هفته «آگاهی از مغز»، با هدف توجه به عملکرد مغز و نقش آن در سلامت، در قالب برپایی همایش ها، نشست ها و گفتگوهای علمی و عمومی در اقصی نقاط کشور برگزار شد.
به گزارش مهر، در اولین روز از هفته مغز، صاحب نظران حوزه علوم اعصاب و...، در فرهنگسرای ارسباران گردهم آمدند.
در این مراسم که در آخرین جمعه بهمن ۹۵ برگزار شد، اساتید علوم روانشناختی به همراه متخصصین علوم اعصاب گردهم آمدند و درباره اهمیت سلامت مغز، سخنرانی کردند.
دکتر کمال خرازی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی، دکتر علی رضا زالی جراح مغز و اعصاب و رئیس کل سازمان نظام پزشکی ایران، دکتر محمد تقی جغتایی نوروساینتیست و رئیس انجمن علوم اعصاب، دکتر احمد جلیلی رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران، دکتر حسن عشایری نوروساینتیست و استاد برجسته دانشگاه علوم پزشکی ایران، استاد داریوش اسدزاده بازیگر و مترجم، دکتر افشین یداللهی ترانه سرا و روان‌پزشک، کامران رسول زاده شاعر و هنرمند، علی رضا نادی کاپیتان اسبق تیم ملی والیبال و احسان حدادی نایب قهرمان المپیک، حضور داشتند و در ارتباط با اهمیت سلامت مغز، گپ و گفت کردند.
در ادامه برنامه های این هفته، سینا توکلی دبیر هفته آگاهی از مغز با حضور در برنامه «فرمول یک»، پیرامون اهمیت سلامت مغز، نکاتی را با بینندگان و مردم مطرح کرد.
وی با عنوان این مطلب که امسال در ۹۹ کشور دنیا کمپین آگاهی از مغز برگزار می شود که ایران هم یکی از آن کشورهاست، گفت: هفته مغز سه هدف در دنیا دارد؛ ۱. ارتقا عملکرد مغز، ۲. شناخت و راه درمان بیماری های مغز و ۳ انگ نچسباندن به کسانی که دچار بیماری های مغزی هستند.
توکلی ادامه داد: بیماری های شایع مغزی شامل سه یا چهار اختلال می شود که اولی در حوزه کودکان بیماری اوتیسم است که آمار آن ۱ در ۶۸ است. مهم ترین مسئله در این حوزه ژنتیک است. اما کدوم ژن و کروموزوم هنوز کشف نشده است. بیماری دوم که شیوع بالایی دارد و از آن به عنوان قاتل خاموش نام برده می شود، افسردگی است. امسال ۱۶ درصد مردم دنیا افسرده هستند.
وی افزود: ٤٤ میلیون نفر در دنیا دچار آلزایمر، سومین بیماری شایع مغزی هستند.
توکلی با اشاره به برنامه افتتاحیه هفته آگاهی از مغز در فرهنگسرای ارسباران، گفت: داریوش اسدزاده بازیگر ۹۴ ساله ای که هم اکنون در حال مطالعه، بازی و ترجمه است و ذهن خود را پویا و فعال نگه داشته، در این مراسم حضور داشت.
اتیسم
دانشمندان با استفاده از تکنیک‌های اسکن مغزی، ماده سفید مغز مردان بزرگسالی که اختلال طیف «اتیسم» دارند را مورد آزمایش قرار دادند. آنان متوجه شدند در افراد دارای اتیسم دسته‌ای از عصب‌ها در ناحیه‌ای از مغز که لوب پیشانی نامیده می‌شود و مسئول مهارت‌های تعاملات اجتماعی است، متفاوت از اشخاص سالم هستند.
محققان به ویژه متوجه شدند که در افراد اتیسم، ارتباط بین سلولهای عصبی در ناحیه‌ای از سمت چپ مغز، که دسته آرکوئیت نامیده شده و مسئول گفتار هستند، نسبت به افراد سالم دچار تغییر شده اند. این تفاوت‌ها خصوصاَ در افرادی که «ﭘﮋواک ﮔﻮﯾﯽ ﺑﺎ ﺗﺎﺧﯿﺮ» را تجربه نموده بودند، بطور شدیدتری نمود داشت (موردی که افراد طیف اتیسم غالبا کلمات یا جملات را طوطی وار تکرار می‌کنند.)
برگزاری کارگاه آموزشی «آلزایمر»تارا رضاپور دانشجوی دکتری روان شناسی شناختی از پژوهشکده علوم شناختی ، با حضور در کارگاه آموزشی آلزایمر، نکاتی را پیرامون پیشگیری از ابتلا به این بیماری، عنوان کرد.
در ادامه برنامه های هفته آگاهی از مغز، پیمان حسنی ابهریان متخصص علوم اعصاب با حضور در برنامه فرمول یک شبکه یک سیما، از عارضه های مغزی و سالمندان با مردم سخن گفت.
وی افزود: اختلالاتی داریم که با تخریب سلول های مغزی همراه هستند. سردسته این بیماری ها آلزایمر است.
ابهریان گفت: تغذیه و ورزش می توانند از بروز آلزایمر جلوگیری کنند. همچنین تمرین های مغزی چون حل کردن جدول سودوکو، رفتن به مقصد همیشگی از راه متفاوت و... نیز موثر است.
