عمر آسفالت در ایران کوتاه شده است

رنگ آسفالت خیابان‌ها حسابی پریده؛ از این سر خیابان تا آن سرش را که نگاه کنی به جای سطح صاف و یکدست فقط پستی و بلندی است که چشم را می‌آزارد؛ جاهایی آسفالت کنده شده و کمی جلوتر آنقدر آسفالت روی قسمتی از خیابان ریخته‌اند که شبیه دست‌انداز بلندی برای خودروها شده است.

به گزارش جام جم، بعضی جاها جنس آسفالت آنقدر نرم و بی دوام است که با حرکت خودروها، کمی از آسفالت روی لاستیک ها می چسبد، اما هر چه که باشد باز هم اسمش آسفالت است بهتر از کوچه های فرعی است که انگار سال هاست رنگ آسفالت به خود ندیده است.

حکایت آسفالت خیابان ها و بزرگراه های شهرمان مثنوی هفتاد من است، آنجا که نیاز نیست مرتب آسفالت رویش ریخته می شود، آنجا که تازه آسفالت شده و عمرش به چند ماه هم نمی رسد، بعضی خیابان ها و کوچه هایی هم که خیلی توی چشم نیست سال ها رنگ آسفالت به خود نمی بیند و... .وصله کاری ها، خیابان ها و معابر را پر از چاله و دست انداز کرده و با وجود بودجه ای که هر سال در اختیار شهرداری های مناطق قرار می گیرد، اما آسفالت برخی خیابان ها چهره زمین زیر پایمان را زشت و ناخوشایند کرده است. اما مجری طرح نگهداری و آسفالت سازمان مهندسی و عمران شهر تهران معتقد است در چند سال اخیر حجم آسفالتی که برای استفاده در خیابان ها، معابر و بزرگراه های شهری استفاده می شود به طور محسوسی کاهش پیدا کرده است و این یعنی کیفیت کار آنقدر بهتر شده که آسفالت های ریخته شده عمر طولانی تری نسبت به گذشته پیدا کرده است.

محمدرضا معماریان در گفت و گو با «جام جم» تاکید می کند: این که هر سال معابر و خیابان ها را آسفالت ریزی کنیم، نه منطقی است و نه اقتصادی و بهترین کار نحوه صحیح نگهداری از آسفالت های ریخته شده است.به گفته وی براساس استانداردها باید 6 درصد از هزینه ساخت هر پروژه در سال صرف نگهداری آن شود که موضوع آسفالت نیز از این قاعده مستثنی نیست.

آسفالت از ما، نگهداری با مناطق

«آسفالت کردن بزرگراه ها و خیابان ها از ما، شرایط و نحوه نگهداری آنها با شهرداری مناطق!» این گفته مجری طرح نگهداری و آسفالت سازمان مهندسی و عمران شهر تهران است که تاکید می کند که در پروژه های جدید مانند بزرگراه هایی که تازه احداث می شوند از خرازی، همت و باکری گرفته تا آزادگان و صدر از همان ابتدا همان طور که مراحل ساخت و خط کشی انجام می شود کار آسفالت آن هم به طور کامل انجام شده و بعد تحویل بهره بردار می شود، اما از این به بعد ماجرا که شامل نحوه نگهداری از این آسفالت است دیگر به عهده شهرداری هر منطقه است که آن خیابان یا بزرگراه در حوزه استحفاظی آنها قرار دارد.

البته این اتفاق از حدود دو سال پیش افتاده است، یعنی عملیات آسفالت و نگهداری کاملا به عهده سازمان مهندسی و عمران شهرداری تهران بود، اما براساس دستورالعمل جدید از حدود دو سال پیش قرار شد بحث نگهداری از آسفالت ریخته شده در سطح معابر به شهرداری هر منطقه واگذار شود.

