امروزه ۳۰۰ هزار ايراني به بيماري سرطان مبتلا هستند و متاسفانه سالانه ۹۰ هزار نفر نيز به اين تعداد افزوده مي شود. کارشناسان حوزه سلامت معتقدند که سرطان ۶ درصد از بيماري هاي کشور را تشکيل مي دهد و هزينه تحميلي آن به خانواده ها بيشتر از درمان اين بيماري است به طوري که اين مسئله باعث مي شود برخي خانواده ها که درگير چنين بيماري غيرواگيري هستند به زير خط فقر سقوط کنند و براي ادامه درمان دچار مشکل شوند. مي توان پرسيد وقتي سرطان به عنوان سومين عامل مرگ و مير ايرانيان روند افزايشي دارد و ميانگين هزينه يک دوره درمان بيماران سرطاني که به خانواده ها تحميل مي شود بين ۲۰ تا ۶۰ ميليون تومان برآورد مي شود، دولت چه برنامه ها و تمهيداتي براي کاهش هزينه درمان چنين بيماري را در دستور کار خود دارد؟ از طرفي سازمان هاي بيمه گر چگونه پاسخ گوي هزينه اين بيماران هستند و ديگر کشورها چگونه هزينه هاي درمان سرطان را تامين مي کنند؟
بيماري پرهزينهدکتر علي تقي زاده عضو کميته بين المللي انجمن راديوتراپي و انکولوژي ايران درمان بيماري سرطان را بسيار پرهزينه مي داند و به خراسان مي گويد: سرطان بيماري پرهزينه اي است زيرا پزشک درمانگر ناچار است چندين بار آزمايش تشخيص را روي بيمار انجام دهد و وضعيت بيمار را بررسي کند که در چه شرايطي است و آيا داروها به درمان پاسخ داده اند که تمام اين مراحل هزينه سنگيني را به بيمار تحميل مي کند.
از وي سوال مي کنيم هزينه يک دوره درمان بيمار سرطاني چقدر است؟ دکتر تقي زاده يادآور مي شود: هزينه درمان سرطان ها با هم متفاوت است و متاسفانه در کشور ما سومين عامل مرگ ومير سرطان است و پيش بيني مي شود که در آينده نزديک به جايگاه دوم برسد.
او مي گويد: سرطان پستان و ريه پرهزينه ترين نوع اين بيماري است که سرطان پستان هزينه اي بين ۱۰ تا ۵۰ ميليون تومان را به بيمار در صورتي که تحت حمايت هيچ پوشش بيمه اي نباشد تحميل مي کند.
دکتر محمدرضا قوام نصيري رئيس انجمن انکولوژي ايران آمار ارائه شده اخير در خصوص تعداد مبتلايان به سرطان و هزينه هاي درمان اين بيماري را مربوط به سال ۸۷ مي داند و به ما مي گويد: اين آمار بر مبناي آمار ارائه شده وزارت بهداشت و همچنين کتاب سرطان در ايران اعلام شده که تاليف دکتر اکبري رئيس مرکز تحقيقات سرطان شهيد بهشتي است و چون برگرفته شده از مراکز علمي و دانشگاهي است مستند، گويا و مورد تاييد است. اما بايد گفت اين آمار مربوط به سال ۸۷ است و قطعاً هزينه درمان براي سال ۹۲ بيشتر از ۲ هزار ميليارد تومان است و حتي تعداد مبتلايان هم از رقم مذکور که ۳۰۰ هزار مبتلا اعلام شده، بيشتر است.
دکتر قوام نصيري هزينه اي را که امروزه براي تشخيص و درمان اين بيماري بر مردم تحميل مي شود بيش از ۱۴۰ هزار ميليارد تومان برآورد مي کند و مي افزايد: اگر هزينه تشخيص و درمان را براي هر بيمار ۲ ميليون تومان در نظر بگيريم و به طور سالانه ۷۰ هزار نفر مبتلا به اين بيماري لحاظ شود، سالانه اين رقم ۱۴۰ هزار ميليارد تومان محاسبه مي شود.
وي مي افزايد: از طرفي براساس چنين برآوردي مجموع هزينه هاي مستقيم ناشي از درمان سرطان که سالانه براقتصاد ملي تحميل مي شود بيش از ۶ هزار ميليارد تومان است که اگر متوسط سال هاي عمر از دست رفته را هم ۲۱ سال در نظر بگيريم و به اين رقم بيفزاييم ضرر اقتصادي آن به بيش از 5.5 ميليارد دلار مي رسد.
