نگاه شما: شهر تاکهای درخشان

شهرستان ملایر، متشکل از هشت شهر می‌باشد و با جمعیتی در حدود سیصد و پنجاه هزار نفر، در میان شهرهای اراک، همدان، تویسرکان، نهاوند، و بروجرد قرار گرفته است و به دلیل همین موقعیت سوق الجیشی مناسب و قرار گرفتن در جاده معروف کربلا، اولین شهری است که در مسیر راه آهن غرب کشور به شبکه ریلی کشور متصل شد. مورخان در مورد وجه تسمیه این شهر آورده‌اند که در زمان ماد‌ها با روشن کردن آتش بر روی تپه‌ها و کوه‌های اطراف اخبار را به سایر مناطق می‌رسانده‌اند و از همین رو نام این منطقه را «مل آگر» به معنی تپه آتش گذاشته‌اند که بعد‌ها تبدیل به ملایر شده است. لغت «گر گرفتن» به معنی داغ شدن و سوختن هم از همین ریشه است. زبان مردم ملایر، بر خلاف تصور بیشتر مردم، لهجه‌ای از فارسی و هم ریشه با زبان فارسی پهلوی است. این شهر نه تنها در تاریخ ایران تأثیر گذار بوده و کریمخان زند به عنوان یکی از معدود پادشاهان دادگر ایرانی اهل این خطه بوده است، بلکه در ادبیات ایران هم سهمی بزرگ دارد. شاید جالب باشد بدانید وقایع منظومه معروف «ویس و رامین» در گوراب ملایر رخ می‌دهد. دکتر محمّد محمّدی، ابراهیم صفایی، دکتر احمد محمّدی از چهره‌های ماندگار، قهرمان میرزا، دکتر خسرو فرشید ورد، و از معاصرین حمید هنرجو، غلامرضا بکتاش و بسیاری دیگر از ادبا و نویسندگان سر‌شناس در این شهر به دنیا آمده و رشد کرده‌اند. آب و هوای این شهر معتدل کوهستانی است و به همین دلیل تابستان‌هایی نسبتاً خنک و زمستان‌هایی نه چندان سرد دارد. معروف‌ترین محصول ملایر انگور است و سوغات ملایر همچون باسلق، شیره انگور، و انواع کشمش و سبزه، از این میوه بهشتی درست می‌شوند. بد نیست بدانید ملایر به فرمانداری ویژه ارتقا یافته و در مجلس شورای اسلامی دو نماینده دارد.

* دیدنی‌های تاریخی ملایر

۱- بازار قدیمی شهر
اگر به ملایر آمدید حتماً به بازار سرپوشیده ملایر سری بزنید تا علاوه بر لذّت دیدن یک بازار قدیمی با حجره‌های کوچک و بزرگ و دالانهای تو در توی آن بعضی از هنرهای قدیمی مثل گیوه بافی را با چشم خود ببینید و رنگ و بوی دوران قدیم را حس کنید.

۲- تپه نوشیجان
این تپه در ۲۰ کیلومتری جاده ملایر به سمت همدان قرار دارد و قدمت آن به زمان ماد‌ها می‌رسد. روی این تپه آتشکده‌ای است که به روایتی اولین محلی است که در آنجا آتش در فضای بسته نیایش می‌شده است.

۳- دژ گوراب
این دژ که در ۱۲ کیلومتری مسیر ملایر به سمت اراک قرار دارد مربوط به هزاره چهارم قبل از میلاد است. این دژ‌‌ همان دژ تسخیر ناپذیری است که ویس منظومه ویس و رامین در آن پناه می‌گیرد.

۴- آرامگاه یوشع نبی (ع)
این بنای برج مانند در ۵۰ کیلومتری ملایر مدفن یوشع نبی (ع) از پیامبران بنی اسرائیل است.

۵- آرامگاه سام و حام
این بنا در شهر سامن از توابع ملایر (در ۱۲ کیلومتری جاده ملایر- بروجرد) قرار دارد و پسران نوح نبی (ع) یعنی سام و حام در آن دفن شده‌اند. وجه تسمیه سامن هم از نام این دو پیامبر‌زاده است که ابتدا سامحین بوده و بعد به سامین و سرانجام سامن تغییر شکل داده است. از اماکن تاریخی دیگر سامن شهر زیرزمینی آن است که به تازگی کشف شده و هنوز برای بازدید عموم آماده نشده است.

۶- موزه لطفعلیان
این موزه در یکی از خیابانهای مرکزی شهر قرار دارد و در اصل خانه‌ای قدیمی است که بنای آن به قاجار برمی گردد و اکنون به موزه تاریخ و مردم‌شناسی تبدیل شده است. اگر حال و هوای خانه‌های زمان قاجار و آب روان و اندرونی و «حوض خانه» را دوست دارید حتماً از این موزه دیدن کنید.

۷- یخچال میر فتاح
در شهر گنبد آجری وجود دارد که قبلاً برای ذخیره سازی یخ برای استفاده در تابستان به کار می‌رفته است. معماری این بنا طوری است که باد سردی درون آن جریان می‌یافته است و هنوز هم وقتی دست خود را جلوی ورودی بنا بگیرید حرکت هوای سرد حس می‌شود.

* دیدنی‌های طبیعی ملایر

۱- پارک سیفیه
کمتر کسی را می‌توان پیدا کرد که ملایر آمده باشد یا حتی از ملایر عبور کرده باشد امّا پارک سیفیه را ندیده باشد. اینجاذبه طبیعی در مساحتی حدود ده هکتار توسط سیف الدوله نوه فتحعلی شاه قاجار و حاکم ملایر در سال ۱۳۰۴ هجری قمری بنا گردید و به خاطر زیبایی و قدمت آن به عنوان یکی از باغهای ایرانی به ثبت رسیده است.

وجود درختان کهنسال و پارک جنگلی طبیعی آن به همراه آبشار مصنوعی، شهر بازی، سینما چهار بعدی، و دریاچه مصنوعی آن یکی از دلپذیر‌ترین اوقات را برای هر گردشگری رقم می‌زند.
۲- دریاچه کوثر
دریاچه کوثر در وسط یک پارک تفریحی قرار دارد. در معماری این دریاچه و بنای وسط آن از ایل گلی تبریز الگو گرفته شده است و وجود شهر بازی، سینمای روباز، امکانات قایق سواری، و اسب سواری و درشکه لحظات خوشی را برای مردم می‌آفریند.

۳- منطقه لشگردر
این منطقه یکی از مناطق حفاظت شده ایران است که به خاطر حیات وحش آن و تنوع زیستی جانوری و گیاهی آن مورد توجه است.

* سایر اماکن دیدنی ملایر
مسجد جامع شهر، آرامگاه سیف الدوله، خانه منصوری، خانه مصدق الممالک، تالاب فصلی آق گل، قلعه چوبین، قلعه پری، برج بید کرپه، قلعه سلیمان خان، برج خانقلی، شهر ویرانه علی آباد، و مجموعه تفریحی - ورزشی بام ملایر از دیگر دیدنیهای ملایر هستند که به همراه آب و هوای معتدل و فضای سبز فوق العاده خیابان‌ها و کوچه‌ها شما را دعوت به دیدن از این شهر می‌کنند.

علاوه بر انگور و محصولات گرفته شده از آن، قالی، سجوق، فتیر، گردو، عسل، خیار شور سامن، لواشک محلی، و مبل و منبت از دیگر سوغات ملایر هستند. برای آمدن به ملایرعلاوه بر بزرگراههای مختلف می‌توانید از قطار مشهد- ملایر هم استفاده کنید.