یک رفتارشناس و حقوقدان راه‌حل برون رفت از بحران ازدواج را خروج مسئولان دولتی از تصمیم‌گیری در مقوله ازدواج دانست و گفت: در حال حاضر نیازمند ساختاری منسجم در مقوله جوانان هستیم، امروزه مسئله جوانان و ازدواج نیازمند یک شورای عالی مردمی است که بدون حضور مسئولان دولتی و با حضور اساتید دانشگاهی، معلمان، نمایندگان فرهنگسراها و مساجد و صدا و سیما و ... و با یک عزم ملی اداره شود.
اجرای قانون تسهیل ازدواج هشت سال بلاتکلیف مانده استحسین باهر در میزگرد بررسی «مسائل و مشکلات ازدواج جوانان» که ایسنا برگزار شد، افزود: کار خوب باید خوب انجام شود، اگر می‌خواهیم طرحی به درستی اجرایی شود، باید راهکار اجرایی آن را هم بدانیم و آن را به دست فردی مطلع و کاردان بسپاریم. امروزه بسیاری قوانین نوشته شده است که هر چند ضعف‌هایی هم دارند، اما همین قوانین هم کامل اجرایی نمی‌شود بطوری که شاهد هستیم اجرای قانون تسهیل ازدواج هشت سال بلاتکلیف مانده است.
وی با اشاره به اینکه تسهیلات ازدواج باید اساسی و با برنامه باشد، اظهار کرد: تسهیلاتی همچون مسکن ارزان، معافیت سربازی برای جوانانی که ازدواج پایدار خواهند داشت یا اولویت استخدام برای پسران متاهل باید وجود داشته باشد و این مسئله باید در جامعه جا بیفتد که فردی که متاهل است باید از امکانات بیشتری برخوردار باشد. مردی که توانمند است، باید ازدواج کند و این مسئله در اسلام هم مورد تاکید بوده و به عنوان امری واجب توصیه شده است.
دختران تحصیلکرده باید با هم کفو خود ازدواج کنندباهر با اشاره به اینکه دو زوج باید هم کفو و همگن باشند، افزود: عده‌ای به غلط اظهار می‌کنند، دختران باید توقعات خود را پایین بیاورند، در حالی که دختر با تحصیلات کارشناسی ارشد را نمی‌توان مجبور کرد با یک کارگر ازدواج کند و این موضوع، پایین آوردن توقعات نیست؛ بلکه اختلافات فرهنگی و طبقاتی است که منجر به مشکلات دیگری خواهد شد و یکی از مهم‌ترین عوامل طلاق، اختلاف فرهنگی و هم کفونبودن زوجین با یکدیگر است.
وی افزود: دختران تحصیل کرده، شایسته این هستند تا با افراد تحصیل کرده هم کفو خود ازدواج کنند و برای این امر باید فرهنگ جامعه را افزایش داد و بر بالا بردن تحصیلات پسران تاکید کرد.
این جامعه‌شناس و رفتارشناس در این راستا به بحث تفکیک جنسیتی را در دانشگاه اشاره کرد و گفت: در این طرح به این مقوله توجه نشده که دختری اگرنتواند خود را در کنار پسرها در دانشگاه حفظ کند، قطعا در جامعه مورد آسیب بیشتری قرار خواهد گرفت. ضمن آنکه ذات انسان به گونه‌ایست که اگر او را از مسئله‌ای منع کنی، بیشتر کنجکاو خواهد شد و به دنبال آن خواهد رفت.
وی با اشاره به نگاه اجتهاد در اسلام، افزود: چرا اسلام به اجتهاد و تقلید از مرجع زنده تاکید دارد؟ چون نگاهش رو به آینده است و آینده را معتبر می‌داند.
باهر با اشاره به مناظره بررسی افزایش سن ازدواج در بین جوانان که اخیرا از صدا و سیما پخش شد و خود نیز در آن حضور داشت، گفت: افرادی که در مناظره حضور داشتند، همگی از مسئولان برتر حوزه جوانان بودند؛ اما نگاهشان به ازدواج جوانان از منظر تجارب شخصی، مطالعه و اعتقاد به گذشته بود و کمتر تجربه مشاوره خانواده و کسب اطلاع از وضعیت جامعه را داشتند. این در حالی است تا زمانی که متولیان امر که در رأس امور تدوین و اجرای قوانین هستند، نسبت به عمق مسائل بیگانه باشند، شرایط تغییر نخواهد کرد.
وی با بیان اینکه برخی مسئولان شناخت زیادی از مشکلات ندارند، ادامه داد: زمانی که مشکلات بیان می‌شود، مسئولان از کارشناسان سند و مرجع می‌خواهند اما تا زمانی که مسئولان خود احساس درد نکنند، وضعیت بهبود نخواهد یافت که در این راستا باید نهادهای مردمی تشکیل شود.
