یکی از فعالان بازار می‌گوید: مشتریان کم‌کم شروع به مراجعه به بازار برای خرید خودرو برای سال نو و تعطیلات نوروز کرده‌اند، این در حالی است که البته با ورود خودروهای پلاک جدید یعنی پلاک‌های سال 94 به بازار، به هرحال رونق بیشتر خواهد شد.
تابناک اقتصادی: یک ماه و اندی بیشتر به پایان سال باقی نمانده، عیدی کارمندان هنوز واریز
نشده و بازار خرید و فروش خودرو، هنوز رونق نگرفته است. برخی می‌گویند هنوز زود
است که راجع به خرید خودرو و قیمت آن در ایام پایانی سال نظر دهند.
برخی هم می‌گویند
بازار راکد است و به هیچ صراطی مستقیم نیست. عده ای هم بر این باورند که هنوز مردم
رغبتی برای خرید و فروش خودرو ندارند و اوضاع و احوال جیب‌شان چندان مساعد نیست.
بازار خودرو در خواب زمستانی
اگرچه همه ساله با فرا رسیدن بهمن و گذر این ماه از نیمه
خود، رسما خرید و فروش‌ها در بازار رونق می‌گیرد، اما امسال مردم چندان رغبتی به
ورود به بازار خودرو نشان نمی‌دهند و آنگونه که نمایشگاهداران خودرو می‌گویند،
بازار همچنان در رکود زمستانی به سر می برد.
برخی نیز می‌گویند که نقدینگی در دست مردم کم است و این را
هم به راحتی می‌توان از رفتارهایشان در بازار خرید خودرو به خوبی دید؛ از سایت های
خودروسازان که برای روزهای متوالی و به منظور فروش فوری محصولاتشان همچنان باز است
و از رفتارهایی که به راحتی می‌توان در بازارهای سنتی خرید و فروش خودرو به راحتی
آنها را مشاهده کرد.
در مقابل، عده‌ای از فعالان بازار اما خبر از بازار پررونق
شب عید امسال خبر می دهند و معتقدند که باید چند روزی را صبر کرد تا اسفندماه از
راه برسد و خرید و فروش‌های بازار خودرو رونق گیرد. آنها بر این باورند که کمی تب و
تاب در بازار خودرو به‌وجود آمده و خرید و فروش خودرو در بازار در ابتدای مسیر خود
قرار گرفته است.
بازار خودرو چشم‌انتظار پلاک
نودوچهارمی‌ها
یکی از فعالان بازار می‌گوید: مشتریان کم‌کم شروع به مراجعه به بازار برای خرید
خودرو برای سال نو و تعطیلات نوروز کرده‌اند، این در حالی است که البته با ورود
خودروهای پلاک جدید یعنی پلاک‌های سال 94 به بازار، به هرحال رونق بیشتر خواهد شد.
این فعال بازار خودرو با تاکید بر اینکه افرادی که خواهان
خرید خودروی صفر کیلومتر هستند، منتظر مانده‌اند تا خودروهای پلاک سال 94 از راه
برسد، می افزاید: این بستگی به خودروسازان دارد که چه زمانی این خودروها را تحویل
مشتریانی بدهند که در طرح‌های ویژه آنها، ثبت نام کرده اند.
این گفته ها در شرایطی مطرح می شود که ایران خودرو و سایپا
طی هفته های گذشته، به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی، هر دو طرح های ویژه ای
برای مشتریان خود در نظر گرفته اند که یکی از آبشن های آنها، فروش خودرو با پلاک
سال 94 است.
البته این خودروها با پلاک‌های جدید، هنوز وارد بازار نشده
اند و خودروسازان خودروهای ثبت نامی را هنوز تحویل نداده اند، اما به هرحال فعالان
بازار بر این باورند که این تاخیر در تحویل با پلاک سال بعد، منجر به انتظار بازار
شده است و برخی از مردم هم ترجیح می دهند که صبر کنند اما خودروی سال بعد را قبل
از اتمام سال تحویل بگیرند.
در این میان، البته هستند عده ای که تا زمزمه های گرانی
خودرو و درخواست‌های خودروسازان به شورای رقابت برای گرانی را داده اند، به فکر
افتاده اند که پس اندازهای خود را جمع و جور کنند و اگر تصمیم بر تعویض خودرو یا
خرید جدید دارند، روانه بازار شده و تا دیر نشده است، خودروی مورد نیاز خود را
خریداری کنند.
سرنوشت بازار خودرو در یک ماهه
پایانی سال
به هرحال در روزهای آینده سبب خواهد شد که بازار خودرو رونق
دوباره ای گیرد و خرید و فروش‌ها از رکود خارج شود، این در حالی است که چند ماهی
است خبری از گرانی خودروهای پرتیراژ در کشور نیست و تنها کشمکشی که میان شورای
رقابت و خودروسازان شکل گرفت، بر سر خودروی دنا بود که اکنون نیز بازاری آشفته
دارد.
