فیلم: تب تندی که نباید به عرق بنشیند

سرانجام فیلم «گذشته / Le passé» آخرین ساخته اصغر فرهادی مجوز اکران گرفت و چهارشنبه سی ام خرداد ماه، نخستین روز اکرانش در ایران بود تا شاهد اکران یک فیلم همزمان با اکران جهانی‌اش در ایران باشیم؛ رویدادی بی‌سابقه در تاریخ سینمای ایران که فتح بابی برای بهره تماشاگران ایران از اکران همزمان دیگر فیلم‌های مهم جهان همزمان با اکران جهانی است، اما تکرار این اتفاق مشروط به یک رویداد مهم است که شاید تحقق نیابد.

به گزارش «تابناک»، تجربه فیلم‌سازی اصغر فرهادی در فرانسه که نام «گذشته / Le passé» به خود گرفت، پس از رونمایی در جشنواره شصت‌وششم کن و اکران جهانی‌ در ایران نیز اکران شد؛ اتفاقی که به دلیل مباحثی همچون کپی‌رایت بعید به نظیر می‌رسد رخ دهد و تصور می‌شد ممنتوفلیمز‌، سرمایه گذار این فیلم یازده میلیون دلاری، در برابر درخواست فرهادی برای اکران فیلم آخرش در ایران مقاومت کند؛ فیلمی که در فرانسه بیش از هشتصد هزار مخاطب داشته و از پرفروش‌ترین فیلم‌های روی پرده سینمای فرانسه شده است.

پس از آنکه یکشنبه این هفته، پروانه نمایش فیلم فرهادی صادر شد، پخش کننده فیلم گذشته در ایران، گفته بود که این فیلم با مدت زمان 130 دقیقه از روز چهارشنبه با سرگروه سینمای آفریقا و فعلاً در سینماهای فرهنگ، آفریقا، شکوفه، زندگی، اریکه، ماندانا، ایران، مرکزی، پردیس آزادی و پردیس ملت به روی پرده رفته و تنها یکی دو، صحنه نسبت به نسخه ارجینال در ممیزی ارشاد حذف شده که لطمه‌ای به اثر نمی‌زند.

در واقع به نوعی نسخه کامل این اثر با زیرنویس فارسی در ایران به نمایش درآمد تا سرانجام جلوگیری ‌برخی اشخاص داخلی نیز پایان یابد و بتوان اکران فیلمی بین‌المللی را همزمان با اکران جهانی در ایران دید؛ رویدادی که در آشتی مردم با سینما و ارتقای بنیان‌های اقتصادی و جایگاه جهانی این حوزه، نقش اساسی دارد و از این حیث، توجه به پیاده‌سازی درست چنین برنامه‌ای در سینمای ایران با هدف نتیجه بخشی، ‌امری ضروری است.

«گذشته» که از‌ هفدهم ماه می در سینماهای فرانسه به روی پرده رفته، داستان «احمد»، مردی ایرانی را روایت می‌کند که چهار سال پس از جدایی از همسر فرانسوی‌اش به در‌خواست او راهی پاریس می‌شود تا مراحل اداری طلاقشان را بگذرانند و ثبت کنند. او در مدت اقامت کوتاهش، متوجه آشفتگی «لوسی» دختر همسر سابقش می‌شود. تلاش او برای کمک به لوسی پرده از رازی در گذشته بر‌می‌دارد.

علاوه‌ بر «برنیس بژو» (بازیگر نامزد اسکار و گلدن‌گلوب و برنده‌ سزار و برگزیده کن) و همچنین «طاهر رحیم» (برنده جایزه سزار)، بازیگران دیگری چون «علی مصفا»، «پائولین بورلت»، بازیگر بلژیکی فیلم معروف «زندگی صورتی»، «الیس آگویس»، «ژان جستین»‌، «سابرینا وازانی» و «بابک کریمی» در این فیلم، مقابل دوربین محمود کلاری رفته‌اند و البته بژو برای بازی در این فیلم، جایزه بهترین بازیگر زن را از شصت و ششمین جشنواره فیلم کن دریافت کرد و جایزه کلیسای جهانی نیز به اصغر فرهادی برای ساخت این فیلم اهدا شد.

اصغر فرهادی پیش از این گفته بود، اکران «گذشته» در ایران برای من بیشتر از فیلم‌های دیگرم اهمیت دارد، چرا که او به خوبی می‌داند در تاریخ ساخت فیلم‌های غیرایرانی توسط کارگردانان ایران، اکران هیچ‌ یک از آنها با فروش‌‌ و نقدهای مثبتی معادل آثار ایرانی همان کارگردانان در ایران همراه نبوده و در واقع آقای کارگردان در پی درخشش فیلمش در سینمایی است که بیشتر مخاطبش به درام‌های پر از تعلیق و طولانی عادت ندارند و فیلم‌های کوتاه‌تر و دارای ریتم تندتر بهتر می‌فروشند.

