همایون اسعدیان، کارگردان سینمای ایران و رئیس شورای صنفی نمایش، شب گذشته با حضور در برنامه «چشم شب روشن» در مورد جایگاه سینما در فرهنگ کشور صحبت کرد. اسعدیان در بخش‌هایی از سخنان خود در این برنامه گفت: «کسانی که می‌گویند فیلمی پایه‌های نظام را متزلزل کرده است، نمی‌دانند چه توهینی به نظام می‌کنند و هیچ فیلمی نمی‌تواند خللی در پایه‌های یک نظام ایجاد کند.»
به گزارش «تابناک»؛ بخش سینمایی برنامه «چشم شب روشن» با اجرای اکبر نبوی، شب گذشته میزبان همایون اسعدیان بود. در ابتدای برنامه اکبر نبوی با تشبیه سینمای ایران به یک جوان 34 ساله، از اسعدیان پرسید با توجه به مراقبت‌هایی که در این سال‌ها به وجود آمده، آیا این مراقبت‌ها اکنون به جایی رسیده که احساس بیم نسبت به سینما نداشته باشیم؟
اسعدیان در پاسخ به این پرسش گفت: «ما بیش از هزار جایزه بین‌المللی را در کارنامه خود داریم و کشورها به رغم اینکه ممکن است فیلم‌ها مخالف آن‌ها باشد، حاضرند بهای بسیاری برای این آثار بپردازند و همین که پرچم جشنواره‌شان با این فیلم ها بالا می‌رود، مایه افتخار است. بسیاری تصور می‌کردند سینمای بعد از انقلاب تعطیل شود و ما مدیون این جمله امام خمینی (ره) هستیم که «ما با سینما مخالف نیستیم، بلکه با فحشا مخالفیم.» این باعث شد عده‌ای از فیلمسازان قبل از انقلاب که می‌خواستند بعد از آن در سینما فعالیت داشته باشند و عده‌ای از مسئولان جدید دلبسته فرهنگ آمدند سینما را راه‌اندازی کردند. پس از آن نوعی از سینمای جدید در انقلاب متولد شد.»
او در ادامه به توقعاتی اشاره کرد که مسئولان از سینما دارند. او معتقد است مسئولان نظام می‌خواهند تمام وظایف فرهنگی کشور را سینما بر دوش بکشد: «تمام مسئولان باری را بر شانه سینما می‌گذارند که اساسا سینما تحمل آن را ندارد، یعنی انگار تمام وظایف فرهنگی را باید سینما انجام دهد. وقتی گله‌مندیم چرا اخلاقیات در جامعه سیر نزولی دارد، هیچکس بررسی نمی‌کند که مساجد و آموزش و پرورش در این رابطه چه کاری انجام داده‌اند. به محض اینکه در سخنان رهبر انقلاب درخصوص لاابالی‌گری فرهنگی صحبت می‌شود، همه منتظرند که نوک پیکان را به سمت سینما بچرخانند. انگار یادمان رفته که بخشی از سینما سرگرمی است، مردم بسیاری اوقات به سینما می‌آیند که دو ساعت بخندند، اما دیدگاه ما بیشتر آموزشی است.»
کارگردان «طلا و مس» در رابطه با نقش سینما در فرهنگ کشور ادامه داد: «اگر فکر کنیم مسئول بی‌فرهنگی تنها سینماست، فکر می‌کنیم سینما یک وسیله تبلیغی برای بیان چیزی است که برای ما ارزش دارد. به فرض اینکه سینما یک وسیله تبلیغی باشد و تریبونی برای بیان عقاید دولت در نظر گرفته شود، سینما به تنهایی نمی‌تواند چنین کاری انجام دهد و بی اثر است و هیچ فیلمی نمی‌تواند خللی در پایه‌های یک نظام ایجاد کند. کسانی که می‌گویند فیلمی پایه‌های نظام را متزلزل کرده است، نمی‌دانند چه توهینی به نظام می‌کنند. در هر دو سوی قضیه نظام‌های کمونیستی و معمولی این دیدگاه شکست می‌خورد.»
بعد از پایان این بخش از گفته‌های همایون اسعدیان، اکبر نبوی مجری برنامه درباره ساخت فیلم‌های هالیوودی گفت: «معتقدم متعهدترین سینما به آرمان‌ها و منافع ملی که شوروی سابق به گرد پای آن نمی‌رسید، هالیوود است، مناسباتی آنجا شکل گرفته که بهم پیوستگی‌ها اتفاق افتاد و هالیوود شکل گرفت.»