از اين سرطان شناس سوال مي کنيم ميانگين هزينه هاي درمان سرطان را چگونه برآورد مي کنيد؟ دکتر قوام نصيري مي گويد: هزينه درمان سرطان ها با يکديگر متفاوت است و بستگي به مرحله بيماري و نوع سرطان دارد. سرطان ريه و معده از سرطان هاي شايع است که متاسفانه در مراحل ابتدايي تشخيص داده نمي شود و بار مالي آن سنگين است.
وي ميانگين هزينه درمان انواع سرطان ها را در کشور بين ۲۰ تا ۶۰ ميليون تومان برآورد مي کند و مي گويد: اين مبلغ به نوع سرطان و پيشرفت آن بستگي دارد . يک دوره درمان نوعي سرطان پستان بيش از ۵۰ ميليون تومان هزينه را به خانواده ها تحميل مي کند.
وي مي افزايد: اگر شاخص ژنتيک در سرطان پستان مثبت باشد بايد به بيمار نوعي آمپول تزريق شود که قيمت هر آمپول بين يک تا ۲ ميليون تومان است و بيمار در يک دوره درمان حدود ۵۰ تا ۶۰ ميليون تومان بايد بابت خريد چنين آمپولي پرداخت کند.
دکتر قوام نصيري مي گويد: در بين بيماراني که مبتلا به سرطان پستان هستند شاخص هاي ژنتيک آن ها منفي است و نياز به تزريق چنين آمپولي ندارند همچنين هزينه آن ها کمتر است.
دکتر سياري معاون بهداشتي وزارت بهداشت نيز به حمايت از بيماران سرطاني تاکيد مي کند ومي گويد: سالانه ۷۰۰ هزار ايراني به دليل هزينه هاي بالاي درمان به زير خط فقر مي روند، تعداد زيادي از اين خانواده ها هم ورشکسته مي شوند. در اين ميان سهم سالانه بيماران سرطاني از هزينه هاي درمان ۲هزار ميليارد تومان است و يک بيمار سرطاني حداقل سالانه ۲۰ ميليون تومان هزينه مي کند.
وي مي افزايد: بنابراين لازم است که موسسه هاي خيريه به اين بيماران کمک مالي کنند زيرا هم اکنون ۳۰۰ هزار نفر سرطاني در کشور در قيد حيات هستند از اين رو يک بيمار سرطاني نياز به تغذيه، مراقبت، دارو و حمايت دارد و نقش ما و ساير موسسه هاي حمايتي مي تواند براي آن ها بسيار پررنگ شود.
دکتر بهزاد نجفي کارشناس اقتصاد سلامت نيز سرطان را در مرتبه اول اقتصاد بيماري مي داند و مي گويد: در اقتصاد بيماري چند عامل تعيين مي کند که بيماري مورد نظر تا چه حد در اقتصاد جامعه و خانواده تاثير گذار است.
وي مي افزايد: ميزان بروز و شيوع بيماري از جمله اين عوامل است. ميزان ناتواني که بيماري به فرد تحميل مي کند نيز عامل تعيين کننده ديگر است. از اين رو سرطان در رتبه اول اقتصاد بيماري قرار دارد.
اين کارشناس اقتصاد سلامت متذکر مي شود: هزينه هاي مستقيم درماني سرطان شامل درمان و پيش گيري از بيماري، هزينه داروها و خدمات غيردرماني مانند هزينه رفت و آمد از جمله اين هزينه هاست.
وي يادآور مي شود: اين بيماري در پي ناتواني که در فرد ايجاد مي کند و نيز مرگ زودرسي که براي فرد رقم مي زند هزينه هاي به مراتب بالاتري از هزينه هاي درماني يا مستقيم دارد از اين رو در سال ۲۰۰۸ پيش بيني شد که بيماري سرطان حدود ۸۹۵تا۹۰۰ميليارد دلار هزينه هاي غيرمستقيم در بردارد. از طرفي بايد گفت اين بيماري هزينه هاي نامحسوسي در پي دارد که در جايي محاسبه نمي شود.
وي مي افزايد: افسردگي و نگراني که به اطرافيان و نزديکان بيمار وارد مي شود و افت کيفيت در کار و زندگي راکه بر خانواده بيمار تحميل مي کند از جمله هزينه هاي نامحسوس است.
انصراف از درمان
فقط مي تواند از پس هزينه هاي بيمارستان هاي دولتي برآيد و در واقع بايد گفت براي افراد بي بضاعت سرطان هم درد دارد و هم خرج که نداري دردي مضاعف بر دردهايشان است.