یکی از مزیت‌های «جدایی نادر از سیمین» که منجر شد تا مخاطب ایران پیش از استقبال مخاطب اروپایی و آمریکایی، با این فیلم رابطه برقرار کند، ریتم مناسب و ضرب‌آهنگ حساب شده و نسبتاً سریع این فیلم بود؛ رویکردی که در «گذشته» کمتر می‌بینیم و فیلم با اصرار کارگردان برای ایران بنا به ‌ذائقه عموم مخاطبان ـ و نه مخاطبان خاص ـ کوتاه نشده و همین ‌می‌تواند به فروش فیلم در گیشه‌های کشورمان ضربه وارد کند، به ویژه اگر به ضدتبلیغ بدل شود و میان مخاطبان محدود سینمای دهان به دهان بچرخد.

در روز نخست اکران این فیلم، نسخه کپی فیلم در پردیس سینمایی ملت با مشکلاتی روبه‌رو شد که اساساً اکران «گذشته» در این سینما تا تصحیح نسخه کپی فیلم متوقف شد؛ اما پردیس سینمایی آزادی به خوبی توانست این ماجرا را مدیریت کند و اکران این فیلم در سالن اصلی سینما آزادی واقع در طبقه هفتم در اتفاقی نادر در چهارشنبه شب به سانس فوق العاده خورد و سیل جمعیت تا نیمی از بامداد ‌‌این فیلم را دیدند و بالکن سالن اصلی نیز پر شده بود.

با این حال پس از پایان اکران فیلم، تماشاچیان حاضر به گفت و گو درباره این اثر نبودند و ضمن اینکه تأکید داشتند توقعاتشان برآورده نشده یا فیلم ریتم کند‌ و کسل‌کننده‌‌ای داشت، ترجیح می‌دادند در عوض نقد، سکوت ‌کرده یا حملاتش را پشت دوربین مطرح کنند! برخی نیز می‌گفتند، هرچند ریتم فیلم فرانسوی است تا ایرانی، برای حمایت از توسعه ارتباطات بین‌المللی سینمای ایران که اصغر فرهادی فتح بابی در این زمینه داشته، باید این فیلم را دید تا هم از کارگردان باسواد ایرانی در جهان حمایت کرد و هم زمینه ساز اکران دیگر فیلم‌های مهم جهان همزمان با اکران جهانی در کشورمان شد.

با آرزوی اینکه تب تند اکران فیلم تازه فرهادی در ایران به عرق ننشیند و مردم ‌در هر سلیقه‌ای، تجربه تماشای این اثر را از دست ندهند و فیلم بتواند در هفته‌های پیش روی همچنان در صدر جدول فروش روزانه باشد. نقد این فیلم را به هفته‌های آتی موکول می‌کنیم و با نقل واکنش بیست رسانه بین‌المللی و فرانسوی پیرامون کیفیت «گذشته»، دعوتتان می‌کنیم تا تماشاچی آخرین ساخته اصغر فرهادی باشید.

20Minutes

اصغر فرهادی در «گذشته» هیچ قضاوتی درباره هیچ یک از شخصیت‌ها نمی‌کند. در اینجا هم مثل «یک جدایی» هر کس دلایل خودش را دارد‌ و هر کس به نوبۀ خود آسیب می‌بیند و واکنش‌هایی آنی یا معنادار نشان می‌دهد؛ اما نکتۀ ستایش برانگیز فیلم این است که فیلمساز به شخصیت‌ها و رفتارهایشان نگاهی منصفانه دارد و به واکاوی دقیق همۀ آنها پرداخته است.

aVoir-aLire.com

«گذشته» نمایش همۀ آن چیزهایی است که سینما باید ارائه بدهد: احساس، تعلیق‌ و به ویژه عشق؛ حیرت انگیز است.

Cahier du Cinéma

فرهادی در «گذشته» فضایی مناسب فراهم کرده تا سبک کارش در رازگشایی بهتر دیده شود؛ اما نتیجۀ کار او بی حاصل است.

Critikat.Com

همۀ عناصری که در «دربارۀ الی» (قطعا بهترین فیلم فرهادی) و «یک جدایی» بسیار خوب مورد استفاده قرار گرفته بودند، در «گذشته» به جای آنکه نقطۀ قوت فیلمنامه باشند، بیشتر به شگردهای دراماتیک فیلمساز تبدیل شده اند.

Ecran Large

«گذشته» مسائل غیرقابل پیش بینی در روابط خانوادگی را با قدرت و ظرافت و ذکاوتی ناب به تصویر درآورده است.

