هفته گذشته، دونالد ترامپ یک فرمان اجرایی صادر کرد که طی آن شهروندان ۷ کشور از جمله ایران حق ورود به خاک آمریکا تا مدت ۳ ماه را ندارند، فرمانی که به بهانه جلوگیری از ورود تروریست‌ها به این کشور صادر شد. علاوه بر ایران، کشورهای عراق، سوریه، یمن، لیبی، سودان و سومالی نیز در این فهرست قرار دارند.
به گزارش اقتصادنیوز، پس از اجرایی شدن این محدودیت، در چند روز اخیر اکثر شهرهای آمریکا و حتی کشورهای دیگر جهان، شاهد تظاهرات گسترده علیه اقدام نژادپرستانه دونالد ترامپ که جوامع مسلمان را هدف قرار داده، بوده‌اند. تظاهراتی که شعار اصلی آنها «چرا این قانون؟» و «چرا این کشورها؟» بود.
دونالد ترامپ در پاسخ به این مخالفت‌ها و اینکه چرا این هفت کشور در فهرست کشورهای ممنوع‌الورود به آمریکا قرار دارند، اعلام کرد که مبنای اولیه این فهرست توسط دولت قبلی این کشور معرفی شده است. اما انتقاد دیگری که در مخالفت با این قانون موقت مطرح است، این است که چرا نام عربستان سعودی در این فهرست نیست. در این راستا، براساس آمارهایی که پس از حادثه یازده سپتامبر منتشر شده، 15 نفر از 19 تروریستی که در این حادثه دست داشتند، شهروندان عربستان سعودی بوده‌اند.
دیگر عامل‌های تروریستی این حادثه نیز از کشورهای امارات (2 نفر)، مصر (1 نفر) و لبنان (1 نفر) بوده‌اند؛ اما واقعا چرا شهروندان ایرانی که تاکنون هیچ نوع فعالیت تروریستی در خاک آمریکا نداشته‌اند از ورود به این کشور منع شده‌اند؛ اما کشوری مانند عربستان که زادگاه تروریسم جهان است از این ممنوعیت مستثنی شده است؟ «دنیای اقتصاد» به واکاوی رابطه آمریکا و عربستان، و دلایل چیدمان فهرست کشورهای ممنوع شده از سفر به آمریکا می‌پردازد.
چرا ایران، چرا عربستان نه!؟
در 21 ژانویه 2016، ایران، عراق، سوریه و سودان 4 کشوری بودند که در فهرست «کشورهای نگران‌کننده» وزارت امنیت داخلی آمریکا قرار گرفتند، فهرستی که در ژانویه امسال کشورهای یمن، لیبی و سومالی به آن اضافه شدند. اما چرا ترکیب این فهرست شامل این 7 کشور است و کشوری مانند عربستان که پیشینه تاریکی در صدور تروریسم دارد، از آن مستثنی شده است؟ جرالد نادلر یکی از اعضای کنگره آمریکا در مصاحبه با «سی‌ان‌ان» در این رابطه گفته است: «این موضوع ابهام برانگیز است.
اگر هدف از وضع این قانون حمایت آمریکا در مقابل تروریسم است، چرا کشورهای عربستان سعودی، ترکیه و مصر مشمول آن نشده‌اند. همان‌طور که همه می‌دانیم، اکثر تروریست‌هایی که درحادثه 11 سپتامبر مشارکت داشتند از کشور عربستان بوده‌اند.» در طول تاریخ، شهروندان ایرانی در هیچ‌یک از حادثه‌های تروریستی رخ داده در خاک آمریکا دخالتی نداشته‌اند. از طرفی، براساس داده‌های منتشر شده از «بنیاد بین‌المللی تحصیلات»، تعداد دانشجویان ایرانی‌ای که در سال تحصیلی 2016-2015 برای ادامه تحصیل به آمریکا سفر کرده‌اند، حدود 12300 نفر بوده است.
در واقع آمریکایی‌ها نه تنها تابه‌حال آسیبی از شهروندان ایرانی ندیده‌اند، بلکه برخی از پیشرفت‌های خود را مدیون ایرانیان هستند. به گزارش «سی‌ان‌ان»، ایران کشوری است که در عراق و سوریه با داعشی‌ها می‌جنگد؛ اما آنچه باعث شده دولت آمریکا شهروندان ایرانی را از ورود به خاک این کشور بازدارد، حمایت ایران از نیروهای مقاومتی همچون حزب‌الله و نیروهای مقاومت فلسطین است که آمریکایی‌ها آنها را در شمار گروه‌های تروریستی قرار داده‌اند. از دیگر بهانه‌هایی که آمریکایی‌ها در ایجاد این محدودیت به آن استناد می‌کنند، ادعای توخالی سوءقصد یک فرد ایرانی-آمریکایی به سفیر عربستان در واشنگتن است؛ ادعایی که هیچ‌گاه نتوانستند آن را به اثبات برسانند.