این حفاری ها تمامی ندارد

کنده کاری خیابان ها و پیاده روها تمامی ندارد؛ یک روز لوله آب فلان منطقه می ترکد، یک روز کابل های برق فلان منطقه مشکل پیدا می کند، یک روز اداره گاز می خواهد به لوله های فلان منطقه سرکشی کند، یک روز هم شرکت مخابرات کابل برگردان دارد و این حفاری های وقت و بی وقت مهم ترین دشمن آسفالت خیابان هاست، این مشکل هم سر دراز دارد و برای دیروز و امروز نبوده و نقصی است که به زیرساخت های شهری برمی گردد.عبور تاسیسات شهری مانند آب، برق، گاز، تلفن و... از زیر خاک موجب شده هیچ آسفالت تازه ای بیشتر از چند ماه دوام نیاورد، چون به هر حال یکی از این شرکت های خدماتی به هزار و یک دلیل می خواهد زمین را بکند تا به تاسیسات زیر خاک دست پیدا کند.

اما مشکل بزرگ تر نبود هماهنگی میان این سازمان ها با شهرداری هاست که هنگام حفاری خیابان ها زمان تعمیر مجدد آن را افزایش می دهد؛ هنوز حفاری شرکت آب و فاضلاب تمام نشده و آسفالت ریخته شده روی سطح خیابان یا پیاده رو خشک نشده که نوبت شرکت گاز است که به دلیل یک مشکل فنی دوباره آسفالت خیابان را بکند تا به لوله ها دسترسی پیدا کند و این طور می شود که عمر آسفالت صاف فلان خیابان و کوچه به یک سال هم نمی کشد.

زخم نمک پاشی روی تن آسفالت

بیشترین آسیب به آسفالت شهری در فصل زمستان اتفاق می افتد؛ مقصر اصلی هم در این میان نه سرمای هوا بلکه عملیات شن ریزی و نمک پاشی روی سطح خیابان ها، معابر و بزرگراه های شهرمان است که پیمانکاران شهرداری این کار را با لودرها و گریدرها انجام می دهند؛ چراکه فعالیت این خودروهای سنگین روکش آسفالت را زخمی و نابود می کند.

از طرفی به اعتقاد کارشناسان روش سنتی، قدیمی و مخرب پاشیدن شن درشت و نمک روی آسفالت برای زدودن برف که حداقل پنج دهه است در شهرهایی مانند تهران به کار گرفته می شود چند دهه است در دنیا یک روش منسوخ محسوب می شود، چون این کار به طور غیرمستقیم موجب تخریب آسفالت می شود.

این اتفاقی است که معماریان نیز آن را تائید می کند و در این باره توضیح می دهد: نمک پاشی در فصل زمستان روی سطح خیابان ها هرچند به بهبود تردد خودروها و آب شدن برف و یخ کمک می کند، اما همین نمک باعث باز شدن منافذ خاک شده و در اصطلاح باعث خوردگی سطح آسفالت می شود.

این مقام مسئول در شهرداری به موضوع جالبی اشاره می کند، این که در حال برنامه ریزی برای استفاده از تکنولوژی جدیدی در استفاده از نمک هستند تا به این ترتیب خاصیت خوردگی نمک را کاهش دهند.

بخش آسفالت سازمان مهندسی و عمران شهر تهران در حال بررسی این طرح و مذاکراتی برای تولید این نوع نمک در سطح مورد نیاز بوده تا وقتی قرار است از شیوه نمک پاشی استفاده شود این کار به آسفالت خیابان ها کمتر آسیب برساند.

عمر مفید آسفالت؛ 3 تا 9 سال

آسفالتی که روی سطح خیابان ها، معابر و بزرگراه های شهری ریخته می شود چندان به گرما و سرمای هوا عادت ندارد؛ در برخی مناطق عمر مفید این آسفالت ها که از سوی نیروهای پیمانکاری روی زمین ریخته می شود، آنقدر کوتاه است که پس از چند ماه ترک می خورد یا به لاستیک خودروها می چسبد.همه اینها می گوید عمر مفید آسفالت خیابان های شهرمان کوتاه است، آنقدر کوتاه که شهرداری باید به فاصله هر یکسال روی بخش هایی که کنده شده و پستی و بلندی به وجود آمده دوباره آسفالت ریزی کند، البته اگر آسفالت مجدد در اولویت شهرداری آن منطقه باشد.

