ساخت و سازهای مجاز و غیرمجاز در سواحل جنوبی کشور به مانند سواحل شمالی، رواج زیادی یافته است، با این تفاوت که در سواحل خلیج فارس و عمان، ویلاسازی طرفدار چندانی ندارد، اما اجرای طرح‌های تجاری، اقتصادی و صنعتی به عاملی برای تهدید و تخریب این سواحل تبدیل شده است.
به گزارش ایرنا، خشکاندن آب دریا برای ساخت پاساژ نمونه ای از این طرح هاست که در استان هرمزگان رایج شده است.
بحث ساخت و سازها در حالی در سواحل جنوبی کشور طی سال های اخیر و در سایه نبود متولی مشخص گسترش یافته است که این سواحل از نظر زیست محیطی (به دلیل وجود آبزیان متنوع، مرجان ها، جلبک ها و جنگل های حرا)، وجود منابع نفت و گاز و سطح مناسب دریا برای تردد خطوط کشتیرانی دارای اهمیت بسزایی است و این تصرف های بی رویه و غیرقانونی می تواند آسیب های فراوانی را برای کشور به دنبال داشته باشد.برخی از این دخل و تصرف های ساحلی به گفته مسئولان به دلیل نبود مدیریت یکپارچه سواحل در برخی مناطق نظیر جاسک، هرمز، قشم و کیش صورت گرفته است.
رئیس کل دادگستری استان هرمزگان در این باره می گوید: پدیده ای جدید به نام دریاخواری در این استان در حال رواج است، به این صورت که سواحل دریا با مجوز برخی از سازمان ها خشکانده و به پاساژ تبدیل می شود.
حجت الاسلام محمدصادق اکبری می افزاید: هم اکنون پرونده ای در دستگاه قضایی استان هرمزگان مطرح است که در آن برای ساخت پاساژ مجوز داده شده و قرار است بخش زیادی از دریا در بندرعباس خشک شود.
به گفته وی، اگر در نقاطی از کشور زمین خواری باب شده است، در این استان دریاخواری به یک چالش جدی تبدیل شده که به منافع عمومی شهروندان ضرر و زیان وارد می کند.
رئیس کل دادگستری هرمزگان با بیان این که در این زمینه مردم مقصر اصلی نیستند، بلکه باید پرسید مجوزهای صادر شده چگونه قابل توجیه است، یادآور می شود: اکنون از ادامه فعالیت این طرح جلوگیری شده و باید با صادرکنندگان این مجوزها که مشکل اصلی هستند، برخورد شود.
ساخت و سازها و تخریب محیط زیسترامین شادی، مدیرکل سواحل و تالاب های ساحلی معاونت محیط زیست دریایی نیز توسعه صنعتی در مناطق ساحلی را علاوه بر تنزل جایگاه سواحل در چرخه حیات، موجب کاهش منابع حیاتی خاص این مناطق اعلام می کند.
به گفته وی فعالیت های انسانی از قبیل تخریب ساحل و زیستگاه های ساحلی ناشی از ساخت و سازهای بی رویه و خشک کردن دریا در کنار عوامل طبیعی از طریق ایجاد تغییرات بنیادی، یا تسهیل فرآیند تغییرات، اثر بدی روی سواحل کشور گذاشته است و اگر روند خشک کردن دریا با همین روال ادامه یابد، در آینده تمام نوار کم عمق ساحلی به محیطی تقریبا خشک تبدیل می شود و در نتیجه بخش های دورتر از ساحل نیز کم عمق می شود و جغرافیای سواحل تغییر پیدا می کند.
سیدمحمدهاشم داخته، مدیر میراث طبیعی و ژئوپارک منطقه آزاد قشم نیز که چندی پیش از تولد بچه لاک پشت های پوزه عقابی در روستای شیب دراز قشم خبر داده بود، با اشاره به وجود افزون بر 7000 تخم لاک پشت در سواحل روستای شیب دراز قشم، در گفت وگو با ایسنا یادآور شد: آمار تخم گذاری این گونه از لاک پشت های نادر در جزیره قشم در مقایسه با سال گذشته، 23 درصد کاهش یافته است.
