«از سه هزار تن تا ۳۶ تن؛ نگاهی به پنج ماه جنجال به پرونده بورسیههای غیرقانونی که صفرهای آن حسابی آب رفت!»؛ این مقدمهای است که مجری بخش خبری پیش از پخش اعلام نتایج گزارش وزارت علوم میگوید؛ گزارشی که قرار است وارونه روایت شود تا به نتیجه دلخواه عوامل این برنامه برسد.
به گزارش «تابناک»، هر چه پیش از اعلام گزارش وزارت علوم به نظر میرسید، ماجرای بورسهای غیر قانونی اعطا شده در طول عمر دولت دهم با انتشار این گزارش به فرجام خواهد رسید، رقم خوردن این رویداد نشان داد که برخی اینقدر در مواضع خود لجوج هستند که جوهر نگارش گزارش خشک نشده، آن را به سود خود تفسیر کرده و حتی از وارونه نشان دادن حقایق موجود در آن نیز نگرانی ندارند.
البته این اتفاق به خودی خود بد نیست و حتی میتواند به جهاتی خوب هم توصیف شود، زیرا در پس مانورهای صورت گرفته روی اعداد و ارقام و تفسیرهایی که از گزارش ارائه شده منتشر میشود، افکار عمومی به خوبی میتوانند درباره جهتگیریهای مسئولان، ارگانها و رسانههای جهتدار قضاوت کرده و حتی در صورت تشخیص، برآوردهای خود را از صداقت ایشان به سایر مسائل مرتبط سوق دهند؛ اما آیا میتوان پذیرفت که با پول بیتالمال هم تفسیرهای جهتدار به خورد مردم داده شود؟
کافی است گزارش شب گذشته بخش خبری پر بازدید ۲۰:۳۰ سیما را مرور کنید تا دریابید منظورمان از گزارش جهتدار چیست و پیرو آن حدس بزنید، چه اتفاقی در پس پرده موجب تنظیم چنین گزارش آمیخته با «ناراستی»هایی شده است.
شاید اگر چند ثانیه مقدمه مجری برنامه را به دقت گوش دهیم، نیازی به شنیدن اصل گزارش تدارک دیده شده نباشد؛ اما به جهت آنکه روایت مستدلی از ماجرا داشته باشیم، بد نیست هم سه دقیقه اختصاص داده شده به قرائت تفسیرهای جهتدار از گزارش رسمی دولت درباره بورسهای اعطا شده در سالهای گذشته در این بخش خبری را گوش دهیم و هم سری به اصل گزارش ارائه شده توسط وزارت علوم (
اینجا) بزنیم و میزان انطباق این دو را ارزیابی کنیم!
آن گونه که خبرنگار ۲۰:۳۰ میگوید، پس از پنج ماه از مطرح شدن تخلفات گسترده رخ داده در اعطای بورس، بررسی «بسیار گسترده» وزارت علوم، ماجرا را وارد فاز جدیدی کرد و نشان داد تنها ۳۶ تن (حدود یک درصد ارقام اعلام شده) کلا واجد شرایط بورس نبودهاند و نمیتوانند به صورت بورس ادامه تحصیل دهند و باید همه هزینهها را برگردانند تا این قرینه ذهنی در مخاطبان شکل گیرد که مابقی بورسهای داده شده مشکلی ندارند؛ حال آنکه به هیچ عنوان این گونه نیست.
نخستین اشکال گزارش خبری در همین جملات دیده میشود: جایی که خبرنگار سهوا یا به تعمد، از اخراج ۳۶ تن به دلیل تخلفات گسترده از دانشگاه با نام قطع بورس تنها ۳۶ تن یاد میکند و بخش نتیجهگیری گزارش وزارت علوم، که به صراحت در آن اعلام شده، بورس ۸۴۰ تن از کسانی که با روش «تبدیل بورس خارج به داخل» بورسیه شده بودند را به کل ندید میگیرد.
البته این سادهانگاری است که بگوییم تهیهکنندگان این بسته خبری، گزارش رسمی دولتمردان درباره موضوعی تا این اندازه مهم را بر اساس یک اشتباه سهوی ریشخند کنند؛ اما هرچه در چرایی رقم خوردن اشتباهی چنین فاحش دربمانیم، کافی است ادامه گزارش را بشنویم تا ابهاماتمان برطرف شود.
هر چه مسئولان وزارت علوم تلاش داشتهاند تا شیوههای اعطای بورس را شرح داده و ثابت کنند، نه تنها هیچ آزمونی برای اعطای بورس برگزار نشده (تخلف بزرگی که احتمالا برای خبرنگار این بخش خبری و دیگر مخالفان شفاف سازی درباره بورسها هیچ اهمیتی ندارد!) بلکه با ابداع روشهای عجیب و غریبی مانند تبدیل بورس خارج به داخل، دور زدن قانون تا آنجا رونق گرفته بود، که نیمی از بورسیهها با همین شیوه غیرقانونی به تحصیل در کشور مشغول شدهاند، در رسانه ملی ندید گرفته شد.
این در حالی است که میبینیم نه تنها در این روش اشکالات بسیاری به چشم میخورد و حدود نیمی از ایشان لغو بورس شده و باید هزینههای پرداخت شده را بپردازند، بلکه در بورس شدن مربیان هم اشکالاتی است که علی القاعده باید مانع حضور ایشان در دوره دکترا شود؛ اما وزارت علوم ترجیح داده مهلتی برای رفع این اشکالات قائل شود تا بلکه از پیامدهای ماجرا بکاهد.
اما هر چه در این باره بگوییم و برای استناد به گزارش رسمی وزارت علوم مراجعه کنیم، با دیدن گزارش ۲۰:۳۰ درخواهیم یافت که گویی هدف تهیه کنندگان این برنامه، ارائه نتایج بورسیهها به مردم نبوده است که اگر بود، به این وضوح در پایان گزارش تصویریاش، به صفبندی روزنامهها در واکنش به انتشار گزارش وزارت علوم نمیپرداخت و آشکارا خود را در یک سوی صف قرار نمیداد!