آیت
الله قربانعلی دری نجف آبادی از نامزدهای پنجمین دوره انتخابات مجلس خبرگان
رهبری است که بجز دوره اول، در ادوار بعدی عضو و حتی از اعضای هیات رئیسه
آن بوده است.
او که اکنون نماینده ولی فقیه و امام جمعه اراک است، سمت‌هایی چون وزیر
اطلاعات، دادستان کل کشور و عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام را در سوابق
کاری خود دارد.
وی در گفت‌وگو با خبرآنلاین به تشریح
وظایف و فلسفه مجلس خبرگان پرداخته و در بیان چگونگی نظارت این مجلس بر
رهبری، به دیدار اعضای هیات رئیسه و کمیسیون تحقیق با رهبر انقلاب اشاره و
بیان می دارد که پس از آنکه اعضای حاضر هشت مسئله جمع بندی شده را مطرح
کردند، مقام معظم رهبری نیز توضحیات لازم در رابطه با آن موارد را مطرح
کردند.
دری نجف آبادی در بخشی از این گفت‌وگو در مورد معیارهایی که شورای
نگهبان بر اساس آن صلاحیت نامزدهای خبرگان را بررسی می کند، می‌گوید این
اختیار را خود اعضای خبرگان به شورا داده و می‌توانند با اصلاح و تغییر
قانون، این اختیار را مجدد از فقهای شورای نگهبان بگیرند. او همچنین معتقد
است که در رابطه با بحث‌هایی که پیرامون شورای نگهبان در احراز صلاحیت برخی
نامزدهای خبرگان بوجود آمده، اعضای این شورا از اختیارات قانونی که به
آنها داده شده استفادده و مرتکب تخلفی نشده‌اند.
این نامزد انتخابات مجلس خبرگان که نام وی نیز در فهرست خبرگان مردم به
سرلیستی آیت‌الله هاشمی دیده می شود، در مورد فضاسازی‌های برخی گروه‌ها و
رسانه‌های تندرو که این لیست را مورد حمایت بیگانگان معرفی می‌کنند،
می‌گوید که این انتخابات نباید بهانه ای باشد برای زیر سوال بردن
شخصیت‌هایی که 50 سال برای این نظام و انقلاب تلاش کرده اند.
مشروح گفت‌وگو در ادامه می‌آید:
مجلس خبرگان رهبری از چه اهمیت و نقشی در ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران برخوردار است؟
خبرگان
رهبری حساس‌ترین و ارزشمند ترین نهادی است که پس از مقام معظم رهبری در
نظام اسلامی باید حساس‌ترین تصمیمات را اتخاذ کند. در صورتی که نیاز شد این
مجلس خبرگان است که باید کلیدی‌ترین و عالی ترین تصمیم را برای این نظام
بگیرد.
فلسفه تشکیل این مجلس بر این مبنا استوار است که در راس نظام اسلامی ولی
فقیه جامع الشرائط قرار دارد که در تمام ابواب فقه، فقیه و صاحب نظر محسوب
شده و از آگاهی سیاسی، اجتماعی و بین المللی برخوردار است. از این رو
وظیفه خبرگان رهبری تشخیص این صفات در فرد و انتخاب او به عنوان ولی فقیه
است.
خود این خبرگان رهبری باید از چه ویژگی‌هایی برخوردار باشند؟
خود
این نمایندگان هم باید از شناخت و اطلاع کافی برخوردار باشند. خود خبرگان
نیز باید این صفات را در یک مرحله نازل‌تری از ولی فقیه داشته باشند. آنها
نیز باید مجتهد جامع الشرایط، فقیه شناس، خبره در فقه و مدیریت، دارای
آگاهی سیاسی و توان شناخت مسائل داخلی و بین المللی و بصیرت لازم را داشته
باشند.
شورای نگهبان برای بررسی این شرایط در خبرگان باید چه معیارهایی را مدنظر قرار دهد؟
بررسی
شرایط خبرگان طبق اصل 98 قانون اساسی به عهده خود خبرگان است. خبرگان در
دوره سوم اختیار انتخاب نامزدهایی که اجتهادشان مسلم نیست را برعهده شورای
نگهبان قرار دادند و به نوعی خواستند این مسئله را از طریق فقهای شورای
نگهبان قانونمند کنند. البته این جزء اختیارات خودشان نیز است و می‌توانند
در صورتی که تشخیص دادند این مسئله را اصلاح و یا تغییر دهند چرا که این
اختیاری است که خود خبرگان بر عهده شورای نگهبان گذاشته اند.
