کمیت و کیفیت عسل‌های تولیدی کلونی‌های زنبور عسل کشور در حالی طی سال‌های اخیر و به دلایلی همچون ورود ریزگردها به کشور و خشکسالی کاهش یافته که طی چند ماه اخیر و به دلیل استفاده از داروهای قاچاق، غیراستاندارد و بی‌کیفیت وارداتی نیز بسیاری از زنبورها و لاروهای آنها تلف و خسارات زیادی به زنبورداران وارد شده است.
به گزارش جام جم، گرما، خشکسالی، گردوغبار و ریزگردهای عربی، بارش باران های اسیدی، کاربرد سموم غیراستاندارد در مزارع کشاورزی و باغات، چرای بی رویه دام در مراتع و نابودی گیاهان دارویی، وجود کنه وارووا و مبارزه نکردن با آن، نبود داروی کارآمد با قیمت مناسب و در نهایت نبود تسهیلات و حمایت نکردن از زنبورداران، از مواردی است که دست در دست یکدیگر داده و مصمم به ریشه کنی صنعت زنبورداری در کشور شده و حتی به گفته عفت رئیسی، صنعت زنبورداری را در کشور بر زمین زده است. این عوامل علاوه بر کاهش کیفیت عسل، به کاهش 70 درصدی تولید آن و بی انگیزه شدن زنبورداران برای نگهداری کندوهای عسل نیز منجر شده است؛ روندی که در صورت تداوم می تواند ایران را که اکنون یکی از بزرگ ترین تولیدکنندگان عسل در جهان است، به واردکننده این محصول تبدیل کند.
از سوی دیگر گران بودن بیش از حد داروی مورد نیاز زنبورداران در کشور، موجب روی آوردن آنها به داروهای تقلبی ارزان قیمت چینی شده است که اکنون به وفور در کشور وجود دارد و از طریق عراق، پاکستان، ترکیه و امارات وارد کشور می شود و پیامد آن کشتار دسته جمعی زنبورها و لاروهای آنهاست.
مرگ و میر ناشی از این داروها به حدی است که بسیاری از زنبورداران کشور از کاهش شدید کلونی های خود به دلیل مصرف این دارو در سال جدید خبر می دهند.
به گفته یکی از زنبورداران فعال کشور، کلونی های زنبور وی از حدود 70 کلونی در سال گذشته، اکنون و به دلیل مصرف داروی غیراستاندارد و قاچاق، به هشت کلونی کاهش یافته است.
رادپور، نایب رئیس اتحادیه کشوری زنبورداران نیز با بیان این که از دی تا اسفند 92 بین 30 تا 50 درصد زنبورهای کشور از بین رفته است، از ورود دارویی کاملا بی اثر به اسم وانکاک به بازار کشور خبر داده و می گوید: در مجموع تشخیص داروی اصلی از قلابی نیز برای زنبورداران ممکن نیست.
کریمی، رئیس اتحادیه زنبورداران خوزستان نیز با اشاره به این که این داروها از چین وارد شده است، می افزاید: دارویی به اسم «واکوزین» در بازار موجود است که نه فقط برای زنبور که برای انسان هم بسیار خطرناک است؛ زیرا اثرات مضری روی عسل می گذارد که حتی در حد مسمومیت است. با این حال زنبورداران از آن استفاده می کنند.
وی همانند زنبورداران دیگر معتقد است: سازمان دامپزشکی به عنوان متولی این امر، نه فقط نظارتی روی داروهای مصرفی زنبورداران ندارد، بلکه عملا در این زمینه سکوت کرده است و هیچ عکس العملی نشان نمی دهد.
رئیس اتحادیه زنبورداران لرستان نیز با تاکید بر این که سازمان دامپزشکی هیچ نظارتی بر ورود این داروها که به طور قاچاق وارد کشور می شود ندارد، به جام جم می گوید: این داروها مصارف آنتی بیوتیک دارد و برای مواردی همچون سرماخوردگی زنبورها، بسیاری از بیماری های عفونی و گوارشی زنبورها که به دلیل استفاده از پساب ها و آب های کثیف به آن دچار می شوند و همچنین بیماری نوزاد لوک اروپایی و آمریکایی استفاده می شود. اسدالله عالیخانی که خود حدود هزار کلونی زنبور دارد، با اشاره به این که به دلیل نبود اعتبار، اتحادیه ها نمی توانند به زنبورداران کمک و آنها را حمایت کنند، می افزاید: زنبورداران بسیاری در استان و بویژه شهرستان سپیددشت با وی تماس گرفته و از تلفات سنگین و گروهی لاروهای زنبور خبر داده اند که پس از پیگیری و بررسی مشخص شده، دلیل این تلفات، استفاده از داروهای ذکر شده است. مرگ هر گروه لارو، یک ماه تولید عسل را به تعویق می اندازد.
