باغ فین کاشان که به عروس باغ‌های ایرانی مشهور است با بهره‌مندی از انواع معماری‌های اصیل و منحصر به فرد و نیز برخورداری از پوشش طبیعی جذاب چون بهشتی بی‌بدیل در دل کویر خودنمایی می‌کند.
به گزارش فارس، در حالی که گذر زمستان سرد و سپری شدن خواب طبیعت را شاهد هستیم و کمتر از دو ماه دیگر برای برپایی مراسم استقبال از بهار زیبایی‌ها فرصت داریم ماشین حساب برنامه‌ریزی خانواده‌های ایرانی برای ایرانگردی به راه افتاده است تا بتوانند تکه‌ای از کیک رنگارنگ جاذبه‌های طبیعی ایران زمین را که بیشتر با ذائقه آنها متناسب است انتخاب کنند.
کاشان کهن یکی از مناطقی است که هر ساله مشتاقان زیادی به هنر و معماری اصیل ایرانی را به سوی خود جذب می‌کند و هدیه‌ای از جنس هنر، اندیشه، مذهب و تمدن را به آنها تقدیم می‌کند.
ما بر آن هستیم که هر هفته به مناسبتی یکی از این مکان‌های برجسته تاریخی و فرهنگی را به مخاطبان خبرگزاری فارس عرضه کنیم و آنها را با ظرفیت‌های گردشگری دیار مؤمنان آشنا سازیم.
نخست به سراغ باغ فین کاشان عروس باغ‌های ایرانی می‌رویم:
باغ شاه یا باغ فین کاشان عمارتی باستانی است دارای یک حیاط مرکزی محصور شده به وسیله دیوار، بارو و برج‌های استوانه شکل که چون موزه‌ای درایت، ذکاوت، استعداد، هوش، ذوق و هنر ایرانیان متمدن را به نمایش گذاشته است.
اما فراتر از این زیبایی‌ها، رخدادی که توانست گوی را از این رقیبان برباید و دلیل شهرت این باغ را از آن خود سازد و گواه بر استبدادستیزی ایرانی می‌باشد، قتل امیرکبیر صدراعظم آزادمرد ناصرالدین شاه قاجار در حمام تاریخی باغ فین کاشان است.
بنای اولیه باغ فین کاشان به دوران سلطنت آل‌بویه برمی‌گردد که بر اثر زلزله مهیب تخریب شد و سپس در دوره شاه عباس صفوی در کنار بقایای باقیمانده از آن که به باغ کهنه شهرت دارد، باغ فعلی فین بنا شده است.
گرچه ناسازگاری طبیعت و وقوع زلزله در سال 1192 قمری، دوباره این باغ زیبا را دچار آسیب کلی ساخت اما در زمان قاجار به ویژه فتحعلی شاه قاجار این باغ دوباره ترمیم و توسعه یافت اما از آنجا که در تقدیر این باغ آن بوده که همیشه حامل وقایع تلخ باشد، وضعیت مناسب بنای این باغ از نظر دفاعی سبب شد تا 14 سال پناهگاه اشراری باشد که یغماگران مصالح و اشیای گرانبهای این بنای ارزشمند بودند.
ساختمان رفیع سردرب ورودی باغ فین کاشان بنا شده در دوره صفویه، دارای دو طبقه است که طبقه تحتانی شامل هشتی و دالان ورودی به باغ با اتاق‌های جانبی، و طبقه فوقانی سالن وسیع و زیبایی با چشم‌اندازی است که می‌توان اطراف باغ را مشاهده کرد.
شتر گلوی عباسی اولین ساختمانی که در هنگام ورد به باغ فین توجه افراد را به خود جلب می‌کند که به دستور شاه عباس بزرگ ساخته شده است. در مقابل این بنا حوض وسیعی دیده می شود و در پشت آن نیز حوضچه‌ای قرار دارد که از کف آن آب فوران می‌کند، احداث این بنا دو طبقه‌ای به گونه‌ای است که از هر طرف باغ می‌توان وارد آن شد.
