بازی مخفی مسکو یا آخرین برگ برنده آنکارا؟

از زمان دیدار چند هفته پیش ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه با رجب طیب اردوغان، نخست‌وزیر ترکیه، اخبار و شایعات گوناگونی درباره برنامه این دو کشور برای آینده سوریه منتشر می‌شود. یک روزنامه ترکیه‌ای به تازگی جزییات جدیدی از آنچه طرح تازه این دو کشور برای سوریه خوانده، منتشر کرده است.

به گزارش «تابناک»، روزنامه «صباح» ترکیه، مدعی شده که برنامه دوره گذار در سوریه که از سوی آنکارا طراحی شده و مورد موافقت رئیس‌جمهور روسیه نیز قرار گرفته، در بردارنده واگذاری قدرت از سوی اسد در یک فرایند سه ماهه است؛ آنکارا این برنامه را «آخرین فرصت اسد» دانسته است.

بنا بر گزارش این روزنامه، برنامه‌ای که پوتین آن را «سازنده» خوانده، پایان درگیری‌ها در سوریه و آغاز دوره گذار را پیش‌بینی می‌کند. در این فرایند، هر دو طرف (دولت و مخالفان) باید از استفاده از سلاح و اعمال خشونت علیه یکدیگر خودداری کنند. این فرمول، یک برنامه گذار شش ماهه را طراحی می‌کند که از‌‌ همان روز توافق روسیه و ترکیه آغاز شده است.

صباح اشاره می‌کند: هرچند اسد خواستار ماندن در قدرت تا هنگام برگزاری انتخابات است، گروه‌های مخالف، خواهان ترک سریع قدرت از سوی وی در‌‌ همان آغاز فرایند گذار هستند. به ادعای این روزنامه، تقاضای اسد برای ادامه حاکمیت خود، هم‌اکنون مهمترین مانع بر سر راه برداشتن گام‌های بیشتر است.

اما بر پایه طرح مورد توافق روسیه و ترکیه، اسد پس از گذشت سه ماه از دوره گذار، اقتدار خود را واگذار و کرسی ریاست جمهوری را ترک می‌کند؛ این کار، خواسته گروه‌های مخالف را نیز تأمین خواهد کرد.

بنا بر طرح مورد اشاره این روزنامه ترک، پس از ترک قدرت از سوی اسد، یک دولت انتقالی با قدرت کامل شکل خواهد گرفت. این دولت از اعضای گروه‌های مخالف تشکیل خواهد شد؛ اما چهره‌های غیرنظامی حاضر در دولت اسد که در خشونت‌ها نقشی نداشته‌اند نیز امکان حضور در آن را خواهند داشت.

افزون بر این، بنا بر پیش‌بینی طرح مذکور، ارتش سوریه تحت فرمان یک فرماندهی غیرنظامی خواهد بود. گروه «ارتش آزاد سوریه» نیز در این دوره انتقالی به حیات خود ادامه خواهد داد؛ در عین حال، سازمان ملل نقشی فعال در اعمال این فرمول بر عهده خواهد داشت.

صباح مدعی است که نگرانی‌هایی درباره نپذیرفتن این طرح از سوی اسد وجود دارد؛ اما با توجه به حمایت روسیه از آن، در صورت مخالفت اسد، وی حمایت مسکو را در عرصه جهانی از دست خواهد دارد.

اما این گزارش در حالی در روزنامه صباح منتشر می‌شود که تاکنون شایعات متعدد و متنوعی درباره طرح‌های آنکارا برای سوریه و نیز موافقت مسکو با برخی از آن‌ها مطرح شده است، ولی تاکنون هیچ منبع رسمی در آنکارا یا مسکو، این ادعا‌ها و شایعات را تأیید نکرده است.

با این حال، از آنجا که مقامات روس به تازگی، هم صریح و هم ضمنی اعلام کرده‌اند، شخص اسد خط قرمز آنان نیست و آن‌ها برای ثبات و امنیت در سوریه، بیش از خود اسد اعتبار قایلند، پذیرش چنین طرحی شامل خروج اسد از قدرت، محتمل است؛ اما این موضوع که دیدگاه مسکو و آنکارا درباره سوریه واقعاً تا چه اندازه به هم نزدیک شده باشد، محل پرسش جدی است!

در پایان آن که این گزینه نیز دور از ذهن نیست که انتشار جزییات این طرح ادعایی، برنامه‌ای جدید از سوی آنکارا برای در فشار گذاردن مسکو و هدایت آن به سمت مورد نظر خود باشد.