این زنبوردار نمونه لرستانی با اشاره به این که در گذشته از هر کلونی، 60 تا 70 کیلو عسل طبیعی خوب برداشت می شد، در حالی که اکنون این برداشت به کمتر از ده کیلو کاهش یافته است، خاطرنشان می کند: علاوه بر مصرف این داروها، کاربرد خودسرانه انواع سموم بی کیفیت در مزارع از سوی کشاورزان نیز به زنبورها لطمه های زیادی زده، زیرا زنبورها با ورود به مزارع، ناخواسته از این سموم مصرف می کنند. همچنین چرای بی رویه دام نیز به نابودی مراتع و گیاهان بویژه گیاهان دارویی منجر شده که نه تنها منابع تغذیه زنبورها را کاهش داده، بلکه زنبوری که به طور غریزی و طی میلیون ها سال دوای دردهای خود را در طبیعت می یافت، امروز با فقر طبیعت، ناچار به استفاده از داروهای مصنوعی شده است.
بلوکه شدن 15 میلیارد تومان اعتبار زنبورداراندر همین حال رئیس اتحادیه زنبورداران کشور با اشاره به فواید بسیار زنبور عسل در زمینه گرده افشانی، حفظ محیط زیست، حفظ منابع آب و خاک کشور، اشتغالزایی و جلوگیری از بیابان زایی و جایگاه عسل به عنوان خوراکی سالم و شفابخش به جام جم می گوید: با این همه دولت نه تنها هیچ حمایتی از این صنعت نمی کند، بلکه 15 میلیارد تومان اعتباری هم که سال 91 و با هدف تامین نهاده و داروی مورد نیاز زنبورها به صندوق زنبورداران اختصاص داده شد، از سوی وزارت وقت جهاد کشاورزی بلوکه شد و به صندوق مادر تخصصی این سازمان واریز و از دسترس زنبورداران خارج شد.
عفت رئیسی با اشاره به این که نبود داروی مفید و ارزان قیمت برای دومین سال پیاپی در کنار دیگر عوامل جوی و غیرجوی، ضربه مهلکی بر پیکر این صنعت وارد کرده است، می افزاید: در کنار برخی داروهای وارداتی که مفید اما بسیار گران و خارج از توان خرید زنبوردار است و داروهایی که به دلیل استفاده مکرر دیگر در برابر آفات و دردها، مقاوم شده است، اکنون داروهایی وارد کشور می شود که منشا تولید، صدور، ترکیبات و دوز مصرفی آن اصلا مشخص نیست و فقط می دانیم که از چین به کشور راه یافته و زنبورداران به دلیل ارزان و در دسترس بودن، به استفاده از آن ترغیب شده اند.
وی با بیان این که اکنون قیمت نهاده از کیلویی 1300 به 2200 تومان، قیمت موم از 16 هزار به 30 تا 40 هزار تومان و قیمت دارو نیز تا 200 درصد افزایش یافته است، تاکید می کند: این شرایط در کنار عوامل جوی و غیرجوی نظیر خشکسالی، ریزگردها و وجود آفت وارووا که از حدود 25 سال پیش مهمان کلونی های زنبور عسل شده و خسارات هنگفتی را به آنها وارد کرده است، موجب کاهش کیفیت و کمیت عسل طبیعی شده، به طوری که اکنون زنبورداران متعهد، از هر کلونی فقط پنج تا هفت کیلو عسل خوب برداشت می کنند.
این زنبوردار با تاکید بر این که اکنون 70 درصد زنبورها و کلونی های زنبور کشور از بین رفته است، می گوید: بی شک در صورت پرداخت 15 میلیارد تومان اعتبار زنبورداران مربوط به سال 91، حدود 40 درصد آسیب های وارده به این بخش کاسته می شد، در حالی که پرداخت آن اکنون و با توجه به تورم موجود دیگر سودی ندارد.
رئیسی با اشاره به وجود شش میلیون و 300 هزار کلونی زنبور عسل در کشور و اشتغالزایی 75 هزار نفری در این بخش، خواستار حمایت جدی مجلس و دولت از این صنعت سالم، مفید و سودآور می شود و تاکید می کند: یکی از مشکلات این حوزه، کاهش سطح آن در سازمان جهاد کشاورزی از معاونت به اتاق فکری بدون توان اجرایی است، در حالی که با سپردن کار به تعاونی و تشکل مردمی و توانمند، بسیاری از مشکلات آن رفع خواهد شد.