از دکتر علي تقي زاده عضو شوراي عالي سرطان دانشگاه علوم پزشکي مشهد سوال مي کنيم با توجه به اين که شما با بيماران بي بضاعت در اين بخش از درمان سروکار داريد آيا در بين آن ها بيماراني بودند که به دليل مشکلات مالي از درمان منصرف شوند، اين سرطان شناس به صراحت مي گويد: هدف اصلي بيمار درمان و بهبودي است اما مسائل مالي باعث مي شود افرادي که در مضيقه مالي قرار دارند وقتي مبتلا به چنين بيماري مي شوند بعد از مدت کوتاهي که از درمانشان مي گذرد و ديگر توان مالي آن ها اجازه ادامه درمان را نمي دهد، منصرف از درمان شوند که تعدادشان کم هم نيست. اين عضو انجمن راديوتراپي و انکولوژي ايران به نکته اي قابل تامل اشاره مي کند و مي گويد: در بين بيماران، بيماران شهرستاني که اغلب آن ها هم بضاعت مالي ندارند وجود دارد و مهم ترين مسئله براي آن ها اسکان و رفت و آمد است.
دکتر تقي زاده مي گويد: درمان سرطان زمان بر و هزينه بر است و هزينه سنگين اسکان و رفت و آمد هم به آن افزوده مي شود زيرا بيش از ۷۰درصد بيماران سرطاني بايد مراحل راديوتراپي و پرتودرماني را بگذرانند از اين رو نياز است که براي مدتي در شهرهاي بزرگ که امکان درمان آن ها وجود دارد سکونت کنند. وي يادآور مي شود: متاسفانه امکانات لازم براي اسکان و ديگر خدمات به اين بيماران داده نمي شود.
اما دکتر قوام نصيري رئيس انجمن انکولوژي ايران نيز اين افراد را بسيار کم مي داند و مي گويد: در بين بيماران افرادي که از طبقه ضعيف جامعه هستند حاضر نمي شوند از ادامه درمان خود و يا فرزندانشان منصرف شوند و با هزار مشقت هزينه را تامين مي کنند. وي مي افزايد: آن ها حتي به فروش لوازم منزل و خانه مسکوني خود رو مي آورند اما از ادامه درمان منصرف نمي شوند. مشکلات اين افراد بسيار زياد است. از اين سرطان شناس سوال مي کنيم افرادي که به واقع استطاعت مالي ندارند ناچار به انصراف از ادامه درمان مي شوند آيا تمهيداتي براي اين افراد لحاظ مي شود؟ دکتر قوام نصيري در پاسخ مي گويد: اين افراد تحت پوشش کميته امداد قرار مي گيرند يا از تبصره خاصي که وزارت بهداشت در حوزه درمان تفويض اختيار به دانشگاه هاي علوم پزشکي سراسر کشور در مورد بيماري هاي خاص کرده استفاده شود و اعتباري هم به آن تعلق مي گيرد اما اين اعتبار کافي نيست و کمبودها در اين زمينه بسيار زياد است.
نقش و وظيفه بيمه هااما در اين بين بايد ديد وظيفه و نقش بيمه ها براي کاهش دغدغه هاي مالي و اقتصادي بيماران سرطاني چيست و چگونه اين سازمان ها از آن ها حمايت مي کنند؟
دکتر محمدرضا قوام نصيري رئيس انجمن راديوتراپي و انکولوژي ايران نيز قيد نشدن داروهاي جديد را در دستورالعمل و آيين نامه هايي که براي سازمان هاي بيمه گر تدوين شده است يکي از مشکلات فراروي بيماران سرطاني مي داند و مي گويد: سازمان هاي بيمه گر طبق دستورالعمل و آيين نامه موظف هستند که داروهاي اين بيماران را تحت پوشش قرار دهند. اما در برخي موارد که دارويي جديد به بازار دارويي مي آيد که فهرست و نام اين داروها در آيين نامه قيد نشده، سازمان هاي بيمه گر آن را نمي پذيرند و بيمار بايد متحمل هزينه آن شود.
اين سرطان شناس يادآور مي شود: پوشش سازمان هاي بيمه گر با يکديگر متفاوت است و برخي بيمه ها نظير خدمات درماني تا ۳۰درصد و بيمه تامين اجتماعي ۱۰ درصد و حتي به طور کامل اين درمان را تحت پوشش قرار مي دهند و در برخي بيمه ها نيز هيچ هزينه اي توسط بيمار براي درمان پرداخت نمي شود.