برگزاری سمینار تخصصی آگاهی از مغز ویژه دانش آموزان نخبه منطقه ۱۴ تهران، از دیگر برنامه های این هفته بود که مهدیه کرمی دانشجوی دکتری علوم شناختی زبان، پژوهشکده علوم شناختی(ICSS) و پژوهشگر حوزه علوم اعصاب زبان و نقشه برداری مغز، در این برنامه سخنرانی کرد.
کارگاه آموزشی با موضوع «راه های حفظ سلامت مغز» با سخنرانی دکتر امیرحسین بتولی دکتری تصویربرداری عصبی از دانشگاه UNSW استرالیا و نویسنده کتاب «سالمندی سالم» برگزار شد.
وی درباره انجام تحقیقات در حوزه تغییرات ساختار و عملکرد مغز در دوران سالمندی، سخن گفت.
برگزاری سمینار دانشجویی «مغز و شناخت»دکتر پیمان حسنی ابهریان دکترای تخصصی علوم اعصاب شناختی، پزشک، درمانگر، پژوهشگر، به همراه دکتر صفری محقق انستیتو دانش مغز ریکن ژاپن و عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، دکتر سماک نژاد روانشناس شناختی و عضو هیئت علمی پژوهشکده مغز دانشگاه شهید بهشتی، دکتر مختاری روانشناس شناختی، عضو هیئت علمی پژوهشکده مغز دانشگاه شهید بهشتی، دکتر زارع دکترای فیزیک،عضو هیئت علمی پژوهشکده دانش های بنیادی، دکتر نصرت آبادی دکترای روانشناسی سلامت و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم بهزیستی و توانبخشی، در این سمینار دانشجویی سخنرانی کردند.
دکتر محمدتقی جغتایی رئیس انجمن علوم اعصاب مهمان برنامه فرمول یک در شبکه یک سیما بود.
وی گفت: محیط زندگی مغز را می سازد و هرچه سن کمتر باشد خاصیت انعطاف پذیری بیشتر است.
دکتر هادی مرادی سبزوار عضو هیئت علمی دانشگاه تهران نیز در برنامه فرمول یک، گفت: کودکانی که دچار اوتیسم هستند، مثل دیگر بچه ها یاد نمی گیرند و در سن یکی دو سالگی شان باقی می مانند.
دکتر ستاره مختاری روانشناس شناختی هم یکی از میهمانان برنامه فرمول یک بود.
وی گفت: مغز ما یک مرحله جلوتر از رایانه است. ما موجودات اجتماعی هستیم و درزمان های مختلف، حس و حال متفاوتی داریم که روی سیستم پردازش ذهن ما تاثیر می گذارد.
تغییراتی که به واسطه بارداری در مغز ایجاد می شودبارداری شامل نوسان شدید هورمون ها و سازگاری زیستی است اما اثرات آن روی مغز هنوز ناشناخته است. در این مطالعه محققان ساختار مغز زنان قبل و بعد از بارداری را مقایسه کردند.
این مطالعه اولین تحقیق است که نشان می دهد بارداری تغییرات طولانی مدت را حداقل برای دو سال بعد از زایمان روی مورفولوژی مغز زنان ایجاد می کند. با استفاده از MRI دانشمندان نشان دادند که مغز زنان در اولین حاملگی، کاهش قابل توجهی در حجم ماده خاکستری داشته که به شناخت اجتماعی مربوط می شود.
این کاهش حجم ماده خاکستری با مناطق فعال شده با تصویربرداری عصبی زمانی که مادر به تصویر کودک خود نگاه می کند، همپوشانی دارند.
نتایج مطالعه به این صورت است: کاهش حجم ماده خاکستری در فرونتال میانی و قشرخلفی و همچنین در یک قسمت خاص در کورتکس پره فرونتال و تمپورال در زنان باردار دیده شده؛ این مناطق مرتبط با شناخت اجتماعی و فرآیند تمرکز بر خود است.
تجزیه و تحلیل ها می تواند میزان وابستگی مادر به کودک را بعد از زایمان تعیین کند؛ اما هیچ تغییری در حافظه و عملکرد شناختی زنان باردار مشاهده نشد.
مغزتان را چکاپ کنیددکتر کمال خرازی دبیر ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، به مردم توصیه کرد همانطور که به آزمایش های سلامت دیگر اعضای بدن خود توجه می کنید، سالانه مغز خود را نیز چکاپ کنند.
وی در مراسم «هفته آگاهی از مغز»، گفت: مغز نیز همچون دیگر قسمت های بدن، ممکن است دچار آسیب شود و هرچه سریعتر و به موقع، کاستی ها و مشکلات آن شناسایی شود، زودتر قابل معالجه خواهد بود.
وی افزود: به عنوان مثال اگر آلزایمر به موقع شناسایی شود جلوی پیشرفت آن را تا حد زیادی می توان گرفت و با چکاپ و مراجعه به موقع می توان کاستی های مغز را تشخیص داد و برای درمان آن اقدام کرد.
خرازی به وجود ۸۲ تا ۱۰۰ میلیارد سلول عصبی در مغز هر انسان اشاره کرد و گفت: هریک از این سلول ها در حکم یک پردازشگر اطلاعات عمل می کنند و تمام سلولهای عصبی به صورت موازی به هم سیم کشی شده اند به طوریکه هر سلول عصبی مغز بین دو هزار تا ۱۰ هزار سول دیگر پیوند دارد.
ویژه برنامه های هفته آگاهی از مغز با شعار «مغزت را بشناس» از ۲۹ بهمن تا ۵ اسفند ۹۵ در سراسر کشور برگزار شد.