برخی فعالان بازار می گویند که امسال به نسبت سال‌های قبل،
بلاتکلیفی در بازار خودرو به منظور خرید و فروش کمتر شده است، به این معنا که در
سال‌های گذشته، به دلیل اظهارنظرهایی که در مورد قیمت خودرو صورت می گرفت، بازار
مدت‌های زیادی را در بلاتکلیفی به سر می برد و همین امر سبب شده بود که بازار حتی
علیرغم کشش‌هایی که برای مسافرت های نوروزی از سوی مردم، همه ساله مشاهده می شود،
ولی بازار در رکود و بلاتکلیفی به سر می برد.
در حالی که هم اکنون بسیاری معتقدند این بلاتکلیفی حداقل
برای نوروز سال 94 نسبت به قیمت خودرو وجود ندارد و تکلیف قیمت‌ها مشخص است، بنابراین
مردم بهتر خریدهای خود را انجام می دهند. البته طی روزهای گذشته اظهارنظرهای ضد و
نقیضی در خصوص درخواست خودروسازان به شورای رقابت مبنی بر افزایش قیمت مطرح شده
است که بیشتر قیمت خودروها در سال 94 را نشانه گرفته است، بنابراین همین امر محرکی
برای بازار به منظور رونق خرید و فروش ها محسوب شده است و آثار منفی حداقل برای
فعالان بازار خودرو به دنبال نداشته است که رکود را تشدید کند.
شرایط در سال‌های قبل این‌گونه نبود و مشتریان خودرو در شب عید
به دلیل نوسان قیمتی، بلاتکلیف بودند که خرید خودرو انجام دهند یا خیر. در واقع در
یکی دو سال گذشته از یک طرف عده‌ای پیش‌بینی می‌کردند که قیمت‌ها کاهش می‌یابد و از
طرف دیگر، پیش‌بینی می‌شد که قیمت‌ها افزایش پیدا خواهد کرد. این بلاتکلیفی در بازار
خودرو باعث شده بود که خریداران از خرید خودرو در شب عید منصرف شوند.
قیمت خودرو در سال آینده چه می‌شود؟
در شرایطی که بخشی از مشتریان خرید و فروش خودرو را به سال آینده
موکول کرده‌اند، هنوز مشخص نیست طی سال 94 چه سرنوشتی در انتظار قیمت خودروهای داخلی
است و کسی نمی‌داند تثبیت یا کاهش قیمت انتظار بازار را می‌کشد یا افزایش قیمت؟
از یک سو، خودروسازان و وزیر صنعت، معدن و تجارت و همچنین شورای
رقابت از افزایش قیمت خودروهای داخلی طی سال آینده خبر می‌دهند و از سوی دیگر نمایندگان
مجلس شورای اسلامی و همچنین برخی از مسئولان وزارت صنعت، از ثبات قیمت در بازار خودرو
صحبت به میان می‌آورند.
در این میان، البته نباید بعد دیگر ماجرا و دسته ای از
مشتریانی که به شدت بازار را رصد کرده و بر روی حرف‌های مسئولان حساب باز می کنند
را نیز نادیده گرفت، چراکه مواضعی که مسئولان نسبت به سرنوشت قیمت خودرو طی سال آینده
دارند، کمی متفاوت از سال‌های گذشته است.
موضع محمدرضا نعمت‌زاده وزیر صنعت، معدن و تجارت قابل توجه به
نظر می‌رسد. آن طور که نادر قاضی پور عضو کمیسیون صنایع مجلس شورای اسلامی از جلسه
اخیر وزیر صنعت با اعضای این کمیسیون، روایت کرده، نعمت‌زاده از افزایش ۱۰ درصدی قیمت
خودرو در سال آینده صحبت به میان آورده، اما نمایندگان با آن مخالفت کرده‌اند. با این
حساب، مشخص است که وزیر صنعت به دنبال افزایش قیمت خودرو در سال آینده، با توجه به
هزینه‌های تولید است، اما نمایندگان مجلس شورای اسلامی یا حداقل بخشی از آنها، مخالف
رخ دادن این اتفاق هستند.
از سوی دیگر، احمد نعمت بخش، دبیر انجمن خودروسازان نیز تاکید
کرده که با توجه به رشد هزینه‌های دولتی و غیر‌دولتی در سال 94، قیمت خودرو طی سال
جدید رشد خواهد کرد. هرچند در مقابل، معاون صنایع وزیر صنعت، معدن و تجارت بر این
باور است که جهش قیمت در سال 94 برای بازار خودرو بعید است.
محسن صالحی‌نیا تاکید کرده که یکسری از عوامل افزایش قیمت همچون
بیمه و مالیات، در اختیار وزارت صنعت نیست، اما در مجموع به نظر نمی‌رسد قیمت خودرو
در سال آینده افزایش یابد؛ چراکه هزینه‌های سربار با توجه به افزایش تولید، سرشکن شده
است.
وی با بیان اینکه خودروسازان می‌توانند هزینه‌های سربار خود
را با افزایش حجم تولید جبران کنند، تاکید کرده که بازار خودرو براساس فرمول شورای
رقابت فعالیت می‌کند و وزارت صنعت نیز نظارت لازم را در این مورد دارد.
