اقدام مشترک دولت و چهرههای مطرح سینمای آمریکا در راستای تلاش برای کاهش ناهنجاریها و مشخصاً خشونت جنسی در ایالات متحده که بازتاب وسیعی داشته، این پرسش را پیش آورد که آیا سینمای ایران نیز توان تغییر فضای فرهنگ عمومی را دارد و اگر چنین ظرفیت بالقوهِ اثرگذاری در کشورمان هست، چرا تاکنون از آن بهرهبرداری نشده است.
به گزارش «تابناک»، «ما یک مشکل بزرگ داریم و نیازمند کمک هستیم؛ این مشکل خشونت جنسی است که باید متوقف شود...»؛ این جملات آغاز کلیپ کوتاهی درباره کمپینی است که به تازگی در آمریکا به راه افتاده و با همراهی کاخ سفید، جنبه ملی یافته و روی وبسایت کاخ سفید، صفحهای برایش ایجاد شده است: «کمپین مبارزه با خشونت جنسی» که با تیتر «یکی هم زیاد است / 1is2many» رونمایی شد و همراهی طیفهای گوناگون اجتماعی را در پی داشته است.
در ویدیو ۶۰ ثانیهای این کمپین، باراک اوباما رئیس جمهوری آمریکا و معاونش جو بایدن با همراهی چند ستاره هالیوود همچون استیو کارل، دانیل کریگ، بنسیو دل تورو، دال هیل و ست میرز، سخنانی درباره لزوم توقف خشونت میگویند و در همین راستا، شعار یکی هم زیاد است را مطرح میکنند تا بدین ترتیب، برای کاهش و پیشگیری خشونت و مشخصاً خشونت جنسی در آمریکا، گام عملی برداشته باشند.
این ویدئو که ظاهراً در قالب دو ویدیو سی ثانیهای نیز جدا شده، قرار است پیش از نمایش فیلمها در همه سالنهای سینماهای آمریکا و سالنهای نمایش کشتیها، قطارها و اماکن نظامی به نمایش درآید که با توجه به اینکه آمریکا با ۳۹ هزار سینما، صاحب بزرگترین و پرمخاطبترین صنعت سینمای جهان است، این تبلیغ قطعاً در کاهش میزان خشونت جنسی در این کشور مؤثر واقع خواهد شد و ویدئو اصلی این کمپین در مدت زمان کوتاه پس از انتشار در یوتیوب بیش از یک میلیون بازدید داشته است.
سوای اینکه حرکت شکل گرفته در آمریکا ـ که حمایت دولت این کشور را نیز در پی داشته ـ تا چه میزان گسترش خواهد یافت، این رویداد، تلنگری برای هر ناظری است که آیا در سینمای ایران نیز ظرفیت بهرهبرداری مشابه برای کاهش چالشهای فرهنگی به ویژه مشکلات عدیدهای که در فرهنگ عمومی به چشم میآید، وجود داشته و دارد؟ بیگمان وجود دارد و متأسفانه هیچگاه کوچکترین بهرهبرداری در راستای اصلاح فرهنگ عمومی نشده است.
میتوان بیرون از فضای هر فیلم و در دقایق پیش از اکران که معمولاً تنها تبلیغات بازرگانی پخش میشود و تنها تبلیغ فرهنگی، برای عدم کپی آثار سینمایی بوده، کلیپهای کوتاهی نیز پخش کرد که برخی از سادهترین چالشهای فرهنگی را با نقشآفرینی سینماگران به نقد کشید و از مردم خواست در برابر این رفتارها واکنشهایی داشته باشند که منجر به بهبود فرهنگ شهروندی شود و این مفاهیم را با کلیپهای سی ثانیه تا یک دقیقهای به مردم یادآوری کرد؛ کلیپهایی که قطعاً در تلویزیون نیز میتواند پخش شود.
برای اینکه ساده بودن تولید این تبلیغها و میزان اثرگذاریشان را یادآوری کنیم، طرح یکی از همین کلیپهای ساده را با هم مرور میکنیم. دوربین در یک نمای بسته و اینسرت، کف خیابان را نشان میدهد که فیلتر سیگاری روی زمین میافتد و همین نما به شکلهای دیگر تکرار میشود. همزمان یک نمای بسته دیگر مردی را تا سینه نشان میدهد که زانو میزد و فیلتر سیگار را برمیدارد و در نمای دیگر فیلتر دیگر را زنی برمیدارد و این نما چند بار تکرار میشود و سپس چهره بازیگران را میبینیم که در حال انداختن فیلتر سیگار در سطل زبانه هستند و در پایان نیز کافی است بنویسیم: روزانه ۱.۵ میلیون فیلتر سیگار فقط از سطح خیابانهای پایتخت جمعآوری میشود.
چنین تبلیغی با حضور ستارههایی چون شهاب حسینی، پرویز پرستویی، رضا کیانیان، عزت الله انتظامی کوتاه و ساده است و لزوماً دیالوگی نیز ندارد؛ اما اثرگذاریاش برای مخاطب بالاست و یکی از اصول فرهنگ عمومی بدون شعارزدگیهایی که در تبلیغهای دیالوگمحور شاهدش هستیم با رفتار برخی چهرههای سینمایی که برای مخاطب از جذابیت بالایی برخوردارند، تبلیغ خواهد شد و طبیعتاً اگر 10 درصد از جمعیت تماشاگران فیلمها نیز در رفتارشان تجدیدنظر کنند، روزانه ۱۵۰ هزار فیلتر سیگار و طبیعتاً دیگر زبالههای کوچکشان را در سطح شهر نخواهند ریخت و تا رسیدن به سطل زباله، تحمل خواهند کرد!
این ظرفیت در تاریخ سینمای ایران نادیده گرفته شده؛ اما اکنون نیز برای بهرهبرداری از این فرصت دیر نیست و اتفاقاً یکی از طرحهایی است که اجرایش نه نیازمند برنامهریزی یا قانونگذاری خاصی است و نه به اعتبار چشمگیری نیاز دارد و اگر ارادهای در این زمینه در کشورمان شکل بگیرد، در چند هفته میتوان عملیاتی و اجرایش کرد و تنها آنچه میماند و شرط موفقیت این طرح برای ارتقای فرهنگی عمومی مملکتمان است، ایدههایی است که به تصویر تبدیل میشود و جلو چشم تماشاگران نقش میبندد.
هم اکنون ویدیوی ۶۰ ثانیهای آمریکاییها را ببینید.