عامل ایجاد کننده بیماری آنفلوانزا ویروسی است که باعث ایجاد بیماری حاد تنفسی در انسان و حیوانات می‌شود که عموما در فصل‌های سرد سال افراد را مبتلا می‌کند
مه پاره حقی مقدم مسوول کنترل عفوت بیمارستان خاتم الانبیاء و دبیر کمیته آموزش در گفتگو با خبرنگار اجتماعی برنا گفت: عامل ایجاد کننده بیماری آنفلوانزا ویروسی است که باعث ایجاد بیماری حاد تنفسی در انسان و حیوانات می‌شود که عموما در فصل‌های سرد سال افراد را مبتلا می‌کند. اهمیت آنفلوانزا در سرعت انتشار، کثرت و تعداد مبتلایان و قابلیت ایجاد همه‌گیری است. آنفلوانزا در بعضی گروه‌ها همراه با عوارض و حتی مرگ و میر است.
همه‌گیری گسترده، شدید یا کشنده بیماری بیشتر در سالمندان و افرادی که به دلیل عوارض مزمن قلبی، ریوی، کلیوی، بیماری های متابولیک، کم خونی یا نارسایی ایمنی ناتوان شده‌اند، مشاهده می‌شود.
انواع ویروس آنفلوانزا عبارتند از آنفلوانزای نوع A، نوع B و نوع C. در واقع میزبان آنفلوانزای نوع A در همه گروه‌های سنی انسان و حیوان است. همچنین آنفلوانزای نوع B عمدتا در کودکان بروز می‌کند و تنها انسان میزبان آن است، این در حالی است که آنفلوانزای نوع C اپیدمی ایجاد نمی‌کند و فقط انسان میزبان آن است.
تفاوت آنفلوانزای فصلی با سرماخوردگی
آنفلوانزای فصلی همراه با تب شدید، گلودرد، سرفه همراه است، این در حالی است که مهمترین علائم سرماخوردگی تب ضعیف، آب‌ریزش بینی، عطسه و احساس گرفتگی بینی است.
علائم بالینی آنفلوانزا در انسان سه علامت اصلی دارد، به طوری که می‌توان گفت تب بیش از 38 درجه اصلی‌ترین علامت بیماری است، سرفه در آنفلوانزا اغلب شدید و برای مدتی ادامه می‌یابد.
آنفلوانزای فصلی
این نوع آنفلوانزا از انسان به انسان منتقل می‌شود، در صورت ابتلا معمولا عارضه خاصی ندارد و بهبودی حاصل می‌شود. واکسن آن در دسترس است و برای افراد خاصی توصیه می‌شود و همه‌گیری معمولا در فصل سرد و بارانی اتفاق می‌افتد.
آنفلوانزای پاندمیک
ظهور گونه‌ای جدید از ویروس آنفلوانزا که برای سیستم ایمنی بدن ناشناخته است، ابتلای تعداد زیاد انسان، شیوع بالای آن می‌تواند منجر به همه‌گیری جهانی (پاندمی) شود. این آنفلوانزا اقشار مختلف جامعه را درگیر می‌کند، وقوع پاندمی، موارد ابتلا و مرگ و میر را به همراه خواهد داشت، واکسن موثر و بی خطر، حداقل 6 ماه پس از بروز پاندمی می‌تواند در دسترس قرار گیرد و پاندمی اخیر 2009 با ویروس A، N1،H1 ایجاد شده است.
آنفلوانزای پرندگان
به‌طور معمول در بین پرندگان اتفاق می‌افتد، ویروس این بیماری از نوع N1 H5 است که بیماری کشنده بوده، می‌تواند از پرنده به انسان منتقل شود. ابتلای انسان به این بیماری خطرناک است و مرگ و میر بالایی دارد، ایمنی انسان نسبت به این نوع آنفلوانزا وجود ندارد، واکسن آن در دسترس نیست.
افراد در معرض خطر آنفلوانزای انسانی (فصلی و پاندمی)
ساکنین آسایشگاه‌ها و کارکنان آن مراکز، کارکنان حرفه های پزشکی و بهداشتی، مراقبین افراد پر خطر و اعضای خانواده آن‌ها، افراد پرخطر از لحاظ ابتلاء به آنفلوانزای انسانی، سالمندان بالای 65 سال، کودکان زیر 5 سال، کودکان و نوجوانان زیر 18 سال که تحت درمان طولانی مدت با آسپرین هستند، مبتلایان به بیماری های ناتوان کننده (ریوی، قلبی، کلیوی، دیابت و ...)، زنان حامله به ویژه در سه ماهه دوم و سوم، مصرف کنندگان داروهایی مثل کورتون به مدت طولانی و شیمی درمانی در 6 ماه اخیر از جمله افراد در معرض خطر به آنفلوآنزا هستند.
