روز گذشته نهمین نشست دادگاه
کهریزک برگزار شد تا به گفته رئیس دادگاه، تنها یک نشست به پایان رسیدگی به این پرونده باقیمانده باشد؛ پرونده شومی که خیلی‌ها امیدوارند تا رای نهایی دادگاه درباره آن مانع از تکرار حوادث مشابه شود.
به گزارش «تابناک»، با آغاز رسیدگی غیرعلنی به پرونده جنایت کهریزک در آخرین ماه سال گذشته، اشتیاق رسانه‌های مختلف به اطلاع یافتن از جزئیات مطرح شده در دادگاه به سخنان شاکیان، متهمان و وکلای ایشان در جمع خبرنگاران منحصر شد.
این در حالی بود که انتشار مطالب دادگاه غیرعلنی غیرقانونی است و همین مولفه باز هم سطح اطلاع رسانی را محدودتر می‌کرد؛ هرچند دو متهم حاضر در دادگاه -که از قضا می‌بایست بیشتر به قوانین مسلط باشند،- چندان خود را مقید به قوانین نمی‌دیدند و نه تنها از انتشار جزئیات بعضا بسیار کامل دادگاه در رسانه های دولتی ابایی نداشتند، بلکه گاه سخنانی تند و غیرقانونی بر زبان می‌راندند که حتی طاقت تحمل تبعات آن را نداشته و مجبور به تکذیب سخنانشان می‌شدند.
در این بین رویکرد شاکیان به مراتب سنجیده تر بود و دست کم هرگز نه جنجال آفرینی کرد و نه نیازمند تکذیب شد. رویکردی که به معنای سکوت شکات و وکلای ایشان نیست بلکه بر حرکت ایشان در چارچوب قانون تاکید دارد.
در آستانه فرارسیدن آخرین نشست دادگاه، به سراغ میرمجید طاهری، وکیل خانواده مرحوم محسن روح‌الامینی از جان باختگان بازداشتگاه کهریزک رفتیم و پیرامون برخی حاشیه های دادگاه با او به گفت‌وگو نشستیم.
*مرتضوی در لایحه دفاعیه‌ای که منتشر کرد، بحثی پیرامون صلاحیت دادگاه مطرح کرد. آیا شما هم درباره صلاحیت دادگاه چنین نظری دارید یا از آن دفاع می‌کنید؟طاهری- تشخیص صلاحیت داشتن یا نداشتن دادگاه با خود دادگاه است. علاوه بر آن‌که هیات قضایی در اثنای رسیدگی به پرونده پاسخ لازم را به متهم داد.
*اما مرتضوی لایحه دفاعیه‌اش را در رسانه‌ها منتشر کرده و به تبع آن ایرادش به صلاحیت عمومی شده بود.اینکه مرتضوی لایحه دفاعیه‌اش را منتشر کرد یک تخلف آشکار و عدول از قوانین و مقرراتی بود که قاعدتا او به عنوان دادستان و قاضی سابق باید به آن‌ها اشراف می‌داشت. چه بسا او در زمانی که مسئولیت داشت افراد زیادی را به خاطر همین تخلفات محاکمه و محکوم کردهاست. بنابراین ما درباره آنچه مرتضوی مطرح کرده دغدغه و نگرانی نداریم. منتها حق خودمان می‌دانیم که به او جواب بدهیم. اما به خاطر احترامی که به قانون و دادگاه گذاشتیم از پاسخ گفتن به سخنان او صرف نظر کردیم.
*مرتضوی به عنوان متهم اصلی پرونده پس از خروج پنجمین جلسه دادگاه در جمع خبرنگاران اعلام کرد که خواستار علنی شدن دادگاه است. نظر شما درباره پیشنهاد او چیست؟ایشان مطالبی را که باید بیان می‌کردند، بیان کردند. من فکر می‌کنم دادگاه این اجازه را نه به متهمان و نه شکات نمی‌دهد که دادگاه علنی شود یا مطالب را خارج از دادگاه مطرح کنند و مرتضوی هم با علم به این موضوع این تقاضا را در برابر نمایندگان رسانه‌ها مطرح می‌کند. کما اینکه اگر علنی هم شود همان‌طور که گفتند قضاوت با مردم است. این قضاوت یعنی قضاوت مردم برای ایشان خیلی گران‌تر تمام می‌شود و آن‌طور که او فکر می‌کند نخواهد بود. به هر حال این به تصمیم دادگاه بستگی دارد که رسیدگی را علنی کند یا نه.