به نظر جنابعالی در این دوره سخت‌گیری بیشتری از سوی شورای نگهبان در احراز صلاحیت نامزدهای خبرگان به عمل نیامد؟
شاید
سخت‌گیری به عمل آمده باشد اما شورای نگهبان تشخیص داده‌اند که این بار
باید دقت بیشتری به خرج داد و جزء اختیاراتشان نیز است. آنها با توجه به
حجم افرادی که در انتخابات مجلس خبرگان ثبت‌نام کردند، شاید احساس کرده‌اند
که باید وزانت مجلس خبرگان را حفظ کنند و به هر کیفیت اعضای این شورای از
اختیار قانونی که داشتند استفاده کرده‌اند و خواسته‌اند حرمت و اقتدار
خبرگان رهبری در عالی ترین سطح رعایت شود.
آیا بهتر نبود در مورد برخی از شخصیت ها مثل حجت‌الاسلام سید حسن خمینی تجدید نظری صورت می‌گرفت؟
این
که ملاحظاتی در مورد برخی افراد شود جزء اختیارات فقهای شورای نگهبان است و
شاید بعدها بشود در قانون تغییرات بوجود آورد اما اکنون عملکرد شورای
نگهبان طبق قانون بوده است.
در رابطه با بحث نظارت مجلس خبرگان بر رهبری گروهی معتقدند این
مجلس تنها وظیفه کشف و معرفی رهبر را بر عهده دارد و گروهی در مقابل بر
استمرار نظارت بر عملکرد رهبری تاکید کردند. برداشت جنابعالی از بحث نظارت
خبرگان چیست؟
در قانون اساسی نظارت به معنای اخص آن نیامده است
و شاید «مراقبت» تعبیر بهتری باشد هرچند که عنوان نظارت نیز ایرادی ندارد.
خبرگانی که رهبری را تعیین می‌کنند در طول دوران رهبری تا رهبری بعدی اگر
احساس کردند که رهبری از ابتدا شرایط لازم را نداشته و یا در طول دروه برخی
شراط را از دست داده و یا حتی بیمار شده و دیگر نمی‌تواند مسئولیت‌ها را
انجام دهد، در این موارد طبق اصل 107 قانون اساسی خبرگان موظف هستند که
تصمیم مقتضی را اتخاذ کنند.
پس به طور کلی دو مرحله برای انجام وظیفه خبرگان وجود دارد، مرحله اول
فقدان رهبری است که خبرگان پس از رحلت حضرت امام (ره) تصمیم گرفتند طبق
قانون اساسی انجام وظیفه کرده و مقام معظم رهبری را به عنوان رهبر فرزانه
انقلاب انتخاب کردند و مرحله دیگر مربوط به دورانی است که یا در زمان
انتخاب آن شرایط در فرد وجود نداشته و یا اینکه به مرور آن فرد برخی از
شرایط را از دست داده است یا خدای نکرده بیمار شده است.
این موارد ذکر شده نظارت و مراقبت بر شرایط رهبری است ولی برای بررسی
اینکه این شرایط وجود دارد یا خیر، خبرگان می‌توانند انتصاباتی که از سوی
رهبر صورت می‌گیرد را مورد بررسی قرار دهند. به طور مثال رهبر نظام
فرماندهان نظامی و رئیس صداوسیما را منصوب می‌کند، این ها مربوط به زعامت
رهبری است که در اینجا نمایندگان خبرگان می‌توانند وارد عمل می شوند. مثلا
اگر جایی به نظرشان آمد که شرایط لازم رعایت نشده یا آن فردی که منصوب شده
وظایف خود را به درستی انجام نمی دهد، می‌توانند ورود کرده و سوالی کنند و
جوابی بگیرند.
آیا در طول سال‌های اخیر موردی بوده که اعضای خبرگان به رهبری مسئله را اطلاع داده باشند؟
بله
موارد بسیاری بوده و مکررا اتفاق می افتد. چند وقت پیش که هشت موضوع را
جمع‌بندی کرده بودیم به همراه آیت‌الله مهدوی کنی، اعضای هیات رئیسه و
کمیسیون تحقیق خدمت مقام معظم رهبری شرفیاب شدیم و هریک از دوستان نیز
مسائلی را که در نظر داشتند بیان کردند. پس از آن مقام معظم رهبری چه نسبت
به آن هشت موضوع اساسی و چه سایر مسائل مطرح شده توضیحاتی را بیان کردند.
در مورد برجام و غیر برجام و یا گزارشات کمیسیون‌های مختلف مجلس خبرگان
در طول سال جمع‌بندی‌هایی در مورد برخی تصمیمات، اقدامات و عملکرد
دستگاه‌های زیر نظر ایشان تهیه و برایشان ارسال می شود. و مقام معظم رهبری
هم تا جایی که مورد نیاز خبرگان باشد، موارد را در اختیار خبرگان قرار
می‌دهند.