تصاویر شکارگاه و شاهزادگان منقوش بر روی سقف و دیوارهای این بنا و فوران آب چشمه با طرحی موسوم به شترگلو از میان حوضچه‌ای واقع در این بنا از جاذبه‌های دیدنی در شترگلوی عباسی باغ فین کاشان است.
از دیگر بخش‌های مجموعه باغ فین کاشان، شترگلوی فتحعلی شاهی است که در جنوب باغ به دستور فتحعلی شاه ساخته شده و شامل شترگلو و صفه مجاور و دارای دو حیاط خلوت در قسمت شرق و غرب آن است که کف صفه کاملا از سنگ مرمر مفروش و سقف آن به طرز جالبی نقاشی شده که هنوز قسمت‌هایی از آن قابل مشاهده است.
اندرونی کریمخانی و اتاق شاه‌نشین مجموعه مسکونی باغ فین است که در جنوب باغ و در مغرب شترگلوی فتحعلی شاهی قرار دارد که به دستور کریم‌خان و به همت آقا‌سلیم آرانی حاکم وقت کاشان ساخته شده و شامل چند اتاق تودرتو و حیاط و باغچه‌ای کوچک است که اقامتگاه 40 روزه امیرکبیر بوده است و در مقابل اتاق شاه‌نشین حوضچه زیبایی است که دارای منافذ متعدد و منظمی است که آب چشمه سلیمانیه که در بالای باغ فین واقع شده به طرز جالبی در آن فوران می‌کند.
از دیگر بناهای موجود در این باغ حمام بزرگ سلطنتی، بنا شده به دستور فتحعلی شاه در مجاورت حمام اولیه، عمارت خلوت کریمخانی بنا شده به دستور کریم خان زند و واقع در ضلع جنوبی باغ، کوشک صفوی واقع در مرکز باغ، حمام کوچک و عمارت سردر بنا شده در دوره صفویه و همچنین موزه ملی فعلی واقع در مکان بنای تخریب شده خلوت نظام‌الدوله است.
از دیگر زیبایی‌های باغ فین کاشان جوی‌های آب با فواره‌های چشم‌نوازی است که یادآور هنرنمایی دانشمندانی چون غیاث‌الدین جشمید کاشانی و شیخ بهایی است.
هر یک از اشکال مختلف آب در استخرهای راکد، جوی‌های روان و فواره‌ها و حفره‌های جوشان مفهومی خاص را به ذهن بیننده متبادر می‌سازد، آب فراوان و جریان آن در جوی‌هایی با کاشی فیروزه‌ای، با درختانی با سایه‌های گسترده در تضادی بزرگ با کویری خشک است که آب در آن کیمیاست.
مهمترین گیاهان باغ فین، شامل درختان سرو و چنار است که متأسفانه سرمای بی‌سابقه چند سال گذشته منجر به نابودی تعدادی از درختان تنومند و کهنسال باغ فین شده است؛ درختانی که شاهدان وقایعی چون تاجگذاری رسمی شاه اسماعیل صفوی و قتل امیرکبیر در این باغ بودند.
به نظر برخی کارشناسان عواملی همچون مهار فیزیکی غیراصولی، دخالت غیر کارشناسانه، سرمازدگی شدید، عبور سیم و کابل برق و لوله‌گذاری‌های تأسیساتی، ایجاد پیاده‌روهای آهکی و سیمانی و محصور کردن درختان با آن، آبیاری نادرست و غیراصولی، آفت شپشک، نادیده گرفتن دستور غذایی درختان و مشکلات مدیریتی موجب خشک شدن تعدادی از درختان کهنسال باغ شده که صدمه جبران‌ناپذیری را به همراه داشته است.
مجموعه باغ فین کاشان، در تاریخ 15 آذر 1314 با شمارهٔ ثبت 238 به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده و سرانجام در زمستان 1389، مرحله اول ثبت این اثر در فهرست میراث جهانی یونسکو به انجام رسید.
مجموعه باغ فین کاشان در کنار میدان نقش‌جهان و کاخ چهلستون، بیشترین بازدیدکننده و گردشگر استان اصفهان را به سوی خود جلب می‌کند.