اسعدیان در پاسخ به گفته نبوی درباره اصول فیلم‌های هالیوودی خاطر نشان کرد: «اصولی در نظام هالیوود وجود دارد که نباید خدشه‌دار شود و خانواده و پرچم کشور اصل است. آن‌ها فیلم‌های فراوانی درباره خانواده و بچه‌ها دارند و انتقاد به رییس‌جمهوری اصل و کابوس نیست، بلکه اصل احترام به خانواده و حراست از بچه‌هاست. معتقدند انتقاد به اف بی آی مشکلی ایجاد نمی‌کند، چون کابوس آمریکایی محسوب نمی‌شود.»
کارگردان فیلم «شب روباه» در ادامه به یکی از خاطرات خود در جلسه شورای پروانه ساخت اشاره کرد و گفت: «در جلسه شورای پروانه ساخت گفتم تنها فیلمی که باعث شد سینمای ایران مجوز فعالیت بعد از انقلاب بگیرد فیلم «گاو» مهرجویی بود، اما ما شرایط را به گونه‌ای کردیم که اگر امروز فیلمنامه این فیلم به وزارت ارشاد بیاید رد می‌شود.»
اما یکی از عواملی که باعث می‌شود کارگردانان در فیلم‌های خود سانسور کنند یا فیلمشان در شورای پروانه ساخت، دچار ممیزی شود، به بحث خط قرمز‌های سیاسی بازگردد. اسعدیان در رابطه با این موضوع بحث برانگیز معتقد است: «ما در حال وسیع کردن این دایره بر اساس سلیقه شخصی هستیم. انگار خط قرمزها را نظام نمی‌گذارد، بلکه تک تک ما در حال وضع کردن این خط قرمزها هستیم. در حقیقت اجتهاد و تعابیر شخصی داریم و فکر می‌کنیم یک تنه حافظ مال و ناموس مردم هستیم. ما بار روی دوش سینما را با این کارها زیاد کردیم و هر اتفاقی که در جامعه می‌افتد و بی‌اخلاقی صورت می‌گیرد، فکر می‌کنیم مسؤول آن سینماست.»
کارگردان «بوسیدن روی ماه» درباره نقش مساجد در فضای فرهنگی کشور گفت: «نمی‌دانم آیا در ادامه می‌توانم بپرسم که اگر سینما باعث رقم خوردن این اتفاقات شده، مساجد چه کاری انجام داده‌اند؟ در جشنواره‌ای مربوط به روحانیت با یکی از دوستان همین بحث را داشتم که شما چه کاری انجام داده‌اید و چرا ما را مورد عتاب قرار می‌دهید؟»
اسعدیان همچنین با اشاره به نحوه مدیریت مسئولان سینمایی در دهه شصت یادآور شد: «در دهه شصت، سینما راه‌اندازی شد؛ یعنی عده ای مسئول و فیلمساز دلسوز آمدند و سینمای ایران را راه‌اندازی کردند، چون حاکمیت علاقمند به حضور سینما بود، حمایت می‌کرد و یارانه می‌داد و فیلم‌ها ارزان ساخته می‌شد. از این طریق حاکمیت می‌توانست دیدگاه‌های خود را در سینما اعمال کند، اما به تدریج زمانه تغییر کرد و مجبور به بازسازی فضا شدیم. ما (اکنون) با انفجار تکنولوژی و تصویربرداری اچ دی و از بین رفتن نگاتیو روبرو شدیم و این تحولات در تمام رشته‌های هنری اتفاق افتاد. در کنار این تحولات خیل بزرگی از جوانان علاقمند نیز وارد سینما شدند.»
کارگردان سریال «راه بی پایان» در ادامه اضافه کرد: «این انفجار تکنولوژی به گونه‌ای است که افراد همسن من متوجه آن نشده‌اند، اما نسل جوان که با آن بزرگ شده‌اند و در حال آوردن این سونامی همراه خود هستند. ما برای این سونامی برنامه‌ریزی نکردیم، بلکه روی مدل‌های سابق خود پافشاری می‌کنیم. خودمان برای آن طرفی‌ها خوراک تهیه کنیم و ممکن است فیلمی زیرزمینی تهیه کنیم که ارزش زیادی ندارد، اما ارزش سیاسی برای جریانات دارد. لازمه این کارها تغییر قانون است که سعه صدر خود را در آن افزایش دهیم و تعبیر درستی از منافع ملی داشته باشیم و واقع بینانه به باری که روی دوش سینما می‌گذاریم، فکر کنیم.»
کارگردان «یک روز به‌خصوص» درباره فیلم‌های راه یافته به سی و پنجمین جشنواره فجر نیز گفت: «ما هر سال جشنواره فجر را به یک دورهمی تبدیل کردیم و امسال ۳۳ فیلم داریم و اگر امسال جشنواره فجر ۳۰ فیلم خوب داشه باشیم، می‌گویم معجزه صورت گرفته است. اگر از بین ۳۰ فیلم ۲۰ فیلم انتخاب می‌شد، رقابت معنا پیدا می‌کرد.»