اما برای پاسخ به این پرسش که قیمت خودرو در سال آینده چه سرنوشتی
خواهد داشت، باید نگاهی بیندازیم به عواملی که سبب تغییر قیمت خودروهای داخلی می‌شوند.
در حال حاضر، تغییر قیمت خودرو از دو مجرای اصلی حاصل می‌شود، یکی هزینه‌های اجباری
که دولت معمولا هر ساله بر دوش خودروسازان می‌گذارد و دیگری، مصوبات شورای رقابت.
این دو مجرا، مسیری متفاوت از یکدیگر دارند، چه آنکه هزینه‌های
دولت، قطعی اند و تصمیمات شورای رقابت درباره تغییر قیمت خودرو، نسبی است. دولت هر
ساله با افزایش دریافتی‌های خود از محل مالیات و عوارض، افزایش قیمت خودرو را رقم می‌زند
و هیچ‌گاه نیز استثنایی را در این مورد در نظر نمی‌گیرد.
مالیات بر ارزش افزوده، شماره‌گذاری، حقوق و دستمزد و بیمه
شخص ثالث، چهار فاکتوری هستند که با آغاز سال
جدید و از همان ابتدا، اثر افزایشی خود را بر قیمت خودرو می‌گذارند و سبب می‌شوند بازار،
سال جدید را با گرانی آغاز کند.
هر چهار فاکتور هم، ریشه در هزینه‌های دولتی دارند و از همین
رو است که خودروسازان تاکید می‌کنند دولت خود یکی از عوامل افزایش قیمت خودروهای داخلی
است. نه اینکه هزینه‌های دولتی صنعت خودرو فقط در فاکتورهای مذکور خلاصه شود؛ بلکه
بنا بر ادعای خودروسازان، 40 درصد قیمت خودرو سهم دولت است و شماره‌گذاری و مالیات
ارزش افزوده و بیمه و حقوق و دستمزد، تنها بخشی از این سهم به شمار می‌روند، اما به
هر حال اثر این چهار مورد، مستقیم، مشهود و ملموس تر از سایر هزینه‌ها است.
میزان گرانی خودرو فقط با تغییر 4
فاکتور
با این حساب و از آنجا که هزینه هر چهار فاکتور مورد نظر، در
سال آینده صعودی خواهد بود، افزایش قیمت خودروهای داخلی با آغاز سال 94، موضوعی قطعی
و طبیعی به نظر می‌رسد
در این میان، بیشترین اثر را احتمالا مالیات بر ارزش افزوده
بر قیمت خودرو خواهد گذاشت، زیرا دولت معمولا هر سال به رقم این مالیات می‌افزاید و
گفته می‌شود طی سال 94 نیز یک درصد به آن اضافه خواهد شد. در حال حاضر رقم مالیات بر
ارزش افزوده، 8 درصد است و با فرض افزایش آن به 9 درصد، قیمت خودرو رشد قابل توجهی
را در همان ابتدای سال جدید به خود خواهد دید.
با فرض افزایش یک درصدی مالیات موردنظر، خودرویی مانند پراید
که هم اکنون حدود 20 میلیون تومان قیمت دارد، در سال آینده 200 هزار تومان افزایش قیمت
را فقط از ناحیه مالیات بر ارزش افزوده، به خود خواهد دید. طبعا هر چه قیمت خودرویی
زیادتر باشد، اثر افزایشی مالیات بر ارزش افزوده روی آن نیز بیشتر خواهد بود، به نحوی
که مثلا پژو 206 صندوقدار 36 میلیون تومانی، 360 هزار تومان از ناحیه مالیات موردن
ظر گران خواهد شد.
به جز مالیات بر ارزش افزوده، نرخ بیمه نیز معمولا هر ساله رشد
می‌کند، چه آنکه این نرخ همین امسال 24 درصد افزایش را تجربه کرد. با فرض اینکه در
سال 94 نیز افزایشی 24 درصدی برای نرخ بیمه در نظر گرفته شود، خودرویی مانند پراید
که هم اکنون نرخ بیمه آن حدود 702 هزار تومان است، سال آینده از این ناحیه، نزدیک به
175 هزار تومان افزایش قیمت را به خود خواهد دید.
تا اینجای کار، پراید به‌عنوان ارزان‌ترین خودرو داخلی، سال
آینده افزایش قیمتی برابر با 575 هزار تومان فقط از محل مالیات بر ارزش افزوده و نرخ
بیمه، خواهد داشت و این در حالی است که با لحاظ کردن هزینه‌های شماره‌گذاری و حقوق
و دستمزد، قیمت این خودرو فرضی، بیش از اینها افزایش را تجربه خواهد کرد.
به هرحال باید منتظر بود و دید که در روزهای آینده، بازار
خودرو چقدر در مقابل حساب و کتاب های چرتکه‌ای خریداران و فروشندگان و فعالان
بازار، تغییر خواهد کرد.