در طرف مقابل اما عربستان سعودی کارنامه نه چندان روشنی در زمینه ایجاد و صدور تروریسم در جهان دارد. در حادثه تروریستی مرکز تجارت جهانی در نیویورک (11 سپتامبر)، 15 نفر از 19 عامل تروریستی این حادثه تابعیتی عربستانی داشتند. علاوه بر این گروه‌هایی تروریستی همچون القاعده (و بن‌لادنی که کشته شد) زاده دست سعودی‌ها هستند. در حال حاضر هزاران نفر از شهروندان عربستانی در گروه‌های تکفیری فعالیت دارند که عامل تمام نابسامانی‌های کشورهای منطقه محسوب می‌شوند. پس چرا عربستان در فهرست کشورهای ممنوع‌الورود به خاک آمریکا نیست؟
عربستان «یار غار» آمریکایی‌ها
پایگاه اینترنتی «اینترنشنال بیزینس تایمز»، در تحلیلی به چرایی حضور نداشتن عربستان در فهرست کشورهایی که شهروندانش در سفر به آمریکا منع شده‌اند، پرداخته است. بخشی از این تحلیل به موضوع رابطه دیرینه این کشور با آمریکا اشاره کرده است. بر این اساس، عربستان سعودی یکی از متحدان قدیمی آمریکا در منطقه بوده؛ اتحادی که به رغم رکوردی که سعودی‌ها در نقض حقوق بشر و حمایت از تروریسم به ثبت رسانده‌اند، بازهم پابرجا مانده است.
در طول جنگ سرد – جنگی که پس از جنگ جهانی دوم میان قدرت‌های شرق و غرب جهان ایجاد شد – آمریکایی‌ها متحد خود عربستان را تنها نگذاشتند. پس از پایان یافتن جنگ سرد و در دوران «جنگ خلیج فارس» – جنگی که میان صدام حسین و دولت‌های عربی منطقه رخ داد – نیز رابطه عربستان و آمریکا به قوت خود باقی ماند. در این جنگ، سعودی‌ها اجازه حضور نیروهای نظامی آمریکا را در خاک این کشور دادند؛ حضوری که شرایط را برای هتک حرمت به مکان‌های مقدس اسلامی فراهم می‌ساخت. بنابراین به‌رغم پیشینه تاریکی که سعودی‌ها در فعالیت‌های تروریستی دارند، هیچ جای تعجب نیست که آمریکا به‌خاطر رابطه دیرینه‌ا‌ش با این کشور، چشم خود را بر این واقعیت‌ها ببندد.
منافعی که ترامپ در عربستان دارد
پایگاه اینترنتی «اینترنشنال بیزینس تایمز» بخش دیگری از تحلیل خود را به روابط کنونی عربستان و آمریکا اختصاص داده است. براساس تحلیل‌های این پایگاه، رئیس‌جمهوری جدید آمریکا منافع تجاری بسیاری در عربستان سعودی دارد که ممکن است در بسیاری از تصمیم‌گیری‌های دولتی‌اش اثر بگذارد؛ تضاد منافعی که کارشناسان بارها نسبت به آن هشدار داده‌اند. به گزارش «نیویورک‌تایمز»، مدارک مالی‌ای که اخیرا افشا شده نشان می‌دهد که چند شرکت با مسوولیت محدود ترامپ در عربستان مستقر هستند. ترامپ همچنین کسب‌وکارهایی را در دو کشوری که شهروندان آن در حادثه 11سپتامبر حضور داشتند و ممنوعیت ویزا شامل آنها نمی‌شود در اختیار دارد: امارات و مصر. روز یکشنبه دونالد ترامپ در گفت‌وگویی تلفنی رایزنی‌هایی با پادشاه عربستان داشت. به گزارش «بلومبرگ»، اصلی‌ترین محور گفت‌وگوی این دو، قدرت گرفتن ایران در منطقه – موضوعی که برای دهه‌ها هسته اصلی مذکرات رهبران آمریکا و عربستان را تشکیل می‌دهد – بوده است.