دکتر علي تقي زاده سرطان شناس و عضو انجمن انکولوژي اروپا و آمريکا نيز نقش بيمه ها را براي درمان اين بيماران بسيار حياتي و مهم مي داند و مي گويد: برخي بيمه ها خدمات کامل به بيمار ارائه مي دهند و پوشش خوبي هم براي درمان بيماران سرطاني دارند اما در بين آن ها سازمان هاي بيمه گري هستند که فقط بخشي از هزينه هاي درمان را متقبل مي شوند. وي مي افزايد: بررسي ها نشان مي دهد بيماراني که دغدغه مالي ندارند و تحت پوشش کامل بيمه اي هستند درمان را راحت تر انجام مي دهند و سلامت خود را به دست مي آورند. دکتر تقي زاده به موضوع مهمي در اين زمينه با عنوان «هزينه-اثربخشي» اشاره مي کند و معتقد است : در بحث هزينه درمان بيماري سرطان به کارگيري «هزينه- اثربخشي» ضروري است و کشورهاي پيشرفته براي جلوگيري از اتلاف منابع مالي و انساني خود هزينه -اثربخشي را در دستور کار سازمان هاي بيمه گر قرار داده اند و به بيمار توضيح مي دهند سود اين نوع درمان به نفع آن هاست. دکتر علي تقي زاده مي گويد: «هزينه-اثربخشي» مسئله مهمي براي تصميم گيري بيمه ها براي تحت پوشش قرار دادن درمان هاي جديد بيمار است چرا که هر روز يک درمان جديد در دنيا براي بيماران سرطاني مطرح مي شود.
اين سرطان شناس متذکر مي شود: بيمه ها مي توانند با کمک انجمن هاي علمي نظير انجمن راديوتراپي و انکولوژي به مسئله هزينه-اثربخشي دست يابند و پوشش بهتر و مقرون به صرفه اي را به بيماران بدهند.
دکتر تقي زاده درباره شيوه هزينه-اثربخشي اظهار مي کند: وقتي درمان از هزينه کمتري برخوردار است و بيمار توان پرداخت آن را دارد بيمه مي تواند آن را تحت پوشش قرار ندهد اما در برخي موارد که هزينه درمان آن قدر سنگين است که بيمار ناخواسته براي تامين مخارج بيماري به زير خط فقر سقوط مي کند بيمه ها بايد آن را کاملا پوشش دهند تا مشکلاتي از اين قبيل براي مردم به وجود نيايد و خدمات بهتري ارائه شود.
يک عضو اتحاديه بيمه گران ايران نيز خبر از امضاي تفاهم نامه بين وزارت بهداشت و سازمان هاي بيمه گر مي دهد و مي گويد: با امضاي چنين تفاهم نامه اي ۱۱۴ قلم داروي سرطاني تحت پوشش بيمه ها قرار گرفته است.
از وي دليل حمايت نکردن بيمه ها از اين نوع داروها را سوال مي کنيم. اين کارشناس بيمه يادآور مي شود: دليل اصلي آن تحريم ها بود که موجب شد داروهاي وارداتي به ويژه داروهاي بيماران سرطاني با کمبود مواجه شود ، از اين رو براي حل مشکل اين بيماران با توجه به گران بودن داروهاي سرطاني اين تفاهم نامه منعقد شد تا درمان بهتري انجام شود.
پيش گيري از سرطاندکتر بهزاد دماري مدير واحد بيماري هاي غيرواگير وزارت بهداشت نيز در توضيح اقدامات وزارت بهداشت براي پيش گيري از بروز سرطان ها چنين مي گويد: شواهد در دنيا نشان مي دهد که ۴۰درصد سرطان ها قابل پيش گيري است، بنابراين مي توان در طول ۵-۱۰ سال آينده موارد بروز اين بيماري را کاهش داد.
به گزارش تسنيم، او مي افزايد: شرط اصلي آن نيز شناسايي عوامل خطر بيماري سرطان است از اين رو وزارت بهداشت با درک وضعيت موجود، برنامه هايي را براي پيش گيري از اين بيماري در نظر گرفته است به همين منظور ۵ محور را پيش بيني کرده ايم.
دکتر دماري يادآور مي شود: ارتقاي آگاهي مردم به شيوه هاي مختلف و ادغام غربال گري سرطان ها در نظام شبکه از جمله اين برنامه هاست، همچنين طبق بررسي هايي که دنيا نيز آن را تاييد مي کند، غربال گري در مورد ۳سرطان روده بزرگ، سرطان پستان و دهانه رحم از طريق شبکه هاي بهداشتي شدني است که ايران نيز در اين زمينه برنامه دارد.
