بسیاری از مسئولین دولت بر این باورند با توجه به کافی نبودن سرمایه های داخلی جهت انجام پروژه ها و به حرکت درآوردن چرخ اقتصاد، نیاز است تا کشور به جذب سرمایه گذاری خارجی روی آورد. این موضوع به ویژه پس از اجرایی شدن برجام، همواره در دستور کار دولت یازدهم قرار داشته است. با توجه به این که مسئولین دولت یازدهم معتقدند در جذب سرمایه گذاری خارجی موفق بوده اند اما برخی گزارش ها از جمله گزارش سال 2016 کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) نشان می دهد که روند جذب سرمایه خارجی، زیاد مناسب نبوده است.
به گزارش
تابناک اقتصادی، امروزه بسیاری از کشورهای جهان به واسطه اینکه منابع مالی داخلی آن ها برای سرمایه گذاری کافی نیست، تمایل زیادی به جذب سرمایه گذاری های خارجی پیدا کرده اند. ایران نیز از این قاعده مستثنا نبوده و همواره همه دولت های بر سر کار آمده در ایران به دنبال آن بوده اند تا شرایط را برای ورود سرمایه های خارجی به کشور فراهم کنند. در چند سال اخیر و با اعمال تحریم های ظالمانه بر کشورمان، نه تنها سرمایه گذاری خارجی در خور توجهی در کشور صورت نگرفت، بلکه سرمایه گذاران خارجی که در ایران سرمایه گذاری کرده بودند نیز پس از اعمال تحریم ها سرمایه های خود را از ایران خارج کردند. با اجرایی شدن برجام، همگان امیدوار بودند که روند جذب سرمایه گذاری خارجی صعودی شود؛ اما به گواه گزارش های بین المللی از سرمایه گذاری خارجی، گویا این اتفاق آن گونه که باید، در عمل رخ نداده است.
برای بررسی این موضوع، ما به گزارش های دو نهاد بین المللی معتبر رجوع و وضعیت سرمایه گذاری خارجی را در ایران در سال های اخیر بررسی قرار خواهیم کرد.
از جمله گزارش های معتبر در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی، گزارش های کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل (آنکتاد) و آمارهای مؤسسه اف دی آی مارکتس متعلق به روزنامه فایننشال تایمز است.
آخرین گزارش منتشره از آنکتاد مربوط به سال 2016 است که به بررسی سرمایه گذاری خارجی در سال 2015 در کشورهای مختلف پرداخته است. این گزارش نشان می دهد که میزان سرمایه گذاری کشورهای خارجی در ایران در سال 2015 نسبت به سال 2014 کاهش یافته است. در سال 2015، میزان سرمایه گذاری کشورهای خارجی در ایران 2 میلیارد و 50 میلیون دلار بوده است. ایران با جذب این میزان سرمایه گذاری خارجی در بین 203 کشور مورد بررسی در گزارش سال 2015 در رتبه 67 قرار گرفته است. این میزان سرمایه گذاری خارجی در ایران در مقایسه با سال گذشته، 2.6 درصد برابر با 55 میلیون دلار کاهش داشته است. به طور کلی سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران از سال 2012 به بعد روند نزولی را پیموده است، به طوری که در سال های 2012 تا 2015، این میزان از 4 میلیارد و 666 میلیون دلار به 2 میلیارد و 50 میلیون دلار کاهش یافته است.
همچنین در سال 2015، ایران 139 میلیون دلار در کشورهای خارجی سرمایه گذاری کرده که این رقم نسبت به سال پیش 50 میلیون دلار یا 56 درصد رشد داشته است.
طی سال های اخیر، بیشترین میزان سرمایه گذاری ایران در سایر کشورها متعلق به سال 2011 است که ایران در این سال، 266 میلیون دلار در سایر کشورها و کمترین میزان نیز متعلق به سال 2014 است که ایران مبلغ 89 میلیون دلار در سایر کشورها سرمایه گذاری کرده است.
نمودار 1: سرمایه گذاری مستقیم خارجی در ایران، 2010-2015 (میلیون دلار)
البته آمارهای مؤسسه اف دی آی مارکتس متعلق به روزنامه فایننشال تایمز، نشان می دهد که اوضاع بعد از اجرایی شدن برجام و در سه ماهه نخست سال 2016 در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی تغییر پیدا کرده و بهتر شده است. این آمارها نشان می دهند ایران در سال های 2013، 2014 و 2015 به ترتیب توانسته است 3، 8 و 9 پروژه سرمایه گذاری مستقیم خارجی را جذب کند و این در حالی است که در سه ماهه نخست سال 2016 و بعد از لغو تحریم ها ایران توانسته است 22 پروژه سرمایه گذاری مستقیم خارجی را جذب کند.
همچنین با افزایش تعداد پروژه های سرمایه گذاری خارجی از سه پروژه در سال 2013 به 22 پروژه در سه ماهه نخست سال 2016 میزان فرصت های شغلی ایجاد شده هم در این بازه از 352 فرصت شغلی به 5376 فرصت شغلی افزایش یافته است.
در سه ماهه نخست سال 2016 بیشترین سرمایه گذاری انجام شده در ایران از طرف کشورهای کره جنوبی و آلمان صورت گرفته که مجموعاً 2.15 میلیارد دلار سرمایه گذاری کرده اند. بیشترین سرمایه گذاری نیز در بخش های خدمات مالی، لوازم الکتریکی و انرژی های تجدیدپذیر انجام شده است.
امید است که دولت دوازدهم گام های محکم تری در زمینه جذب سرمایه گذاری خارجی بردارد، چون اقتصاد ایران در این مقطع از زمان، از هر زمان دیگری بیشتر به جذب سرمایه گذاری خارجی نیاز دارد. به گفته کارشناسان اقتصادی، جذب سرمایه خارجی می تواند بخشی از مشکلات ایران در زمینه اشتغال را حل کند.
لطفا مشخص بفرمایید سرمایه گذاری های 4 میلیارد دلاری سال 2012 و قبل که اشتغالزایی 300 نفره داشتن و محدود به دو یا سه پروژه بودن!!!؟