به گفته وی، صید غیرمجاز صیادان، تخریب سواحل و افزایش ساخت و سازها در کنار ساحل که باعث شلوغی و افزایش آلودگی نوری در محل تخم گذاری لاک پشت های پوزه عقابی می شود، مهم ترین عوامل کاهش تخم گذاری این گونه از خزندگان نادر است.ابراهیم ایدنی، مدیرکل بنادر و دریانوردی استان هرمزگان نیز با بیان این که گاهی برخی ساخت و سازهایی که باید با آنها برخورد شود، مربوط به معیشت و اشتغال مردم است و همین مساله تصمیم گیری را سخت می کند، در گفت و گو با خبرگزاری مانا در بندرعباس می افزاید: بخش زیادی از ساخت و سازهای بدون مجوز ساحلی، توسط نهادهای دولتی انجام می شود.
در همین زمینه عباس کمالی، معاون مهندسی و عمران اداره کل بنادر و دریانوردی هرمزگان نیز از شناسایی 24 سازه دریایی بدون مجوز در سواحل این استان خبر می دهد و از مالکان سازه های غیرمجاز می خواهد تا پایان امسال نسبت به اخذ مجوز اقدام کنند.وی با بیان این که این ساخت و سازهای ساحلی در بخش های صنعتی، تجاری، مسافری، نفتی، صیادی و چندمنظوره انجام شده است، در گفت و گو با جام جم می افزاید: هم اکنون 25 نهاد و ارگان، از محیط زیست و میراث فرهنگی گرفته تا اداره شیلات و... در زمینه ساخت و سازهای ساحلی مجوز صادر می کنند که این امر و نبود مدیریت واحد و یکپارچه نظارت بر این ساخت و سازها را دشوار می کند.
وی با بیان این که ویلاسازی در سواحل این استان و دیگر سواحل جنوبی کشور معمولا کمتر رخ می دهد و سازه های ساحلی بیشتر از نوع تجاری و صنعتی است، یادآور می شود: از آنجا که شهرهای استان، بیشتر طولی و به موازات دریاست، جایی برای ساخت و ساز ویلا باقی نمی ماند و از سوی دیگر سرمایه داران برای ساخت ویلا، استان های خوش آب و هوای شمالی را ترجیح می دهند و نه استان های جنوبی را که دارای اقلیم و آب و هوای گرم است.
اعمال مدیریت سواحلبه گفته کارشناسان و مسئولان یکی از دلایل رواج پدیده ساخت و سازهای بی رویه در سواحل جنوبی کشور، نبود مدیریت واحد و یکپارچه در این زمینه است که البته در دولت یازدهم تاکید زیادی بر ایجاد این مدیریت واحد و همکاری همه سازمان های مربوط در این زمینه شده است.
استاندار هرمزگان در این باره معتقد است: گرچه باید طبق قانون از حریم ساحل در برابر ساخت و سازهای غیرمجاز حفاظت کرد، اما اعمال مدیریت سواحل باید با دیدگاه کارشناسی و همه جانبه نگر انجام شود، زیرا دستگاه های متعددی در روند توسعه سواحل نقش ایفا می کنند و ساحل و دریا در زندگی و معیشت مردم نقش ویژه ای دارند.
جاسم جادری با بیان این که نمی توان با نگاه بخشی، مسائلی را که به دستگاه های مختلف و بخش های گوناگون سیاسی و اجتماعی جامعه مربوط می شود مدیریت کرد، می افزاید: ضروری است در ساماندهی سواحل، ملاحظه های سیاسی، اجتماعی و امنیتی سواحل مد نظر قرار گیرد و با توجه به همه جوانب، برنامه های مبتنی بر توسعه اجرا شود.
در همین زمینه صالح دریانورد، معاون برنامه ریزی و اشتغال استاندار هرمزگان با اشاره به این که مدیریت و ساماندهی توسعه سواحل مربوط به یک اداره یا نهاد خاص نبوده، بلکه نیازمند انجام مطالعات توسط تمام دستگاه های اجرایی مرتبط است، می گوید: جزایر، از مناطق مهم این استان به شمار می رود و تاکنون در طرح مطالعاتی توسعه سواحل هرمزگان، 14جزیره مغفول مانده است.
وی با اشاره به این که وجود تعداد زیاد متولیان مباحث سواحل، موجب شده هماهنگی و برنامه ریزی منسجمی در این زمینه انجام نشود، یادآور می شود: گرچه با وجود اهمیت سواحل، تاکنون رسیدگی به آنها در برنامه ریزی های کلان مغفول مانده، اما هم اکنون طرح مطالعاتی سواحل توسط سازمان بنادر و دریانوردی آغاز شده و کارگروه توسعه سواحل که مورد تصویب شورای عالی شهرسازی قرار گرفته است، به ریاست استاندار و دبیری اداره کل بنادر و دریانوردی استان برگزار می شود.
