یونسکو، فارسی را پاس می‌دارد؟

بنیاد سعدی به عنوان حامی زبان فارسی در جهان تلاش دارد این زبان را به عنوان هشتمین زبان بین‌المللی در یونسکو به ثبت برساند.

اما یکی از مهم ترین موانع این راه، کمبود 300 میلیون گویش ور است و از آنجا که رساندن تعداد سخنوران زبان فارسی به رقم 500 میلیون کمی بعید و دور از دسترس به نظر می رسد، حالا ایرانی ها در تلاشند با همکاری تاجیکستان و افغانستان معیارهای یونسکو را تغییر دهند.

به گزارش جام جم، بنیاد سعدی ده پیشنهاد را برای بازبینی در شاخص های بین المللی کردن زبان ها در یونسکو با هدف ثبت زبان فارسی به عنوان هشتمین زبان بین المللی جهان ارائه کرده است. محمدرضا دربندی، معاون امور بین الملل بنیاد سعدی با اشاره به پیشنهاد این بنیاد به یونسکو برای ثبت زبان فارسی به عنوان هشتمین زبان بین المللی جهان، به تسنیم گفت: اوایل اردیبهشت در جریان سفر مدیرکل یونسکو به ایران و بازدید وی از میراث فرهنگی ایران ، پیشنهاد ثبت زبان فارسی به عنوان هشتمین زبان بین المللی در یونسکو مطرح شد. اما از آن زمان تاکنون هنوز خبری از موافقت، استقبال یا عدم استقبال نشده است.او ادامه داد: بنیاد سعدی همچنان پیگیر این مسأله است و طرح هایی نیز در دست اجرا دارد، برای نمونه تاکنون هفت زبان در کمیسیون ملی یونسکو به عنوان زبان بین المللی به ثبت رسیده است، که برخی از آنها عبارتند از: انگلیسی ، آلمانی ، فرانسه و اسپانیایی. این هفت زبان بر مبنای شرط یونسکو مبنی بر این که هر زبانی که به عنوان زبان بین المللی به ثبت می رسد، باید 500 میلیون گویش ور در سراسر جهان داشته باشد، به ثبت رسیده اند.

دربندی تصریح کرد: این در حالی است که تعداد گویش وران زبان فارسی در سراسر جهان به 200 میلیون نفر می رسد. به همین منظور مسئولان بنیاد سعدی در تلاش هستند طی مذاکراتی با یونسکو ، شروط بین المللی کردن زبان را تغییر دهند.

او با اشاره به این پیشنهادها تصریح کرد: پیشنهاد بازبینی در شاخص ها به منظور بین المللی کردن زبان فارسی مبنی بر افزایش برخی معیارهای دیگر در کنار معیار قبلی است. در صورتی که این پیشنهاد، با مشارکت و همکاری نمایندگان افغانستان و تاجیکستان مطرح شود، به طور موثرتری می تواند پیگیری شود.

دربندی تصریح کرد: این پیشنهادها عبارتند از: داشتن تاریخ، فرهنگ و تمدنی بیش از پنج هزار ساله، سابقه تاریخی گویش وری بیش از 500 میلیون نفر در گذشته، گستره قلمرو نفوذ یک زبان در تاریخ تمدن ملل تحت پوشش، سابقه گویش وری گسترده در منطقه جغرافیایی بزرگ ، داشتن مشاهیر ادبی و آثار مکتوب بیش از عرف موجود ، میزان و گستره ترجمه آثار مشاهیر این زبان به زبان های زنده دنیا، تعداد دفعات ترجمه آثار مشاهیر ادبی.

او گفت: متأثر بودن ادبیات جهان از ادبیات کلاسیک و معاصر آن زبان، میزان مشارکت یک زبان در انتقال فرهنگ و شکل گیری فرهنگ جهانی در مقاطع مهم تاریخی و رسمی بودن آن زبان میان بیش از دو کشور عضو سازمان ملل از جمله دیگر پیشنهادهاست.

یک دهم جمعیت دنیا فارسی حرف می زدند

صحبت های دربندی در حالی است که ابراهیم خدایار، رئیس مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی نیز درباره تغییر معیارها گفت: ما باید برای ثبت زبان فارسی روی موضوع سابقه تاریخی و گویش وری کار کنیم که موضوع مهمی است.

او ادامه داد: تا 150 سال پیش از حلب تا کاشغر چین (استان سین کیانگ) زبان فارسی یا زبان مادری یا زبان دانایی مردمان آن سرزمین ها بود. زبان فارسی، زبان شعر و ادب و فرهنگشان بود. تقریبا اگر به نسبت بنگریم در آن دوره یک دهم مردم جهان به آن زبان صحبت می کردند و شعر می گفتند و شعر می خواندند. نمونه بارز شبه قاره هندوستان شامل سه کشور هند و پاکستان و بنگلادش می شود. زبان رسمی اینها بین 600 تا 900 سال زبان فارسی بود. بنابراین سابقه گویش وری بسیار مهم است.

خدایار تاکید کرد: ضمن این که اکنون ده ها هزار سند ملی این کشورها از حلب تا کاشغر به زبان فارسی است، اگر این حوزه تمدن مشترک را در نظر بگیرید بوسنی هرزگوین، ترکیه، قفقاز (شامل کشورهای ارمنستان، گرجستان و آذربایجان) تمام آسیای میانی (شامل کشورهای قزاقستان، قرقیزستان، ازبکستان، ترکمنستان، تاجیکستان) و چین و حتی استان های شرقی آن ده ها هزار سند ملی به زبان فارسی دارند.رئیس مرکز تحقیقات زبان و ادبیات فارسی بیان کرد: پس سابقه گویش وری نکته مهمی است که باید بیشتر روی آن سرمایه گذاری کنیم و بتوانیم آن را در معیارهای یونسکو برای ثبت بین المللی زبان فارسی بگنجانیم. به گفته خدایار، نکته دیگر نقش زبان فارسی در شکل گیری زبان های بومی و ملی حوزه تمدنی مشترک از حلب تا کاشغر است.

او افزود: حدود 20 تا 70 درصد واژگان زبان فارسی این کشورها را یا لغات فارسی تشکیل می دهد یا لغات عربی پرکاربرد در زبان فارسی. سرود ملی پاکستان تنها یک کلمه اش غیرفارسی است. تمام شاخه های زبان ترکی از واژگان فارسی بهره برده اند. حتی زبان دینی بسیاری از این سرزمین ها فارسی است. به عنوان مثال حتی کلمات نماز های پنجگانه مردمان این سرزمین از کلمات فارسی است. ما اگر می گوییم وضو آنها می گویند دست نماز.

حال باید منتظر ماند و دید آیا یونسکو حاضر است معیارهای خود را برای ثبت بین المللی یک زبان تغییر دهد یا خیر و نهادهای فعال ما در زمینه زبان و ادبیات فارسی چقدر می توانند با پیشنهادهای خود نهادهای بین المللی را مجاب کنند که کام جهان نیز از این زبان شیرین شود.