هرچند در روزهای نخست اوج گیری بحران اوکراین و پس از موضع گیری مستقیم دولت روسیه نسبت به این ماجرا، برخی انتظار داشتند که آمریکا پاسخی جدی به مسکو بدهد، اما در عمل این اتفاق با آن شدت مورد انتظار رخ نداد. بر همین اساس، جمهوری خواهان کنگره آمریکا اکنون طرح هایی را برای مقابله با روسیه در ماجرای اوکراین در دست بررسی دارند.
به گزارش «تابناک»، برخی اخبار و گزارش های رسانه های آمریکایی حاکی از آن است که طی روزهای اخیر، نومحافظه کاران و برخی دیگر از چهره های تندروی کنگره آمریکا، توجه خود را تا حد زیادی از ایران به سمت یک «دشمن» دیگر معطوف کردند و این دشمن جدید – و در واقع قدیمی – کشوری جز روسیه نیست.
نومحافظه کاران که همواره به دنبال بهانه هایی برای افزایش بودجه نهادهای نظامی و دفاعی آمریکا بوده و بر همین اساس، از مداخله آمریکا در خارج از مرزهای خود حمایت می کنند، پیگیر آن هستند که با مداخله مستقیم در بحران اوکراین، روند اوضاع را در این کشور دستخوش تغییر کنند. با این حال، بسیاری از تحلیلگران این اقدام را اشتباه دانسته و معتقدند چنین کاری می تواند یک بحران سیاسی را به یک فاجعه بین المللی تبدیل کرده و به تقابلی مستقیم میان آمریکا و روسیه منجر شود.
هرچند از روز نخست آغاز بحران سیاسی در اوکراین، دولت آمریکا به اشکال مختلف ضمن اعلام حمایت از مخالفان، به طور مستقیم و غیرمستقیم در این بحران مداخله کرد، اما به هر حال، دولت اوباما معتقد به اتخاذ یک رویکرد تقابلی کامل در مقابل روسیه نیست و از روندی دیپلماتیک و مدیریت شده در این ماجرا حمایت می کند.
با این حال، نومحافظه کاران این سیاست را به انفعال اوباما تعبیر کرده و با قرار دادن آن در کنار عدم مداخله آمریکا در سوریه و همچنین ماهیت توافق هسته ای با ایران، آن را نشانه ای از انفعال سیاست خارجی آمریکا در موضوعات بین المللی دانسته و خواستار ایفای نقش فعال تری از سوی ایالات متحده در مسئله اوکراین هستند. در این چارچوب، آن ها به طور کلی پنج سیاست را در قبال روسیه مورد توجه قرار می دهند:
1- استقرار سامانه موشکی در مرز روسیه: این سیاست به طور خاص در سرمقاله ای در تاریخ 11 مارس در روزنامه «وال استریت ژورنال» - که عموماً به عنوان تریبون نومحافظه کاران از آن یاد می شود – بازتاب یافت. در این سرمقاله آمده بود: «پاسخ صحیح به بازی قدرت روسیه، انجام یک بازی قدرت متقابل است. دفاع موشکی بالیستیک ناتو در جبهه شرقی می تواند آغاز مناسبی باشد». پس از آن، این ایده از سوی لیندسی گراهام، سناتور تندروی آمریکایی نیز بیان شد: «اگر من جای رئیس جمهور اوباما بودم، بار دیگر لهستان و چک را در موضوع دفاع موشکی وارد می کردم».
اشاره گراهام و دیگران، به یک برنامه کنار گذاشته شده قدیمی مبنی بر استقرار سپر دفاع موشکی در مجاورت روسیه و در لهستان و جمهوری چک است. این طرح که ابتدا در زمان جرج بوش مطرح شده بود، در سال 2009 از سوی اوباما که در پی بهبود روابط با روسیه بود، کنار گذاشته شد. طرح مذکور از سوی روسیه به عنوان یک تهدید جدی و مستقیم علیه خودش ارزیابی می شد.
2- الحاق گرجستان به ناتو: تا پیش از ماجرای اوکراین، آخرین بحران جدی در روابط روسیه و آمریکا در سال 2008 و در زمان حمله روسیه به گرجستان رخ داد. در جریان جنگ گرجستان که به تحریک نیروهای گرجی در منطقه اوستیای جنوبی و آبخازیا آغاز شد، با کنترل روسیه بر این مناطق پایان یافت.
در همان زمان، بحث الحاق گرجستان به ناتو به عنوان اقدامی علیه روسیه مطرح شد، اما به نتیجه نرسید. این بار نیز جنگ طلبان آمریکایی خواستار آن هستند تا با الحاق گرجستان و اوکراین به ناتو، زمینه اقدام مستقیم نظامی علیه روسیه فراهم شود.
3- انجام رزمایش های نظامی در نزدیکی روسیه: این نیز ایده دیگری است که از سوی سناتورهای تندرو مطرح شده و آمریکا اکنون عملاً اقداماتی را در راستای آن انجام داده است. در این چارچوب، قرار است یک ناوشکن آمریکایی در رزمایش مشترکی با رومانی و بلغارستان در دریای سیاه و در نزدیکی «کریمه» شرکت کند.
افزون بر این، انتظار می رود هواپیماهای جنگی آمریکایی در رزمایش هایی در لهستان نیز شرکت کنند. ناتو نیز دو هواپیمای شناسایی را به اوکراین فرستاده تا تحرکات نیروهای نظامی روسیه را زیر نظر داشته باشد.
4- کمک نظامی به اوکراین: «دیک چنی»، معاون رئیس جمهور پیشین آمریکا، طراح اصلی جنگ عراق بود که نتیجه آن، رویای نومحافظه کاران را به کابوسی برای آن ها تبدیل کرد. با این حال، به نظر می رسد تجربیات پیشین وی در زمینه ماجراجویی نظامی، درس های چندانی را به وی نیاموخته است.
چنی در مصاحبه ای با شبکه خبری «سی بی اس» در تاریخ 9 مارس گفت آمریکا باید کمک های نظامی، شامل تجهیزات، آموزش نظامی و موارد دیگر را در اختیار اوکراینی ها بگذارد. وی همچنین از اینکه اوباما با اعلام منتفی بودن اقدام نظامی علیه روسیه، گزینه های خود را از روی میز برداشته، اظهار نارضایتی کرد.
5- تشویق روس ها به شورش علیه پوتین: شاید یکی از فانتزی ترین ایده هایی که از سوی نومحافظه کاران مطرح شده و باز هم در وال استریت ژورنال بازتاب یافت، اظهار امیدواری نسبت به این موضوع بود که شورش های اوکراین، بتواند به روسیه سرایت پیدا کند. این ایده مبتنی بر آن بود که درگیری ها در اوکراین، مستقیماً روسیه را درگیر خود کند. در سرمقاله این روزنامه آمده بود: «بهترین انتقام کییف این است که به محرکی برای مبارزان آزادی خواه روس تبدیل شود».
به هر حال، باید منتظر ماند و دید دولت اوباما تا چه حد با این گزینه های افراطی نومحافظه کاران کنگره همراه می شود و آیا نتیجه اقدامات عملی واشنگتن در راستای فروکش کردن بحران خواهد بود و یا تبدیل آن به منازعه ای تمام عیار و همه جانبه بین المللی.