همه مردم نیاز به انجام واکسیناسیون ندارند، به جز افراد در معرض خطر و افراد پرخطر
مهمترین مواردی که در تزریق واکسن آنفلوانزای فصلی باید توجه داشت، این است که زمان تزریق اوایل پاییز بوده و ایجاد ایمنی 2 هفته بعد از تزریق صورت می‌گیرد، تکرار واکسیناسیون هر سال ضروری بوده و همچنین رعایت قوانین زنجیره سرد تا زمان تزریق واکسن (در یخچال نگهداری شود)
مهمترین راه انتقال آنفلوانزا از استنشاق قطرات تنفسی آلوده است. بنابراین هنگام سرفه و عطسه جلوی بینی و دهان خود را بگیرید تا از انتشار آلودگی جلوگیری شود، درصورت ابتلا از حضور در محل های پرجمعیت خودداری کنید، شستشوی دست با آب و صابون پس از تماس با بیمار ضروری است.
در حال حاضر 2 ویروس N1 H5(پرندگان) و ویروس H1N1 (خوکی) جهان‌گیر شده است.
نکات مهم در نگهداری از بیماران در منزل
درصورت حاملگی، ابتلا به دیابت، بیماری قلبی، ریوی جهت مراقبت از بیمار با پزشک مشورت شود، کودکان کمتر از 18 سال در صورت ابتلاء به آنفلوانزا نباید تحت درمان با آسپیرین قرار گیرند، کودکان کمتر از 4 سال با داروهای OTC درمان شوند، بهترین روش درمانی برای کودکان کمتر از 2 سال استفاده از بخار مرطوب و ساکشن ترشحات مخاطی است، درصورت امکان از حمام و سرویس بهداشتی جداگانه با شستشوی روزانه با موارد ضدعفونی استفاده شود، بهتر است فقط یک نفر در منزل از فرد بیمار نگهداری کند، در صورت امکان تهویه مناسب در منزل برقرار شود و در هنگام بغل کردن کودک سر کودک روی شانه قرار گیرد.
در 95 درصد موارد بیماران با درمان سرپایی بهبود می‌یابند، تنها 2 درصد تا 5 درصد بیماران نیاز به بستری دارند.
اقدامات پیشگیری از آنفلوانزای جدید
در صورت مشاهده علائم شبه آنفلوانزا، فورا به پزشک مراجعه کنند. هنگام سرفه یا عطسه بینی و دهان خود را با دستمال کاغذی بپوشانند، دستمال مصرف شده را فوری پس از استفاده به‌طور مناسب دفع کنند، دست‌های خود را به‌طور مکرر با آب و صابون بشویند، افراد سالم از دست زدن به چشم، بینی یا دهان خود حتی الامکان اجتناب کنند زیرا راه غیرمستقیم انتقال بیماری از این طریق است، زمان سرایت بیماری آنفلوانزا از یک روز قبل از شروع علائم تا هفت روز بعد از آن می‌تواند ویروس را به دیگران منتقل می‌کند در نتیجه رعایت بهداشت فردی دست ها، رعایت فاصله تماسی با دیگران (1متر) الزامی است.
هرگونه تماس نزدیک انسان با پرنده (آلوده، بیمار، تلف شده) خطر ابتلاء را به دنبال دارد در نتیجه خودداری از مصرف گوشت و تخم پرندگان به صورت خام و نیم پز، خودداری از تماس و بازی با پرندگان اهلی و وحشی چه مرده و چه زنده، واکسیناسیون افراد در معرض تماس با واکسن آنفلوانزای فصلی، خودداری از شکار پرندگان مهاجر و عرضه و خرید و نگهداری از آن‌ها، استفاده از ماسک و دست‌کش یک‌بار مصرف در زمان تماس با پرندگان، معدوم کردن سریع تمامی پرندگان بیمار و پرندگان در تماس با آن‌ها و دفن بهداشتی لاشه‌ها و ضدعفونی و نظافت مرغداری‌ها طبق اصول بهداشتی از جمله موارد بسیار مهم است.