اقتصاد رگ حیاتی جامعه استاین رفتارشناس در مورد انتخاب بین مسائل فرهنگی و اقتصادی موثر در مقوله ازدواج، اظهار کرد: منطق صفر و یک، مدت‌هاست که از بین رفته است و نمی‌توان در مسائل اجتماعی از بین دو گزینه یکی را انتخاب کرد. میان صفر و یک بی‌نهایت عدد وجود دارد و مسئله اقتصاد و فرهنگ نیز حکم همین مسئله را دارد.
باهر، اقتصاد را رگ حیاتی جامعه توصیف کرد و گفت: اقتصاد زیربنای خانواده و جامعه است و خداوند در قرآن، اساس دین‌داری، سلامت جامعه و تشکیل خانواده را بر پایه اقتصاد استوار دانسته است.
وی افزود: در اقتصاد لزوما فقر مطرح نیست و ثروت زیاد و انباشت سرمایه در دست عده قلیلی نیز فساد ایجاد می‌کند و امروزه 85 درصد از سرمایه کشور، در دست 15 درصد از جمعیت جامعه است و زمانی که جوانی اتومبیل یک میلیارد تومانی سوار می‌شود، چگونه می‌خواهد زیر بار مسئولیت تشکیل خانواده برود.
دلیل اصلی گرم شدن بازار سایت‌های همسریابی از نظر باهراین استاد دانشگاه با بیان اینکه امکان رفع نیاز جنسی جوانان به وفور و ارزان در جامعه وجود دارد، گفت: فردی که 15 سالگی به سن بلوغ برسد و 35 سالگی ازدواج کند، یعنی 20 سال نفس و طبیعت خود را کنترل کرده و ریاضت کشیده است. این فرد یا در درون خود می‌ریزد و دچار افسردگی می‌شود و یا بیرون می‌ریزد و پژمرده می‌شود.
باهر، دلیل اصلی گرم شدن بازار سایت‌های همسریابی را همین مسئله عنوان کرد و گفت: این سایت‌ها برای دختران راه‌اندازی شده است تا همسر مناسب پیدا کنند؛ اما متاسفانه این سایت‌ها محیطی برای سوء استفاده عده‌ای برای اهداف غلط شده است، بنابراین نباید این سایت‌ها حذف شوند؛ بلکه یک متولی معتبر و ناظر دقیق نیازمند است و لزوما نیز نباید سازمان‌های دولتی باشند و یک شورای مردمی می‌تواند این سایت‌ها را به خوبی کنترل کند.
وی درباره ازدواج دانشجویی نیز گفت: من از بنیانگذاران ازدواج دانشجویی در کشور بوده‌ام؛ اما در این طرح متاسفانه جایی برای مشاوره دیده نشده بود و فقط صرفا صیغه ازدواج قرائت شد، در حالیکه اگر مشاوره نیزصورت می‌گرفت، عده‌ای سوء استفاده نمی‌کردند که از امکانات استفاده کنند و در دوران دانشجویی با یکدیگر زندگی کنند و پس از دانشگاه هر کسی سوی زندگی خود رود و از هم جدا شوند.
باهر با اشاره به برخی نگرش‌ها و تفکرات غلط در خانواده، گفت: برخی چشم و هم چشمی‌ها و زیاده‌خواهی‌ها باعث بروز مشکلاتی در خانواده می‌شود و وقتی فرزند مشاهده می‌کند پدر و مادرش بر سر پول دعوا می‌کنند، طبیعی است وقتی سرمایه کافی هم نداشته باشد، به سراغ ازدواج نرود.
وی با بیان اینکه در جهان امروز زن و مرد برابر هستند، افزود: قانون این ظرفیت را ایجاد کرده تا حین عقد، شروط برابر میان زن و مرد قید شود و امروزه که زنان شانه به شانه مردان در جامعه حضور دارند، بهتر است تمام مسائل اعم از حق طلاق، ارث، مسکن و ... در حین عقد برابر تقسیم شود تا برخی مشکلات پیش نیاید.
باهر با اشاره به غلط دانستن این تفکر که فرزندآوری باعث استحکام خانواده می‌شود، افزود: زوجی که با هم مشکل دارند، فکر می‌کنند با بچه‌دار شدن مشکلات آنان حل خواهد شد؛ اما جز آنکه فرد دیگری را دچار مشکل و بدبختی کنند، نتیجه دیگری نخواهد داشت.
طلاق همیشه مذموم نیست
وی با اشاره به مسئله طلاق درمانی، گفت: گاهی چاره‌ای جز طلاق نمی‌ماند و همیشه طلاق نیز مذموم نیست. امروزه شاهد طلاق‌های عاطفی در خانواده‌ها هستیم و خانواده به جای سازگاری، به سازش کاری می‌پردازند.
وی در خاتمه افزود: اکثریت طلاق‌هایی که در سنین بالا و در نسل‌های گذشته اتفاق می‌افتد و یا در سنین کم و نسل جوان رخ می‌دهد، همگی از عدم مسئولیت و عدم تعهدپذیری ناشی می‌شود.
