اعتراض جمشید مشایخی به یادآوریِ صرف از عزت الله انتظامی در یازدهمین جشن منتقدان خانه سینما منجر به ایجاد حواشی و بازگویی بخشی از یک درگیری کهنه شد؛ اما این تنها حاشیه این جشن نبود و سلسله اتفاقاتی که در این رویداد رخ داد، نشان داد که متولیان خانه سینما تا چه میزان خام عمل کردهاند و این جشن بیحاصل و بیاعتبار را به بستری برای افزایش اختلافات میان اهالی سینما تبدیل کردهاند.
به گزارش «تابناک»؛ عصر پنجشنبه یازدهمین جشن منتقدان خانه سینما با فرمی ضعیفتر از دورههای پیشین برگزار شد و آنچنان بیتدبیریهای پیاپی را شاهد بودیم که نتایج این جشن فرمالیته نیز به حاشیه رانده شد. در بخشی از این جشن ویدیویی پخش شد که از نسل بازیگران پیشکسوت سینمای ایران، عزت الله انتظامی برجسته شده بود؛ اما در ادامه جمشید مشایخی روی صحنه دعوت شد! مشایخی با حضور بر صحن تعابیر تندی را بابت این ویدیو به کار برد که بخشی از آن خطاب به عزت الله انتظامی بود و سپس مراسم را به نشانه اعتراض ترک کرد.
اگر عموم مردم به خوبی در جریان نبوده باشند، حتماً برگزار کنندگان این مراسم اطلاع داشتهاند که جمشید مشایخی با علی نصیریان و عزت الله انتظامی با هم رابطه خوبی ندارند. این رابطه در ابتدا به فیلمهای گاو و قیصر بازمیگردد و در ادامه در ماجرای مدیریت استاد نصیریان در اداره تئاتر، این تصور برای مشایخی وجود داشته که او به گروه انتظامی فرصت بیشتری برای حضور در روی صحنه میدهد. مشایخی در مقابل، رابطه حسنهای با داود رشیدی داشت؛ بنابراین دور از انتظار نبود که پخش چنین کلیپی، با واکنشی از سوی مشایخی همراه شود.
البته طبیعتاً از چهره پیشکسوتی چون استاد مشایخی انتظار میرفت که سعه صدر بیشتری به خرج میداد و با آرامش و صبوری از کنار این بیتدبیری مسئولان خانه سینما می گذشت، چون به هر حال، بدین ترتیب احترام مهمانان حفظ میشد. در عین حال اینکه بدین ترتیب یک برخورد جدی با مسئولان برگزاری این جشن صورت پذیرفت، اتفاق بدی نبود، زیرا به هر حال باید رویه نادرستی که در سالهای اخیر رخ داده، با هزینههایی همراه میشد.
اتفاق تلخ تر رفتار جعفر پناهی بود که حاضر نشد، جایزه محمدحسین مهدویان را برای فیلم ماجرای نیمروز بدهد و صحنه را ترک کرد و در ادامه نیز شروع به متلک گفتن کرد. همچنین در همین راستا، تهمینه میلانی نیز جشن منتقدان خانه سینما را با جشنواره فجر مقایسه و تأکید کرد فکر نمیکرده فیلمش در این جشن نیز همچون جشنوارههای حاکمیتی بایکوت شود!
امروز، دبیر یازدهمین جشن بزرگ منتقدان و نویسندگان سینمایی ایران در یادداشتی درباره این حواشی گفته است: «جشن انجمن منتقدان در چارچوب اهداف فرهنگی اش، دعوت به همدلی و تحمل یکدیگر و تمرین مدارا، جدا از دیدگاه های گوناگون است. متأسفانه برخی از اهالی سینما و رسانه، مستقل بودن را از دریچه ذهنی یکسویه خود معنا می کنند. در یک نهاد صنفی، استقلال عمل تعریف خودش را دارد و نباید رویاپردازی کرد.
نکته دیگر آنکه ما همواره سعی کردهایم به آدمها با سلایق مختلف سیاسی زیر پرچم کشور عزیزمان که خون بهای صدها هزار شهید از جمله محسن حججی عزیز که شروع جشن امسال هم مزین به نام او بود، احترام بگذاریم، ولی متأسفانه برخی از همکاران سینمایی به رغم این که تجربه جشنواره های متعدد دور دنیا را دارند، به بعضی بدیهیات و ابتدایی ترین قواعد اخلاقی و حرفه ای سینما نیز احترام نمی گذارند.
البته اگر بخواهیم به پشت پرده بیشتر پروژه ها سرک بکشیم، ردپایی از یک سرمایه گذار اعم از نهادهای داخلی یا اتحادیه های بین المللی غربی و... در آن دیده می شود؛ اما آن چه در یک جشن مطرح است، حفظ حرمت ها و توجه به مختصات کیفی آثار منهای پشت صحنه هاست.»
خاصیت جوایز و جشنوارههای سینمایی، صرفاً یک اعتبار نیست، بلکه آنچه در کنار این اعتبار به دست میآید و اتفاقاً ثابت میکند جشنواره اعتباری دارد یا ندارد، تمرکز تماشاگران به برگزیدگان یک جایزه چون جایزه اسکار یا یک جشنواره چون جشنواره کن است. تمرکز تماشاگران و علاقه مندی به تماشای برندگان جوایز و جشنوارهها تا حدی است که رقابت میان کمپانیهای بزرگ برای خرید حق پخش فیلمهای برنده شکل میگیرد.
در ایران تا حدودی ـ بسیار اندک ـ تنها جشنواره فجر چنین اثری دارد. مردم با در نظر گرفتن سیمرغهای بلورین و به ویژه سیمرغ بلورین بهترین فیلم از نگاه تماشاگران تا حدودی به تماشای فیلمها مینشینند و به همین دلیل در پوستر فیلمها، نشان سیمرغ درج شود. در مقابل، نه تنها جشن منتقدان خانه سینما، بلکه حتی جشن اصلی خانه سینما نیز چنین خاصیتی ندارد و کمترین اعتباری برای یک فیلم به همراه نمی آورد و کمکی به فروش فیلمها نمیکند.
شمار منتقدان واقعی سینمای ایران نیز ـ با در نظر گرفتن همه اسامی که این روزها نقدی بر فیلمی مینویسد ـ به سختی سه رقمی میشود. حتی اگر خبرنگاران واقعی سینمایی را نیز محاسیه کنیم، نمیتوان سالن جشن منتقدان سینما را پر کرد؛ بنابراین، نباید انتظار داشت در چنین جشنی، حواشی تلخی به جز آنچه دیدیم، به نظاره ننشینیم. مدیریت محفلی انجمن منتقدان خانه سینما، حاصلی بیش از این ندارد.