نشر اسناد محرمانه دولتی توسط یک پایگاه اینترنتی ازجمله اتفاقات نادر دوران ماست که بشردرقرن بیستم حتی خواب آن را هم نمی دید. با این حال بیش از 5 سال است که پایگاه اینترنتی ویکی لیکس تمام شهرتش را مدیون انتشار این اسناد و تصاویر محرمانه به دست آورده است.
به گزارش پایگاه خبری «تازه»، ويكي‌ليكس يك «مؤسسه غيرانتفاعي رسانه‌اي» است كه در سال 2006 با راه‌اندازي يك «وب سايت» شروع به فعاليت كرده است. وبگاه ویکی‌لیکس، توسط انتشارات سان‌شاین اداره می‌شود. در طول یک‌سال از آغاز فعالیت، وبگاه ادعا کرد که بیش از ۱.۲ میلیون مدرک و سند در اختیار دارد. این سازمان بنابه گفته گردانندگان سایت، توسط مخالف‌هایی از چین همراه با روزنامه‌نگار‌ها، ریاضی‌دان‌ها و مهندسین فناوری ای از ایالات متحده آمریکا، تایوان، اروپا، استرالیا و آفریقای جنوبی پایه‌گذاری شده‌است. گاردین، جولین آسانژ (متولد 1971) که یک فعال اینترنتی استرالیایی است را به عنوان رئیس آن خوانده است.
ویکی‌لیکس تاکنون برنده چندین جایزه بین المللی شده است. از جمله؛ جایزه ۲۰۰۸ رسانه‌های جدید از طرف مجله اکونومیست. همچنین در ژوئن ۲۰۰۹، ویکی‌لیکس و جولین آسانژ جایزه رسانه‌های بریتانیا را از عفو بین‌الملل در رده رسانه‌های نو برای انتشار کتابی در سال ۲۰۰۶ با عنوان «کنیا: گریه خون- قتل‌های قضایی اضافی و ناپدید شدن ها» که گزارشی از سوی کمیسیون ملی حقوق بشر کنیا در مورد کشتارهای پلیس در کنیا بود، بدست آورد.
نماد اصلی وب سایت ویکی لیکس
در ماه مه ۲۰۱۰، نیویورک دیلی نیوز، ویکی‌لیکس را در فهرست «وب‌گاه‌هایی که می‌توانند کاملاً اخبار دنیا را تغییر دهند» در رتبه اول قرار داد. اولین بار که ویکی‌لیکس در دسامبر سال ۲۰۰۶ در اینترنت قرار گرفت، باعث برانگیختن دیدگاه‌هایی متفاوت شد. بعضی ضمن تمجید از عملکرد این پایگاه از آن به عنوان پدیده‌ای در عرصه روزنامه‌نگاری تحقیقاتی یاد کردند، این در حالی است که گروهی دیگر عملکرد این پایگاه را خطری در زمینه روزنامه‌نگاری دانستند. همچنین عده ای از سیاستمداران با بدبینی نسبت به آن در صدد محدود کردن فعالیت های آن برآمدند. به عنوان نمونه؛ طی افشای ۲۵۱۰۰۰ سند دیگر در نوامبر ۲۰۱۰، اعضای کنگره آمریکا واکنش شدیدی نشان دادند و خواهان تعیین ویکی لیکس به عنوان یک «سازمان تروریستی خارجی» شدند. همچنین ولادمیر پوتین در این باره معتقد است: «اسناد ویکی لیکس احتمالا هدف‌های سیاسی را دنبال می‌کنند. به نظر کارشناسان عده‌ای قصد دارند اهمیت این سایت را بالا ببرند تا از آن برای منافع سیاسی بهره بگیرند.»
جولین آسانژ؛ موسس و سردبیر ویکی لیکس
اما به اعتقاد بسیاری دیگر از کارشناسان رسانه ای امروزه ویکی لیکس به اولین دستگاه اطلاعاتی که در خدمت افکار عمومی جهانی است تبدیل شده است. سرورهای این سایت در سوئد و بلژیک می باشند. (لازم به ذکر است که در ۳ دسامبر ۲۰۱۰ پس از آنکه سرور آمریکایی وبگاه ویکی‌لیکس (به نام EveryDNS) خدمات خود به آن را قطع و wikileaks.org را از دسترس خارج کرد. ویکی‌لیکس به دامین سوئیسی wikileaks.ch نقل مکان کرد.) با وجود اینکه سایت ویکی لیکس برای حفظ هویت افشاکنندگان اسناد از راهنمایی کارشناسانی مانند «بن لوری» که از پیشگامان تعریف پروتکل امنیتی اس‌اس‌ال «لایه سوکت‌های امن» برای انتقال امن اطلاعات از طریق اینترنت است، بهره می‌برند و بشدت می کوشد که مسایل امنیتی را به درستی رعایت کند، اما با این وجود نام برخی منابع اصلی ارسال اطلاعات - از جمله یک سرباز 23 ساله بریتانیایی به نام برادلی مانینگ - نامش فاش شده است که در نتیجه آن به دستکم 50 سال زندان محکوم خواهد شد.
