره برنامههاي تابستاني اوقات فراغت بر این باور است: «در بحث غنيسازي، برنامههاي غير مستقيم، متنوع و پر جاذبه و خارج از فضاي رسمي آموزش و پرورش مورد توجه قرار ميگيرد كه نهادها، مراكز فرهنگي و آموزشي يا كانونهاي فرهنگي مساجد و مردم در اين خصوص اقداماتي انجام ميدهند».
وي با اشاره به اين كه اگر فرصتهاي آزاد نوجوانان و جوانان را محاسبه كنيم، معادل عمر يك نسل ميشود، گفت: «صد روز وجود دارد كه در هر روز ده ساعت اگر براي هر سیزده ميليون دانشآموز و چهار ميليون دانشجو محاسبه كنيم، عمر نسلي ميشود كه سرمايه عظيمي است».
وي با بيان اين كه ۹۵ درصد بودجه آموزش و پرورش صرف پرداخت حقوق كاركنان ميشود، اضافه ميكند: «تنها ۵ درصد اعتبار به تمام فعاليتهاي پرورشي و اجتماعي آموزش و پرورش اختصاص مييابد و بودجه اختصاص يافته به اوقات فراغت نسبت به نياز جامعه بسيار كمتر است».
اين نماينده مجلس در پاسخ به رقم دقيق بودجه اوقات فراغت ميگويد: «بودجهها ريز نميشود تا بتوان گفت چند درصد بودجه آموزش و پرورش ويژه اوقات فراغت است».
برنامههاي غيردولتي، با كيفيت ولي گراناما تابستان را اگر فصل اوقات فراغت آزاد بدانيم، نام نویسی در كلاسهاي آزاد ورزشي و آموزشي از دغدغههاي والدين است. كلاسهايي كه شهريههاي آن از 50 تا 450 هزار تومان براي سه ماه تابستان در نقاط شهري متغير است. برخي خانوادهها اذعان ميكنند كه با داشتن بيش از دو فرزند، توان تأمين اين گونه شهريهها را ندارند و به برنامههاي كانون مساجد و يا مدارس بسنده ميكنند.
به هر حال، گذشته از تلاش خانوادهها براي پر كردن زمان فراغت نوجوانان و جوانان در اين روزها، هنوز كسي به اوقات فراغت كل اعضاي خانواده بها نميدهد، چرا كه غنيسازي در اين حوزه بسيار پرهزينه است.
از سوي ديگر، بلاتكليفي وزارت ورزش و جوانان و انزواي خبري شوراي عالي جوانان، امسال موضوع اوقات فراغت را به محاق برده است؛ وزارتي كه با طرحي از سوي نمايندگان مجلس از هشتم دي سال گذشته در انتظار معرفي وزير است؛ وزارتي كه به عمر كمتر از دو دهه سازمان ملي جوانان پايان داد تا از هزينههاي دولت بكاهد، در حالي كه با گذشت بيش از شش ماه، هنوز نه وزير آن رأي اعتماد گرفته و نه مسئوليتش در حوزه اوقات فراغت و جوانان مشخص شده است، شايد تا تابستاني ديگر!