بيمارستان به عنوان يك بنگاه اقتصادي بايد درآمدي داشته باشد كه هم هزينه هاي پرسنل خود را تامين كند و هم هزينه‌هاي درماني را. در صورتي كه در اين سال‌ها دخل و خرج بيمارستان با هم نمي‌خواند. درآمد بيمارستان از مراجعه بيمار است. بيمار هم هزينه‌هاي خود را با تعرفه تصويب شده دولتي از طريق بيمه‌ها پرداخت مي‌كند. در سال 92تعرفه‌ها پايين بود و بيمه‌ها هم در پرداخت خود تاخير داشتند به همين دليل اين بنگاه اقتصادي ورشكست بود.
آشفتگي در حوزه دارويي، گراني خدمات پزشكي و داروها، زيرميزي‌هاي كلان برخي پزشكان، كسري بودجه و خيلي از معضلات ديگر همه و همه باعث شد كه مردم در بخش سلامت با مشكل روبه‌رو شوند.طي سال هاي گذشته بازار دارو به حدي با تنش روبه‌رو بود كه فعاليت دلالان دارو در ناصرخسرو شبانه‌روزي شد و حتي برخي دلالان به خودشان اين جسارت را داده بودند كه جلوي داروخانه‌هاي مشهوري چون هلال احمر، 13 آبان و... جولان دهند. شروع كار دولت يازدهم اولين اقدام برگشت آرامش به غوغاي بازار دارو بود، موضوعي كه وزير بهداشت هم چند روز پيش به آن اشاره كرد. دکتر علی اکبر سیاری معاون بهداشتی وزیر بهداشت و درمان در گفتگويي با تهران امروز به تشريح مهم ترين برنامه‌هاي سال آينده اين وزارتخانه پرداخت.
تهران منبع درمان بيماران سرطاني شده است. بسياري بر اين عقيده‌اند كه بايد در استان‌ها به اين بيماران خدمات درماني داده شود كه به تهران نيايند. آيا اقدامي در اين راستا انجام داده‌ايد؟
اكثر استان‌ها دانشگاه دارند و بيمارستان‌هاي تخصصي نيز زير نظر آنهاست. ممكن است بعضي از بيماري‌ها و امكانات در تهران باشد. در رشته خون و سرطان كه همراه هم هستند، در بسياري از استان‌ها بيمارستان‌هاي تخصصي خون و اطفال داريم. سطح خدمات متفاوت است. از همه جاي ايران در تهران بيمار مي‌پذيريم ولي اين به آن معنا نيست كه اين طرح‌ها و خدمات در استان‌هاي ديگر ارائه نمي‌شود. بيماري‌ها داراي سطح‌بندي هستند و گاهي نياز است كه با سطح بالاتري براي حل آن مشورت كنند.
برخي از داروها خيلي گران و كمياب (در بيماري‌هاي خاص) است. در اين مورد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكي چه اقداماتي انجام داده است؟
خوشبختانه در اين مدت وزارت بهداشت و درمان براي بيماري‌هاي خاص و داروها اقدامات بزرگ و مناسبي را انجام داد. براي ساماندهي وضعيت نامناسب دارو در كشور دو راهكار حل كسري بودجه اين بخش، ايجاد ستادي براي حل مشكل بحران پيش بيني شد. با اين راه حل‌ها آرامش به بازار دارو بازگشت. اول كسري بودجه اين بخش، سال آينده نيز اعتباراتي براي آن در نظر گرفته است و يارانه گذاشته و از اين محل اين مسئله را كنترل مي‌كند. در مورد اينكه مردم 70 درصد هزينه‌ها را پرداخت مي‌كنند نيز بايد بگويم براي هر يك درصد پولي كه از جيب مردم خارج مي‌شود بيمه‌ها بايد اعتبار بسيار بالايي را پرداخت كنند.
اين اعتبار بايد از طريق دولت پرداخت شود يا مردم؟
جواب اين سوال طولاني است. براي همين است كه مي‌گويم اين چرخه معيوب سال‌هاست كه درست نمي‌شود. دولت هم يك منبع محدودي دارد اما قبول كرد كه پول را بدهد و با نظارت وزارت بهداشت و درمان پولي كه از جيب مردم خارج مي‌شود به تدريج كاهش پيدا كند. در برنامه آمده كه بايد 30 درصد هزينه‌ها از جيب مردم پرداخت شود ولي در حال حاضر به 70درصد رسيده است. با اعتباراتي كه امسال به وزارت بهداشت اختصاص پيدا كرده است اميدواريم كه تا 10 درصد آن را كاهش دهيم.
