دوازدهم اردیبهشت ماه سال گذشته، هنگامی که سردار اسماعیل احمدی مقدم، رئیس پلیس ناجا از افزایش آمار سرقت خودرو خبر داد، کمتر کسی باور میکرد که این اشاره مستقیم ارشدترین مقام انتظامی کشور با افزایش این آمار نامطلوب تا پایان سال مواجه شود؛ اما رشد این اعداد و ارقام تا آنجا پیش رفت که ده ماه بعد، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی، از رشد ۴۱ درصدی آن نسبت به مدت مشابه در سال گذشته را داد!
به گزارش «تابناک»، کافی است تا بدانیم، «۹۳ درصد از مجموع جرایم و پروندههایی که در پلیس آگاهی نیروی انتظامی رسیدگی میشود، مربوط به سرقت است» تا با لحاظ کردن نرخ روزافزون خودرو ـ و به دنبالش، لوازم آن ـ و یک حساب سرانگشتی، دریابیم که از دید دزدان، خودروهای پارک شده در معابر تا چه اندازه میتواند گزینه کم دردسری برای هدف قرار داده شدن باشد.
این آمار در حالی بیان میشود که به گفته سرهنگ فریدون خالقیفرد، معاون مبارزه با سرقت پلیس آگاهی ناجا، بیش از ۹۱ درصد خودروهای دزدیده شده پیدا میشود اما این آمار هم نمیتواند روی ناخوش ماجرا را از یادمان ببرد، به ویژه که بدانیم بالغ بر ۳۰ درصد از پروندههای مربوط به سرقت وسایط نقلیه، مربوط به سرقت قطعات و لوازم داخل خودروست که اگر بگوییم بسیار کم به کشف منجر میشود، شاید خللی بر ادعایمان وارد نباشد.
جدای از این مسائل، قطعا عوامل بسیاری در شکل گیری رشد بسیار بالای سرقت خودرو و لوازم خودرو دخیل بودهاند؛ این موضوع سبب شد تا با طراحی یک نظر سنجی، از دید مخاطبان تابناک بهره برده و اصلیترین و مهمترین عاملی را که در رشد سرقت خودرو و لوازم آن نقش داشته است، شناسایی کنیم.
گسترش فقر و دزدان نیازمند؛ نخستین عامل رشد سرقترأی نزدیک ۵۹ درصدی مخاطبان به این گزینه، حکایت از آن دارد که ظاهرا تنها شرایط بد اقتصادی میتواند روی خودروسازان را در تولید خودروهایی با ایمنی پایین سفید کند! این آمار از سویی میتواند نشان دهنده مشکلاتی باشد که این روزها پلیس با آن دست به گریبان است و از سوی دیگر، نمیتواند از ایمن بودن خودروهای تولیدی و یا کارکرد خیلی خوب پلیس خبر بدهد، چراکه هر چقدر فقر فزونی یابد، باز هم فرد سارق برای دستبرد زدن به اموال مردم در گذرگاههای عمومی به ترفندی برای گشودن در خودرو (در صندوق عقب، در کاپوت و یا حتی روشی برای روشن کردن و سرقت کل خودرو!) نیاز داشته و در پایان، این رخداد هنگامی رقم خواهد خورد که چشم ناظر پلیس در صحنه نبوده و حتی این نبود نظارت در بازار استفاده و فروش لوازم مسروقه آشکارا به چشم میخورد.
ضعف ایمنی خودروها؛ موضوعی که تازگی ندارد! هنگامی که از یک سو بدانیم نزدیک ۲۱ درصد مخاطبان، این گزینه را مهمترین عامل رشد سرقت خودرو و لوازم جانبی آن دانستهاند و از سوی دیگر به آمار ارائه شده توسط مسئولان ناجا بنگریم، به آسانی درخواهیم یافت که اگر شرایط بد اقتصادی و گرانیهای روزافزون و طاقت فرسا نبود، بیگمان این گزینه میتوانست در صدر قرار گیرد، چراکه هم به گواه پلیس و هم به شهادت بسیاری از مردم، گاه باز کردن درب خودروها حتی نیازمند صرف زمانی بیشتر از چند ثانیه نیست و بهتر از هر کسی، این موضوع را دزدادنی میدانند که دیگر برخلاف گذشته تنها شبها به سرقت نمیروند!
