چند سال مذاکرات فشرده هسته‌ای میان ایران و گروه ۱+۵ که در تیر ماه امسال به حصول جامع در این موضوع منجر شد، قرار است، در یکی دو روز آینده، بالاخره نتیجه رسمی خود را نشان بدهد. در آستانه اعلام رسمی آغاز اجرای «برجام» یک نشریه انگلیسی به بررسی آثار و تبعات این امر پرداخته است.
به گزارش «تابناک»، نشریه «اکونومیست» در مطلبی که در سایت خود منتشر کرده، به موضوع آغاز اجرای توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵ پرداخته و آثار آن را بررسی می‌کند. به اعتقاد این نشریه، مهمترین تأثیر این امر، در حوزه اقتصاد خواهد بود.
در این مطلب آمده است؛
بر اساس توافقی که ۱۴ جولای امسال در شهر وین به دست آمد، ایران متعهد شد، گستره برنامه هسته ای خود را محدود کند و در مقابل، آمریکا و اتحادیه اروپا هم تعهد کردند، تحریم‌های هسته‌ای ایران را بر طرف کنند. اکنون و پس از ماه‌ها، قرار است توافق هسته ایران با دنیای غرب قطعی اعلام شود و به روی پیاده سازی آن برنامه جدی طراحی شود.
بر اساس متن توافق هسته‌ای اخیر و ادعای مقامات مسئول دو طرف، توافق هسته‌ای فعلی به گونه‌ای است که ادعا می‌شود ایران را از دست یابی به بمب هسته‌ای دور می‌کند. همچنین بر اساس این توافق، تمام تحریم‌های هسته‌ای ایران برداشته شده و بخش مهمی از از دارایی‌های ایران آزاد خواهد شد.
براساس توافق اخیر ایران و کشورهای ۱+۵ ایران پیش از این متعهد شده بود پروتکل الحاقی را که با موافقت مجلس همراه کند و به آژانس بین المللی انرژی اتمی تحویل دهد، پروتکلی که بر اساس آن به بازرسان آژانس اجازه داده می‌شود به مواد و سایت‌های هسته ایران دسترسی داشته باشند و به نحوه عمل آن‌ها نظارت کنند. توافق نامه هسته ایران که پس از هفته‌ها کشمکش در در جولای ۲۰۱۵ امضا شد، بر چارچوب توافق شده در لوزان در آوریل گذشته منطبق است.
هرچند این توافق نامه تعداد زیادی از مشکلات پیچیده را حل کرده است، همزمان هر یک از این مشکلات به قدری مهم و جدی هستند که می‌توانند باعث شوند، توافق نامه به سرانجام نرسد. این توافق نامه به گونه‌ای است که به ایران این امکان را می‌دهد که در یک فاصله زمانی یک تا دو ساله به حالت اولیه برگردد و غنی سازی بالای اورانیوم را از سر بگیرد.
از جمله محدودیت‌هایی که در این توافق نامه وجود دارد، آن است که این توافق نامه ظرفیت ایران را برای غنی سازی اروانیوم کاهش می‌دهد و در یک بازه زمانی ده ساله میزانی غنی سازی اورانیوم ایران را به دو سوم ۲۰۰۰۰سانتریفیوژ یعنی به ۶۰۰۰ سانتریفیوژ در نیروگاه نطنز می‌رساند.
با توجه به اینکه پیش از این نیمی از این سانتریفیوژ‌ها فعال بوده‌اند در نتیجه ذخیره ارانیوم غنی شده فعلی به تا ۹۶ درصد کاهش می‌یابد و به عبارتی حدود ۳۰۰ کیلوگرم می‌شود. ضمن اینکه ایران باید این اورانیوم‌های غنی شده را رقیق کند و یا در یک بازه زمانی ۱۵ ساله به کشورهای خارجی بفروشد.
بدون شک بزرگ‌ترین نتیجه این توافق نامه اقتصادی خواهد بود.
ایران بر خلاف همسایه‌های سرمایه دار خود در حاشیه خلیج فارس، یک کشور ۱۰۰درصد نفتی نیست، ولی یک قدرت منطقه‌ای است و اقتصاد صنعتی دارد و همچنین از مزایایی همچون افراد تحصیلکرده و نیروی کار فرواوان بهره می‌برد. ایران بر خلاف کشورهای حاشیه خلیج فارس کشوری است که توانمندی تولید اتومبیل‌های خودش دارد و حتی این محصول صنعتی را صادر هم می‌کند.
از جمله مشکلاتی که در سال‌های اخیر ایران با آن دست و پنجه نرم کرد، سوء مدیریت، فساد اداری و تحریم‌ها و کاهش شدید قیمت نفت بود که خروجی اقتصادی ایران را با مشکلات جدی روبه رو کرد. تحریم‌های نفتی، درآمدهای صادراتی ایران را به یک سوم رساند و در حالی که هدف ایران رشد میانگین سالیانه ۸درصد بوده است، هم اکنون رشد اقتصادی ایران کمتر از ۲. ۵ درصد است.
برخی دیپلمات‌ها و سرمایه گذاران غربی در تهران تخمین می‌زنند که ظرف یک دهه تولید ناخالص داخلی، ایران ممکن است از ترکیه و عربستان سعوی پیشی بگیرد.
می‌توان گفت پس از توافق، چشم انداز وسیعی برای اقتصاد ایران وجود دارد و ایران را در فضای رشد اقتصادی قرار می‌دهد. واقعیت ایران آن است که افراد تحصیل کرده فراوان با منابع عظیم گاز و نفت دارد و بازار بورس تهران نیز در حال حاضر در خاورمیانه دومین بازار بورس با سرمایه‌ای حدود ۱۵۰ میلیارد دلار است. بازار بورسی که سرمایه خروجی در حال فعالیت در آن ۱ دهم درصد است و این رقم در استامبول ترکیه ۵۰ درصد است و بدون شک، توافق هسته‌ای جهشی بزرگ در بازار بورس ایران نیز خواهد بود.
باید گفت ایران با توجه به مساحتش، باید بتواند سرمایه گذاری‌های مستقیم بیشتری را به خودش جذب کند. در ۵ سال بعدی، ایران، نیازمند سرمایه گذاری نفتی و گازی به ارزش تخمینی ۲۳۰تا ۲۶۰ میلیارد دلار است. همچنین باید اشاره کرد، صنعت هواپیمایی ایران شدیداً نیازمند به سرمایه گذاری است و باید صد‌ها هواپیما برای پرواز در آسمان ایران خریداری شوند. این عوامل، می‌تواند در دوره پس از اجرای برجام محقق شود.
