مسئولان دولتی در شرایطی از برخورد با صاحبان کانال های شناسایی نشده تلگرامی خبر داده اند که بعید به نظر می رسد بتوان با این حجم از اشخاص برخورد داشت و زمانی این تردیدها رو به فزونی می گذارد که خبر می رسد، دامنه چنین نظارت هایی به سایر شبکه های اجتماعی اصلی از جمله اینستاگرام تسری یافته است.
به گزارش «تابناک»؛ رسانه های دولتی، امروز آمار جالبی درباره گستردگی «تلگرام» در ایران منتشر کردند که نشان می دهد، چرا این پیام رسان چنین موقعیتی در کشورمان دارد. مطابق با این آمار، «تلگرام» با ردوبدل کردن روزانه پانزده میلیارد پیام پرطرفدارترین شبکه اجتماعی در ایران است. مردم کشورمان در محیط تلگرام بیش از 170 هزار شبکه تلگرامی به راه انداخته اند که در این میان، یازده هزار کانال بیش از 5000 عضو دارد. مطابق با این آمار هر کاربر ایرانی به طور میانگین در ده کانال عضویت دارد و روزانه بیش از 100 مطلب را از تلگرام مطالعه می کنند.
این آمارها در شرایطی منتشر می شود که پس از رونمایی از ایجاد «کانال» در فضای تلگرام، عملاً این پیام رسان که با ایجاد گروه در قالب یک شبکه اجتماعی شناخته می شد، نقشی به مراتب پررنگ تر یافت و همه نقش های پیشینش در سایه تبدیل شدن به یک «رسانه» قرار گرفت. آنچه حساسیت ها را افزایش داد، کانال هایی است که در بزنگاه ها می توانند کارکرد مؤثری در جهت دهی به فضای سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی داشته باشند و قدرت سایر رسانه های مرسوم و پرسابقه را تا حدودی تقلیل بخشیده اند.
هرچند همچنان عمده مخاطبان برای اطلاع از اصالت و جزئیات خبرهای مهمی که در بسترهایی چون تلگرام و اینستاگرام دیده می کنند، به رسانه های معتبر به ویژه خبرگزاری ها و وب سایت های خبری مراجعه می کنند و تلگرام و اینستاگرام در چالش اصالت خبر نتوانسته نمره بالایی بگیرد؛ اما نفوذ رسانه ای این شبکه ها حتی از بسیاری وب سایت های خبری نیز رو به فزونی گذاشته و همین، منجر به تکاپوی مسئولان برای اجرای طرحی شده است که این بستر را ساماندهی کرد.
در همین راستا، سید مرتضی موسویان، رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی درباره اقدامات انجامشده برای ساماندهی کانالهای بالای 5000 عضو اعلام کرد: «از قبل، بستری به نام samandehi.ir داشتیم که تا ده روز دیگر برای ثبت اعتبار ادمین شبکههای آماده فعالیت میشود. البته در حال حاضر این سامانه برای شبکه اجتماعی اینستاگرام آماده شده است.»
رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال در مورد نحوهی احراز هویت مدیران کانالهای تلگرامی توضیح داد: «برای پیامرسان تلگرام هم در حال نوشتن یک ربات هستیم تا فردی که اظهار میکند کانالی متعلق به اوست، او را اعتبارسنجی کنیم. ما اصرار داریم کسی به جایی مراجعه نکند و همه کارها اینترنتی و از طریق سامانه انجام شود. تأکید میکنم که این کار به معنای ثبت اعتبار است نه صدور مجوز؛ در واقع ما هویت مالک کانال را ثبت میکنیم و از او زمینه فعالیت کانالش را میپرسم که بعد بتوانیم آن را معرفی کنیم.»
موسویان بیان کرد: «ما در مورد احراز هویت مدیران کانالهای تلگرام، بحثهای تشویقی را هم دنبال کنیم و دستگاههای ذیربط موافق اند کانالهای برتر را تشویق و حمایت کنیم. به نظر من، مصوبهی شورای عالی فضای مجازی، یک مصوبهی بسیار خوب است؛ اما در اجرای آن همه باید کمک کنند که مهمتر از همه، خود مردم هستند که باید به ما کمک کنند. ما کدی به نام «شامد» (شناسهی الکترونیکی محتوای دیجیتال) به کانال تلگرامی ثبتشده میدهیم.»
او افزود: «من انتظار دارم از این طرح استقبال شود، چرا که ما بدون نیاز به مراجعهی مدیران به سازمان یا نهادی، کار ثبت کانالهای تلگرامی را انجام داده و این کار به صورت خود اظهاری انجام میشود. البته بر اساس مصوبه شورای عالی فضای مجازی، احراز هویت در این سامانه برای مدیران کانالهای دارای بیش از ۵۰۰۰ عضو الزامی است اما کانالهای با کاربر کمتر میتوانند کانالشان را به ثبت برسانند و هیچگونه مانعی برای این کار وجود ندارد.»
به گفتهی رئیس مرکز فناوری اطلاعات و رسانههای دیجیتال وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، چنانچه ادمینهای کانالهای تلگرامی که ۵۰۰۰ عضو و بیشتر دارند، کانالشان را ثبت نکنند و کد شامد نگیرند، غیرقانونی تلقی خواهند شد. البته بحثهای سلبی در این باره و احیاناً برخورد با آنها، بر عهده وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی نیست؛ اما به هر حال وقتی غیرقانونی تلقی شوند، به معنای این است که ضابطین قضایی این حق را دارند که جلوی فعالیت آنها را بگیرند.
موسویان در مورد استعلام کردن مشخصات مدیران کانالهای تلگرامی گفت: «استعلام خاصی صورت نمیگیرد و این کار، فقط یک احراز هویت است. ما مشخصات فرد را از سازمان ثبت احوال میگیریم و نیز باید شماره تلفنی را هم که متعلق به خودش است، به ما بدهد تا ما با استعلامی که از اپراتور مربوطه و از طریق دیتابیس آن میگیریم، برایمان مشخص شود که شماره تلفنی که کانال را با آن رجیستر کرده، متعلق به خود آن فرد است. همین کفایت میکند.»
اکنون پرسش مهم این است که آیا روند تازه نتیجه بخش خواهد بود و در صورت مقاومت صاحبان کانال های تلگرامی و صفحات پرمخاطب اینستاگرامی که بخش عمده شان اشخاص عادی هستند، قرار است با طیف گسترده ای برخورد کرد و مشخصاً می توان سراغ این تعداد بالا از عاملان کانال های تلگرامی رفت؟ بر فرض که چنین امکانی باشد، در این صورت باید پرسید که با ظهور پدیده های تازه در فضای مجازی قرار است از همین روش بهره برد؟!