به عبارتی بهتر، دزدی کردن از خودرو، به ویژه خودروهای پر تیراژ تولید داخل، تا به آن اندازه آسان و دستیافتنی شده که سارقان برای انجام آن، خود را نیازمند تاریک شدن هوا هم ندانند، چراکه در عرض چند ثانیه میتوانند به هدف رسیده و با خیال آسوده همه چیز را دستچین کنند.
البته این موضوع به نوعی عجیب ضعف نهادهای نظارتی، پلیس و حتی قضایی را در برخورد با خودروسازان به رخ میکشد که پرداختن به آن در این نوشته نمیگنجد.
کارکرد ضعیف پلیس و دستگاه قضا؛ توقع بیشتری میرود! نزدیک ۱۷ درصد کاربرانی که در این نظر سنجی شرکت کردهاند، بر این باور بودهاند که رشد سرقت خودرو و لوازم درون آن، پیش از آنکه ناشی از گسترش فقر و یا کارکرد خودروسازان باشد، ریشه در ضعف ضابطان قضایی و خود دستگاه قضا دارد و احتمالا میتوان تأیید نظر این عده را در آنجا یافت که فرمانده نیروی انتظامی نسبت به افزایش این نوع سرقت هشدار میدهد؛ اما آمار روند رو به رشد خود را با سرعت هر چه بیشتر ادامه میدهد.
البته این بسیار روشن است که اگر به سراغ دیدگاه مأموران انتظامی برویم، آنها هم به موضوعی اشاره میکنند که تازه نیست؛ آمار دستگیری سارقانی که سابقه دارند.
البته همه این مؤلفهها به شکلی عجیب در هم تنیده هستند و باید برای اصلاح امور در تمامی جنبهها به تقویت پرداخت، اما شاید بتوان آمار کامل آرای کاربران به این گزینه را به نوعی نگران کننده دانست، چراکه همان گونه که پیشتر گفتیم، چه بسا ضعف خودروسازان در پرداختن به ایمنی محصولاتشان، به نوعی دامنگیر نیروی انتظامی و دستگاه قضا هم خواهد بود؛ چراکه ضعف خودروسازان میتواند با سکوت این دو نهاد به آسانی تداوم یافته و در پایان به مشکلی فراگیر تبدیل شود که در کنار مالکان خودرو، دامنگیر ناجا و قوه قضائیه نیز هست، ولی هیچ گونه پیامدی برای خودروسازان نخواهد داشت!
مالکان کمترین میزان اشتباه را از آن خود کردهاند سرانجام، تنها نزدیک دو درصد کاربران، رشد آمار نامطلوب سرقت مربوط به خودرو را ناشی از کاهلی مالکان خودرو دانستهاند و به نظر درک ماجرا چندان دشوار هم نیست؛ تا هنگامی که فقر فزونی پیدا کند، ایرادات ایمنی خودرو به آسانی قابل رفع و رجوع نباشد، نیروی انتظامی و دستگاه قضا، برای مقابله با سارقان و شاید دستکم خرید و فروش و استفاده از لوازم مسروقه، تدبیری نیندیشند، بهترین چارهاندیشی مالکان برای مقابله با این معضل رو به رشد، حکم دستی دارد که تنها مانده و لاجرم بیصداست!
گفتنی است، این نظر سنجی در صفحه اجتماعی «تابناک» منتشر شده و ۲۷۳۶ نفر از کاربران در آن شرکت کرده بودند.