Elle

کلیت فیلم فرهادی نتیجۀ موفقیت آمیزی دارد. تا آخرین لحظه از شدت احساسی فیلم کاسته نمی‌شود، هیچ پلانی اضافی نیست‌ و علی مصفا بازیگر ایرانی در نقش همسر برنیس بژو بازی حیرت‌انگیزی دارد.

La Croix

اصغر فرهادی در اولین فیلمی که در خارج از ایران ساخته، به یک جسارت قابل توجه دست یافته‌ و دقت کرده که در دام نگاه معمول فیلمسازان مهاجر به شهر پاریس نیفتد. او با نگاه تیزبینانه اش‌ در فرهنگ و نوع روابط انسانی در کشوری که قبلا با آداب و رسوم آن آشنا نبوده غرق می‌شود.

Le Journal du Dimanche

همۀ نبوغ اصغر فرهادی در افشاگری شگفت انگیز شخصیت‌ها و وضعیتشان جلوه‌گر می‌شود. پرده برداری از اسرار داستان مانند انفجار تدریجی بمب‌های ترکش شونده عمل می کند.

Le Nouvel Observateur

«گذشته» مانند یک تریلر جذاب و مسحورکننده است. فیلم همۀ آنچه ‌سینما به دنبال ارائه بهترش است، به تصویر می کشد.

Les Inrockuptibles

کار تازۀ فرهادی به همان سبک و سیاق آثار قبلی اوست؛ بر پایه یک فیلمنامۀ چندوجهی و هدایت استادانۀ بازیگران.

Libération

«گذشته» فیلمی پرحرف است که انگار از آثار پیشین فرهادی رونویسی شده و بنابراین دشوار است که آن را نقطۀ عطفی در کارنامۀ سازنده اش به شمار آوریم. فیلم پس از تماشایش یک احساس افسردگی عجیب برای بیننده بر جای می‌گذارد.

Marianne

آخرین سکانس فیلم تازۀ اصغر فرهادی، یکی از زیباترین سکانس‌های پایانی همۀ دوران است؛ سکانسی آرام و طولانی‌ و در عین حال منقلب کننده.

Métro

«گذشته» فیلمی انسانی و بزرگ است که همۀ شخصیت‌های آن بازتابی از پرسش‌های انسان دربارۀ عشق و رنج و روابط انسانی است که آنها را در رفتارشان نشان می‌دهد. این گذشته حتما آینده ای درخشان‌تر در پیش روی خواهد داشت.

Paris Match

اصغر فرهادی در اولین حضورش در جشنوارۀ کن، حواس اش بوده که روایت فیلمش را به شیوۀ یک فیلم موفق فرانسوی پیش ببرد. حضور درخشان بازیگران، موتور درام فیلم را روشن می کند و این تراژدی را با سرزندگی و طراوت به اوج می رساند.

Positif

«گذشته» در ادامۀ همان سبک کارآگاهی «چهارشنبه سوری» و «دربارۀ الی...» است. فرهادی در این فیلم از سنت های سینمای رئالیسم فرانسه و به خصوص دنیای کلود سوته و موریس پیالا تأثیر گرفته است.

Première

فضای ملتهب فیلم با انتخاب هوشمندانۀ ساختار روایی دایره‌وار و میرانسن‌های عالی فرهادی شدت می‌گیرد.

Studio Ciné Live

سینمای اصغر فرهادی با ریتم آرام و لحن قدرتمندش مخاطب را به شدت مجذوب می‌کند. این بار هم فیلمنامۀ چندلایۀ فیلم مثل یک هزارتوی اخلاقی و روانی، جزییات روابط شخصیت‌ها را زیر ذره‌بین دارد و هر سکانس در پرده افکنی از یک راز سهم خود را دارد و هیچ سکانسی از فیلم، حذف شدنی نیست. در «گذشته» هم مثل «یک جدایی» تراژدی از دل موقعیت‌های به ظاهر ناچیز و بی اهمیت خلق می‌شود.

Télé 7 Jours

میزانسن‌های دقیق اصغر فرهادی در «گذشته»، به آشکارسازی اسرار نامکشوف این درام درون گرا کمک می‌کند. بازیگران فیلم هم مبهوت کننده اند.

Télérama

اصغر فرهادی در «یک جدایی» و «گذشته» به یک تأثیرگذاری ناب دست می‌یابد. فیلم همیشه روی احساسات دست می گذارد، بدون آنکه حتی یک لحظه به سمت سردی و یکنواختی برود.

TF1 News

«گذشته» تأثیر می‌گذارد، تکان می‌دهد و تا سکانس پایانی فیلم، زیبایی و ظرافت سینما را در یک مقیاس باورنکردنی جلوه می‌دهد.

دانلود