*یعنی شما این را حق متهمان نمی‌دانید که خواستار علنی شدن دادگاه باشند؟شخصا معتقدم که بیشتر ما شاکیان هستیم که باید مدعی علنی شدن دادگاه باشیم. با این حال اشکالی ندارد که متهم هم خواستار علنی شدن دادگاه باشد. اما با توجه به آنچه ما در درون دادگاه شاهد هستیم به عنوان یک وکیل معتقدم فارغ از تشخیص دادگاه علنی شدن دادگاه به صلاح آقای مرتضوی هم نخواهد بود زیرا آن وقت قضاوت‌ها تغییر زیادی خواهد کرد. الان خیلی‌ها خیلی مسائل مطرح‌شده را نمی‌دانند.
*اما مرتضوی با انتشار لایحه دفاعیه‌اش به شکل یک‌سویه‌ای در معرض عموم از خود دفاع کرده.ما در این زمینه نگرانی نداریم. در داخل دادگاه پاسخ بند به بند دفاعیه او را به صورت مبسوطی داده‌ایم. مهم‌تر اینکه نماینده محترم دادستان هم در برابر آن لایحه از کیفرخواست صادرشده دفاع کردند؛ دفاع بجا و حقوقی که برای من و موکلم و سایر شکات و وکلای پرونده رضایت‌بخش بود. اما به هر حال متاسفانه متهمان مطالبی خارج از چارچوب دادگاه را مطرح کرده‌اند که صحت ندارد و تنها موجب تشویش اذهان عمومی می‌شود.
*متهم ردیف دوم مدعی شده که کیفرخواست تغییر کرده است. آیا این گونه است؟ خیر، تغییری در کیفرخواست صورت نگرفته. ما بر این باوریم که نماینده دادستان و قضات دادگاه پاسخ لازم را به این ادعا داده‌اند. فکر می‌کنم این بیشتر ناشی از ضعف یک فرد است که بیاید یک مطلبی را به صورت وارونه بیان کند. اگر لوایح من و همکارانم و لایحه نماینده محترم دادستان که اتفاقا بسیار مستند، مستدل و محکم بوده در معرض قضاوت قرار می‌گرفت. آن وقت شما تشخیص می‌دادید که چه کسی حرفش واقعیت دارد یا ندارد.
*حیدری‌فر پیش از آغاز سومین جلسه اعلام کرد که مسئولیت فرستادن دستگیر‌شدگان به کهریزک را می‌پذیرد و تصریح کرد که خودش زیر حکم فرستادن آن‌ها را امضا کرده، البته بعد به نحوی حرفش را پس گرفت اما بالاخره این حرف نشان می‌داد که او احتمالا به دلایلی می‌خواهد اتهامات را گردن بگیرد.همان‌طور که قبلا هم گفتم حرفی که حیدری‌فر یا هر شخص دیگری درباره جزییات این پرونده مطرح کند آثار و تبعات حقوقی دارد زیرا ممکن است کسی از این اظهارات متضرر شود. اینکه حیدری‌فر مسئولیت را پذیرفته و در واقع خارج از دادگاه این ادعا را مطرح کرده و مسئولیت پذیرفته سبب شده از طرف موکلان من خانم زهره حقیقی و آقای عبدالحسین روح‌الامینی شکایت جدیدی علیه او مطرح شود که در جریان رسیدگی است.
*مسئله دیگری هم که از طرف حیدری‌فر مطرح شده عکس‌هایی است که او تعدادی از آن‌ها را در یک سایت خبری منتشر کرد. او مدعی است 10 قطعه عکس به دادگاه ارائه داده اما هیچ یک از شاکیان و وکلایشان این موضوع را تایید نمی‌کنند. با این حال متهم پرونده بر این مسئله اصرار دارد. ماجرا چیست؟درباره این عکس‌ها ما چیزی ندیده‌ایم. اما حتی بر فرض وجود، چنین عکس‌هایی به پرونده حیدری‌فر ارتباط پیدا نمی‌کند و مطالبی که ایشان می‌گویند از مسئولیت و بار اتهام او و دیگر متهمان کم نمی‌کند. این عکس دلیل بر آن نمی‌شود که اگر یک شخص در اثر فشاری که بر او وارد شده و در اثر اتفاقاتی که در بازداشتگاه برایش افتاده فوت کند و این آقا یا هرکس دیگری بخواهد با چند عکس ماجرا را توجیه کند. این عکس‌ها حتی اگر به دادگاه ارائه شده بودند و حتی اگر صحت داشتند اقدام متهمان پرونده را توجیه نمی‌کردند و رافع مسئولیتشان نبودند.