آيا براي پذيرش دانشجويان در دانشگاه پزشكي نيازسنجي كرده‌ايد كه آنها بيكار نمانند و يا به سراغ كار ديگري نروند؟
5600 بهورز كم داشتيم كه براي تربيت آنها اقدام كرديم. براي اينكه اين سيستم ارتقا پيدا كند، پس بايد كسي كه بهورز را تربيت مي‌كرد ارتقا پيدا مي‌كرد. به همين دليل با همكاري معاونت آموزشي رشته‌اي در شوراي گسترش به تصويب رسيد به نام كارشناسي ارشد آموزش پزشكي. 780 مربي بهورزي در 8 دانشگاه آموزش خواهند ديد و به تدريج مراكز آموزش بهورزي را به مجتمع آموزش عالي سلامت در شهرستان‌ها تبديل خواهيم كرد.
پس چرا 15 هزار پزشك به شغل‌هاي ديگر روي آورده‌اند؟
به هر پزشكي كه بيكار است و يا به دنبال كار ديگري است بگوييد سياري دنبالش مي‌گردد.
ميزان دريافتي پزشكان روستايي افزايش پيدا خواهد كرد؟
به طريقي برنامه‌ريزي كرديم كه قابل رقابت با پزشك شهري باشد و حداقل 20-30 درصد بيشتر از پزشكان شهري دريافت كنند. ميزان دريافت اين پزشك نسبت به روستا نيز متغير خواهد بود ولي مطمئنا از پزشك شهري بيشتر خواهد داشت و در حدي باشد كه اشتياق به ماندن داشته باشند. زيرا اين پزشكان با مشكلات خاصي روبه‌رو هستند.
خانه‌هاي بهداشت در روستاها وضعيت فيزيكي مناسبي ندارد. براي آن هم اقدامي خواهيد كرد؟
برنامه ما بازسازي، نوسازي و توسعه شبكه است. كل اطلاعات خانه‌هاي بهداشت را داريم. قبول داريم خانه بهداشتي كه 30 سال پيش ساخته شده وضعيت مناسبي ندارد. ما هر سال خانه‌هاي خود را تميز و درست مي‌كنيم. درصدد هستيم تا يك تا دو سال ديگر وضع بهتر خواهد شد. هم خانه‌هاي بهداشت، هم خانه‌هاي سلامت و هم تجهيزاتشان را سامان خواهيم داد. افتخار ما به اين است كه كار ديگران را ادامه بدهيم.
چه راه‌هايي براي پيشگيري از بيماري در نظر داريد؟
نقش اصلي را در پيشگيري از بيماري و سالم ماندن را خودمان داريم و هيچ عاملي به جز خودمان نقشي در اين زمينه ندارد. اين عوامل در زمينه تحرك و بيماري‌هايي كه عامل آن توسط خود انسان ايجاد مي‌شود (تغذيه، سيگار، الكل)، چه بيماري‌هاي واگيردار، آلودگي هوا، حوادث ترافيكي است. 21هزار مرگ و 800 هزار مجروح را چه كساني درست مي‌كنند؟ از 380 هزار فوتي مي‌توان بخشي را نجات داد كه تا 10 سال ديگر فوت نكنند. هر فردي كه متولد مي‌شود 80 سال مي‌تواند عمر كند. تعداد معدودي هستند كه به علت اختلال ژنتيك، آناتوميك نمي‌توانند به اين سن برسند. شرايط محيطي و توانمندي افراد در اين مورد بسيار مهم است. يكي از برنامه‌هاي ما توانمندسازي مردم است براي اينكه بتوانند تندرستي خود را حفظ كرده و ارتقا ببخشند. اين برنامه تحت عنوان توانمندسازي مردم براي صيانت از سلامت خودشان است. در سال آينده به طور گسترده به مردم آموزش خواهيم داد. در نهضت حفظ و ارتقاي سلامت دو مقوله مشاركت مردم و همكاري بين بخشي بسيار مهم است. هيچگاه وزارت بهداشت نمي‌تواند به تنهايي ماموريت بسيار بزرگي كه براي 75 ميليون نفر برعهده دارد انجام دهد بلكه بايد تمام بخش‌ها در آن شركت كنند. جايي كه مربوط مي‌شود به درآمد، فقر، بيكاري، توليد، دسترسي به موادغذايي سالم، ازدواج، آسيب‌هاي اجتماعي، طلاق، اعتياد، رفتارهاي پرخطر، حوادث، ناامني، هواي ناسالم و... خارج از حيطه وزارت‌بهداشت و درمان است ولي تمام اينها حدود 70 تا 75 درصد اثرگذار بر سلامت مردم مي‌گذرد.
