با افزایش شمار تجمیع کنندگانِ رسمی محتوای ویدیویی در بستر VOD به یازده شرکت و آغاز فعالیت غیررسمی ده‌ها تجمیع کننده، این پرسش جدی‌تر شده که آیا مخاطبان حاضرند برای تماشای فیلم‌های سینمایی و محصولات ویدیویی که بارها دیده شده، پول پرداخت کنند یا صاحبان این کسب و کارهای تازه در صورت عدم وجود سرمایه گذاری جدی برای جلب طیف تازه‌ای از مخاطب، باید به دنبال روش‌های دیگری برای کسب درآمد باشند؟
به گزارش «تابناک»؛ بستر نمایش آنلاین محتوای ویدیویی در حال جدی شدن است و شرکت‌های عرضه کننده «Video on demand» یا VOD بیشتری در حال ظهور و بروز هستند. ویژگی مشترک این شرکت‌ها، راه‌اندازی وب‌سایت‌هایی با ترکیب و استعداد محتوایی تقریباً مشابه است و مجموعه‌ای از فیلم‌های سینمایی و سریال‌های تلویزیونی که پیش‌تر مخاطبان در سینما، تلویزیون، شبکه نمایش خانگی و دانلود غیرمجاز تماشا کرده‌اند، عرضه شده است.
آن‌گونه که شواهد نشان می‌دهد از این پس نیز قرار نیست اتفاق منحصر به فردی رخ دهد و تنها قرار است در این بستر وب‌سایت‌های دانلود غیرمجاز نیز دارای سازوکار قانونی شوند و فیلم‌های سینمایی را به صورت مجاز به مخاطبان بفروشند. با این حال با توجه به آنکه طیف گسترده‌ای از مردم، به دنبال دانلود فیلم‌های سینمایی بدون پرداخت هزینه هستند، وب‌سایت‌های دانلود غیرمجاز تازه‌ای ظهور و بروز می‌کنند و بعید به نظر می‌رسد این تجمیع کنندگان بتوانند در دوره شش ماهه، 100 هزار مشترک جذب نمایند.
آنچه به این وضعیت دامن خواهد زد، عدم ارائه محتوای ویدیویی تازه در این بستر نوبنیان در فضای مجازی است. هرچند برخی ارائه‌دهندگان این سرویس‌ها اقدام به تولید مجموعه‌هایی از برنامه‌های ترکیبی و گفت‌وگومحور برای جذب مخاطب نموده‌اند اما این سطح از محتوا عمدتاً کارکرد تبلیغاتی دارد و نمی‌تواند مخاطب ایرانی را متقاعد کند تا اشتراکی چندده هزار تومانی را برای تماشای آنلاین ویدیو خریداری کند.
مقایسه این تجربیات وطنی با تجربه نمونه‌های جهانی نشان می‌دهد که علت شکست یا موفقیت یک بستر ویدیویی آنلاین، «محتوا» است. به عنوان نمونه می‌توان به دو مجموعه «نتفلیکس / Netflix»، «هولو / Hulu» و «جوست/ Joost» اشاره کرد. «جوست» با تمرکز بیش از حد بر نرم افزاری که بر ساختار همتابه‌همتا (P2P) استوار بود، با سروصدا شروع کرد اما در نهایت به واسطه عدم ارائه محتوای متنوع و وسیع، به شبکه‌ای کسل کننده بدل شد که به سرعت مخاطبانش را از دست داد.
این در حالی بود که «جوست» در ابتدا به واسطه عرضه محصولات سرویس موسیقی وارنر، برنامه‌های جذاب شبکه تلویزیونی CBS و مجموعه محتوای ویاکام توانسته بود مخاطب قابل توجهی جذب کند و تا یک میلیون کاربر در مرحله آزمایشی به این شبکه پیوسته بودند. با این حال، عدم استمرار در ارائه محتوای جذاب و متنوع، مخاطب کم‌حوصله قرن بیست و یکمی را از این شبکه گریزان کرد و جذب شبکه‌هایی آنلاینی نمود که سرمایه گذاری وسیع‌تری برای تولید محتوای با کیفیت‌تر و گسترده‌تر در این بستر داشتند.
در مقابل، «نتفلیکس» و «هولو» با تمرکز بر محتوا توانستند سهم بزرگی از بازار ویدیوی آنلاین را در سطح جهان به دست بیاورند. «نتفلیکس» که در ابتدا یک پخش کننده ویدیو در بستر شبکه نمایش خانگی در آمریکا بود، پس از آغاز عرضه آنلاین ویدیو، مجموعه‌ای از محصولات ویدیویی را عرضه کرد که صرفاً در این شبکه آنلاین عرضه شد و در واقع محتوایی عرضه کرد که تنها در «نتفلیکس» قابل مشاهده بود.
«هولو» که سال 2007 در بستر مجازی فعالیتش را آغاز کرد حتی از نتفلیکس نیز موفق عمل کرده اما نتوانسته به قدرتمندی «نتفلیکس» شود. «هولو» که گروه تلویزیونی NBC، فاکس قرن 21 و گروه تلویزیونی دیزینی و ABC سهامدار عمده‌اش هستند، دقیقاً با ساختار VOD در نظر گرفته شده توسط وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی فعالیت می‌کند اما کاملاً مشخص است که حجم، کیفیت و تازگی محتوای عرضه شده توسط «هولو» با تجمیع کنندگان داخلی قابل مقایسه نیست.
به عبارت ساده‌تر اگر قرار باشد VOD را در ایران، عرضه ویدیو به شیوه «یوتیوب / YouTube» و «ویمیو / Vimeo» تلقی نکرد و صرفاً در عرضه محتوای ویدیویی و صوتی (فیلم سینمایی، سریال، مستند، موزیک و موزیک ویدیو) قابل خرید خلاصه کرد، مدل «هولو» به عنوان امکانی برای «مقایسه و تطبیق با یک مدل معیار» قابل بحث است. هم‌اکنون شرکت‌هایی نظیر «هولو» یا «آمازون» برای جذب مخاطب، سفارش تولید سریال‌هایی نسبتاً گرانقیمت را می‌دهند که صرفاً در این بسترها عرضه می‌شود اما در ایران هنوز این سرمایه‌گذاری برای VOD مشهود نیست.
اگر تجمیع کنندگان داخلی به دنبال وادار کردن مخاطب داخلی به استفاده از VOD هستند، باید محتوای تازه و جذابی برای نخستین بار در ساختارشان به صورت اختصاصی ارائه دهند، در غیر ایران صورت شکست اکثر این پخش‌کننده‌ها در جذب مخاطب محتمل است. اگر پخش کننده‌ها به دنبال تولید و عرضه اختصاصی محتوا در این عرصه نباشند، راه نزدیک‌تر برای دستیابی به مخاطب، عرضه رایگان همین محتوای موجودشان و کسب درآمد از محل‌هایی نظیر آگهی‌های تبلیغاتی است، چرا که راه دیگری در دوران کنونی قابل تصور نیست.