اگر صحبت‌های حیدری‌فر و... محمل قانونی داشت باید در جایگاه قانونی خودش مطرح می‌شد. اگر مطالبی که ایشان مطرح می‌کنند محکمه‌پسند بود اصولا پرونده او با این کیفرخواست به دادگاه نمی‌آمد که مجبور شود بایستد جلوی نماینده دادستان، هیات قضات، شکات و وکلایشان از خودش دفاع کند.
*در این پرونده شما با سه متهم مواجه هستید. به عنوان وکیلی که می‌خواهد حقی را احقاق کند تمرکزتان بر کدام یک از متهمان قرار دارد؟ مسئولیت را بیشتر متوجه کدام یک از آن‌ها می‌بینید؟هر یک از متهمان با توجه به نوع اتهامشان و دلایلی که علیه آن‌ها وجود دارد مسئولیت خودشان را دارند. ما روی شخص خاصی متمرکز نیستیم. اگر کسی شریک جرم می‌شود فاعل مستقل جرم است یعنی مسئولیتی مثل فاعل جرم دارد و مجازات مخصوص خودش را دارد. هیچ‌کس نمی‌تواند مجازات دیگری را به دوش بکشد. بنابراین تمرکز روی شخص خاصی نداریم. هر کدام از متهمان در جایگاه خودشان مسئولیت دارند. البته آن هم به تشخیص دادگاه است. ممکن است فردی به تناسب جایگاه بالاتری که داشته به همان نسبت مسئولیت و پاسخگویی‌اش هم بیشتر باشد.
*اما ممکن است متهمان بخواهند با تفکیک مسئله پیش رویشان به مسائلی متفاوت دفاع از خود را آسان کنند. این سناریویی است که هم مرتضوی و هم حیدری‌فر در اظهارات خود در پیش گرفته‌اند. حیدری‌فر نگفته من از محمد کامرانی عکس دارم بلکه روی روح‌الامینی و به‌ویژه مرحوم جوادی‌فر متمرکز شده...در نتیجه موضوع فرقی ندارد. ما نمی‌دانیم هدفشان از مطالبی که حاشیه‌ای است و ارزشی ندارد، چیست. کسی که حقوق کیفری خوانده و جایگاهش به عنوان قاضی طوری بوده که با متهمان کیفری سر و کار داشته خودش بهتر می‌داند که این حرف‌هایش، حرف‌های محکمه‌پسندی نیست.
*آیا به قرار‌های تامینی که برای متهمان صادر شده اعتراض دارید؟تشخیص قرار با قاضی است و اعتراض یا عدم اعتراض ما تاثیر چندانی ندارد. قرار تامین هم برای جلوگیری از اختفا یا فرار متهم است.
*بالاخره شما به این قرار اعتراض دارید یا نه؟ما که نمی‌توانیم اعلام کنیم میزان قرار متهم چه اندازه است و چه بوده. تشخیص تناسب داشتن یا نداشتنش هم با خود دادگاه است.
*از روند رسیدگی به پرونده در دادسرا رضایت داشتید؟ می‌توانست سریع‌تر رسیدگی شود. کما آن‌که پرونده شکایت دیگر ما باید به این پرونده ملحق و با آن تجمیع می‌شد که هنوز نشده است.
*شما از روند رسیدگی دفاع و تعریف می‌کنید. اما آیا غیرعلنی اعلام کردن دادگاه نکته منفی این رسیدگی نیست؟شما وارد به جزییات این پرونده نیستید. خیلی از افرادی که نام برده شده افراد خاص و مسئولان امنیتی هستند. شاید دلیل علنی نشدن همین است. علاوه بر آن‌که خیلی از مطالب چارچوب‌شان مشخص نیست. علاوه بر اینکه این پرونده یک پرونده قضایی صرف نیست. متهمان در این پرونده همه را به چالش می‌کشیدند. شما ببینید که در این پرونده ممکن است احضار یک شاهد تبعات داشته باشد. اما بالاخره کار انجام شده. شاید شما روزی حتی تصور نمی‌کردید که برخی‌ها را بشود محاکمه کرد اما این اتفاق الان افتاده و ارزشمند است.
ادامه گفت‌وگوی تفصیلی «تابناک» با این حقوق دان را اینجا بخوانید. 