اما عمر مفید آسفالت باید اینقدر کوتاه باشد؟ مجری طرح نگهداری و آسفالت سازمان مهندسی و عمران شهر تهران، عمر مفید آسفالت های ریخته شده در خیابان ها و بزرگراه های شهرمان را 3 تا 9 سال عنوان کرده و می گوید: تا همین چند سال پیش تمام مراحل تولید آسفالت در خارج از کشور انجام می شد و ما امکان استفاده از تکنولوژی داخلی را نداشتیم، اما خوشبختانه با پیشرفتی که در این زمینه به دست آمده حالا نه تنها عمر مفید آسفالت به 9 سال رسیده که البته اگر تاثیر عوامل فرسایشی محیطی نباشد قطعا این عمر مفید بیشتر از اینها هم می شود، البته وابستگی ما در تولید آسفالت به کارخانه های خارجی هم کاهش پیدا کرده است.

حالا کیفیت تولید آسفالت ما به جایی رسیده که برخی کشورها با پشت سر گذاشتن دوره تحریم ها درخواست ارسال آسفالت بسته بندی شده را از ایران کرده اند.

فرعی ها و کوچه ها فراموش شده است

برخی کوچه ها و خیابان های فرعی ظاهرشان نشان می دهد که انگار سال هاست رنگ آسفالت به خود ندیده است؛ اما کمی آن طرف تر شهرداری منطقه، خیابان اصلی را گاهی در طول سال چندبار آسفالت ریزی می کند؛ چرا؟

این گلایه شهروندانی است که از بی توجهی شهرداری منطقه به وضع آسفالت مسیر کوچه و محله شان می گویند؛ آنها فکر می کنند شهرداری های مناطق، خیابان های اصلی را که بیشتر توی چشم هستند، آسفالت می کنند، اما سالی یکبار هم به کوچه و خیابان های فرعی سری نمی زنند.

واقعا شهرداری های مناطق بر مبنای چه اولویت بندی خیابان ها و کوچه های نیازمند آسفالت ریزی در محدوده منطقه شان را انتخاب می کنند؟

معماریان این توضیح را هم می دهد که تعیین اولویت این که کدام خیابان و معبر در فلان منطقه نیاز به آسفالت ریزی دارد به عهده شهرداری هر منطقه است و شهروندان می توانند تقاضاهای خودشان را با سامانه 137 در میان بگذارند تا به شهرداری هر منطقه اطلاع داده شود و پس از بررسی در صورت تائید برای آسفالت ریزی یا مرمت آسفالت به این معاونت گزارش خواهد شد.

دشمنان ریز و درشت آسفالت

این که آسفالت فلان بزرگراه یا خیابان چقدر دوام بیاورد به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ این را نه ما بلکه مجری طرح نگهداری و آسفالت سازمان مهندسی و عمران شهر تهران می گوید که سال هاست در این حوزه فعالیت می کند.

او معتقد است قطعا میزان تردد خودروها روی بزرگراه های مختلف شهر متفاوت است و همین موضوع هم باعث می شود عمر آسفالت در همه معابر، خیابان ها و بزرگراه های شهرمان یکسان نباشد.

به طور مثال در محور آزادگان حجم خودروهایی که هر روز در این بزرگراه تردد می کند قابل مقایسه با هیچ بزرگراه دیگری در پایتخت نیست.

از طرفی خودروهای سنگینی که در این محور بار خارج از میزان مجاز حمل می کنند و باعث استهلاک سطح بزرگراه و آسفالتی که روی آن ریخته شده، می شوند چراکه بررسی ها نشان داده تردد هر کامیون با بار سنگین در بزرگراه معادل عبور 500 دستگاه خودروی سبک، موجب تخریب آسفالت آن محور می شود.

صرف نظر از این، عوامل دیگری نیز باعث می شود عمر آسفالت کاهش پیدا کند؛ کنده کاری های پی در پی خیابان ها و معابر شهری، نمک پاشی روی سطح بزرگراه ها و معابر مهم ترین این عوامل است که عمر آسفالت ریخته شده در سطح خیابان های شهرمان را کم می کند.