جولین آسانژ:جولین آسانژ (Julian Paul Assange) متولد ۳ ژوئیه ۱۹۷۱ جولیان آسانژ، ناشر، روزنامه‌نگار، برنامه‌ریز کامپیوتر، کاربر اینترنت و یکی از بنیانگذاران سایت ویکی‌لیکس و سردبیر آن است. ویکی‌لیکس به اعتقاد موسس ان مجرایی برای افشاگری خبرها با هدف آفریدن حکومت های باز است. آسانژ در جوانی پیش از آنکه برنامه‌ریز کامپیوتر شود هکر بود.
در ۶ دسامبر 2011، بانک سوئیس، پست فایننس اعلام کرد که سرمایه‌های آسانژ را که بالغ بر ۳۱۰۰۰ یورو بوده بلوکه کرده است چون هنگام بازگشایی حسابش، اطلاعات نادرستی در بارۀ محل زندگی خود داده است. مسترکارد، ویزا، و بانک امریکا هم دادوستد با ویکی‌لیکس را متوقف کرده است. آسانژ این کردارها را «مک‌کارتیسم سوداگرانه» نامیده است. وبگاه روزنامۀ انگلیسی‌زبان سوئدی «لوکال» در ۲۷ دسامبر ۱۳۸۹ به نقل از آسانژ نوشته که هزینه‌های قانونی برای وبگاه جارچی و دفاعش به ۵۰۰۰۰۰ پوند رسیده است. تصمیم کتوقف ساختن کمک مالی به ویکی‌لیکس از سوی ویزا، مسترکارد و پی‌پال ۴۲۵۰۰۰ پوند هزینه داشته که برابر با هزینۀ انتشارات در وب‌سایت در شش ماه است. آسانژ گفته که ویکی‌لیکس در اوج خود روزی ۸۵۰۰۰ دلار دریافت کرده است.
در کنار این محدودیت های مالی، در سال 2011 پلیس سوئد آسانژ را به جرم اتهام به تجاوز و بدرفتاری جنسی تحت تعقیب قرار داده است و از دولت انگلستان تقاضای استرداد وی را نموده است. رابرت استری؛ وکیل استرالیایی موسس سایت ویکی لیکس تاکید کرد دولت های غربی سعی می کنند چهره اسانژ را تخریب کنند. به گزارش شبکه تلویزیونی الجزیره انگلیسی، او درباره افشاگری های جولیان اسانژ گفت: «هم اکنون تلاش های گسترده ای برای تخریب چهره اسانژ جریان دارد. او اسنادی را منتشر کرد که نشان داد بسیاری از دولت ها بویژه دولت امریکا درباره بسیاری از مسائل از جمله جنگهای افغانستان و عراق مردم خود را فریب داده اند و به همین علت او هم اکنون به هدفی برای این دولت ها تبدیل شده است.»
با وجودی که آسانژ شهروند استرالیاست، اما سال هاست که آدرس مشخصی ندارد. دوره‌هایی را در استرالیا، کنیا و تانزانیا زندگی کرده و در ۳۰ مارس ۱۳۸۹ شروع به اجارۀ خانه‌ی در ایسلند کرد. همچنین بیشتر سال 2011 را در انگلستان، ایسلند، سوئد و کشورهای اروپایی گذراند. در ۴ نوامبر 2011 به تلویزیون سوئیس تی.اس.آر گفت که به شدت در فکر درخواست پناهندگی سیاسی از سوئیس و انتقال کار بنیاد ویکی‌لیکس به آنجاست اما در دسامبر 2011 گزارش شد که «دونالد اس. بییر» سفیر امریکا در سوئیس، به حکومت سوئیس در پناهندگی دادن به آسانژ هشدار داده است. اما در اواخر نوامبر 2011، معاون وزر امور خارجه اکوآدور کینتو لوکاس اعلام کرد که کشورش حاضر است «بدون هیچ شرایطی به آسانژ اقامت بدهد ... و او می‌تواند آزادانه دانسته‌هایی را که در اختیار دارد و تمامی اسناد را نه تنها در اینترنت که در قالب نشست‌های همگانی گوناگون ارائه دهد.»
لازم به ذکر است که فایل‌های ویکی لیکس درون سروهایی در یک پناهگاه اتمی در شهر استکهلم در سوئد نگهداری می‌شوند. برای ثابت نگه داشتن دما دراین پناهگاه از توربین‌های زیردریایی‌ها استفاده می‌شود.
دفتر اداری ویکی لیکس درون پناهگاهی ضد اتمی در استکهلم