با اين حساب بيشتر مرگ و ميرها در بيماري‌هاي غيرواگيردار است.
بله. اولويت اول ما بيماري‌هاي غيرواگيردار است و در آن بيماري غيرواگير خودمراقبتي است. ريشه اين بيماري‌ها هم به رفتار خود مردم باز مي‌گردد. 60 تا 70 درصد مرگ‌ها در دست مردم است و مي‌توانند آن را كنترل كنند. برنامه‌اي را طراحي كرديم كه بتوانيم از مرگ زودرس مردم جلوگيري كنيم. 91 هزار نفر سكته قلبي، 43 هزار سكته مغزي، 30 هزار مرگ در اثر سرطان و 21 مرگ در اثر حوادث قابل پيشگيري است. ريشه اين مرگ‌ها در كم‌تحركي، سيگار، عدم رعايت استانداردها و معيارهاي زندگي، آلودگي هوا، رژيم غذايي نامطلوب و... است. بين رفتارهاي پرخطر و مرگ هم فشار خون، ديابت، چربي بالا، استرس، افسردگي و... كه قابل كنترل است.
براي كنترل آن چه برنامه‌اي داريد؟
در نظر داريم با كمك متخصصان علوم اجتماعي و رفتاري، تغيير رفتاري در جامعه و مردم به وجود آوريم. هيچ راهي براي به وجود آوردن اين تغيير در مردم به جز توانمندسازيشان وجود ندارد.
با توجه به اين كه اعلام شده 60 درصد تجهيزات و بيمارستان‌ها فرسوده است، از اين 3 هزار ميلياردتوماني كه به وزارت بهداشت تخصيص يافته آيا براي نوسازي بيمارستان‌ها هم استفاده خواهد شد؟
خير. بخشي از اين پول را براي هتلينگ بيمارستان‌ها در نظر گرفته‌اند. يكي از مشكلات بيمارستان‌ها اين بود كه پولي براي اداره كردن امورات خود نداشتند. يك هتل چطور اداره مي‌شود؟ از محل پولي كه مشتري براي اتاق مي‌دهد و اين درآمد هم سودي براي سرمايه‌گذارش دارد، هم هزينه پرسنل و نگهداري آن به دست مي‌آيد در عين حال مشتري هم خدماتي را دريافت كرده است. بنابراين بيمارستان به عنوان يك بنگاه اقتصادي بايد درآمدي داشته باشد كه هم هزينه هاي پرسنل خود را تامين كند و هم هزينه‌هاي درماني را. در صورتي كه در اين سال‌ها دخل و خرج بيمارستان با هم نمي‌خواند. درآمد بيمارستان از مراجعه بيمار است. بيمار هم هزينه‌هاي خود را با تعرفه تصويب شده دولتي از طريق بيمه‌ها پرداخت مي‌كند. در سال 92تعرفه‌ها پايين بود و بيمه‌ها هم در پرداخت خود تاخير داشتند به همين دليل اين بنگاه اقتصادي ورشكست بود. دولت تصميم‌گرفته است دخل و خرج بيمارستان را با در اختيار داشتن رديف بودجه متعادل كند. در اين زمان بيمارستان مي‌تواند روي پاي خود بايستد و بهتر اداره شود همچنين مي‌تواند امكانات و تجهيزات فراهم كند و مردم هم از آن رضايت بيشتري خواهند داشت. تمام اطلاعات بخش سلامت كشور از جمله امكانات، فضاي فرسوده، استجاري، تجهيزات و... همه شهرها را در مدت سه ماه جمع كرديم.
بهتراست اول از همه وزارت بهداشت فکری به حال پزشکان بدبخت قرارداد کار مشخص بکند که در ماه نهصد هزار تومان با چندین سال سابقه دریافت می کنند و دادشان به جایی نمیرسد.و از همه چیز محرومند.نه اضافه کاری و نه پاداش و ...