بنابراین خبرگان علاوه براینکه وظیفه حمایت جدی از نظام و رهبری و صیانت
از آرمان‌های امام و شهدا دارد و در عین حال مراقبت لازم را نیز انجام می
دهند، از طرف دیگر نیز مقام معظم رهبری باید به نحوی بر ما و ملت نظارت و
مراقبت کند چرا که همه ما در مقابل درگاه باری تعالی مسئولیت داریم.
در بحث نمایندگی مجلس شورای اسلامی، مردم حوزه انتخابیه به
نماینده خود مراجعه و مشکلات و خواسته های خود را بیان می‌کنند. نوع رابطه
مردم با نمایندگانشان در مجلس خبرگان به چه صورت است و معمولا چه
درخواست‌هایی را مطرح می‌کنند؟
بنده خودم به عنوان نماینده
ولی فقیه و امام جمعه در اراک حضور دارم و به خاطر عضو هیات رئیسه مجلس
خبرگان به قم تردد دارم و با گروه‌های مختلفی از مردم در ارتباط هستم. اما
دو نوع ارتباط در رابطه با خبرگان وجود دارد، یکی این است که مردم بیایند
نظراتشان را در مورد خبرگان و پیشنهاداتشان مطرح کنند اما مسائل فراوان و
توقعات بیشماری وجود دارد که از ناحیه خبرگان خارج است و در اختیار
نمایندگان مجلس و دولت است.
انتظاراتی که می توان از خبرگان داشت محدود است چرا که بودجه ای در
اختیار ندارند و کار اقتصادی هم انجام نمی‌دهد و جاده و پل هم نمی سازند.
مردم از خبرگان باید انتظار داشته که ما وظیفه مان را در نهاد مقدس خبرگان
رهبری به نحو احسن ایفا کنیم و سینه مان را برای دفاع از آرمان های رهبری،
امام و شهدا سپر کنیم و در مقابل سیاست‌های تفرقه افکن دشمن بایستیم. اینکه
از ما پل و حمام و جاده و اتوبان بخواهند شدنی نیست و شاید ما بتوانیم
برای آنها انتظاراتی چون ساخت حوزه های علمیه، مسجد و حسینیه و اساسا امور
ولایی و انقلاب اسلامی و آرمان های ارزشمند نظام اسلامی را برآورده و
پیگیری کنیم.
به نظر شما چرا برگزاری این دوره انتخابات مجلس خبرگان حساس تر شده است؟
شاید
بیگانگان تصور می‌کنند خدای نکرده در این دوره برای رهبری نظام اتفاقی
بیافتد. ان شاءالله سایه مقام معظم رهبری ده‌ها سال بر سر ما باشد و هیچ
اتفاقی نمی‌افتد و این دوره هم خبرگان با عنایت خداوند متعال و توجهات حضرت
بقیه الله (عج) تصمیم‌گیری در این مورد نخواهند کرد.
برخی گروه‌های و افراد به دنبال این هستند تا لیستی که از سوی
برخی مسئولان و علما برای خبرگان رهبری منتشر شده را همراه با انگلیس معرفی
کنند. آیا این مسئله بازی در زمین دشمن و توهین به مسئولان نظام نیست؟
جامعتین
بنده را به عنوان کاندیدا معرفی کردند و برخی افراد و بزرگان نیز صلاح
دانستند که بنده را در لیست خود قرار دهند از این رو انگلیسی‌ها و عوامل بی
بی سی تصور نکنند که می‌توانند در میان نیروهای انقلاب تفرقه ایجاد کنند و
یا در اراده استوار ملت ما خللی ایجاد کنند و یا آن را بهانه‌ای برای
ریختن بنزین برای روی آتش کنند چرا که مردم ما هیچ گاه به این رادیو های
بیگانه توجه نکرده و آنچه را که با منطق و عقلانیت مطابق می‌دانند انتخاب
می کنند. مردم هم آزاد هستند که به هر شخص و یا هر لیستی که تشخیص می دهند
رای می د هند.
حفظ حرمت علما و بزرگان دین بر تک تک افراد جامعه واجب است و نباید برخی
گروه‌های افراطی برای رسیدن به اهداف‌شان اخلاق مداری را زیر پا گذاشته و
برخی توهین‌ها را نسبت به افراد انجام دهند. مسئله خبرگان نباید بهانه ای
باشد برای زیر سوال بردن شخصیت‌هایی که 50 سال برای این نظام و انقلاب تلاش
کرده اند. مردم هم در انتخاب آزاد هستند و فریب شیادان را نمی خورند.
اینکه بعضی توهین هایی را انجام می دهند واقعا به مصلحت نیست.
حفظ حرمت کسانی که مورد تائید شورای نگهبان هستند و نیز حفظ حرمت شورای نگهبان و بزرگان انقلاب برهمگان لازم است.
