با وجود هیجانات کاذبی که برخی از سبکهای مداحی برای گروهی از عزاداران به ویژه برای نسل جوان به همراه میآورد، این سبکها مسیر رو به نزولی یافته و توجه بسیاری از قشرها به سبکهای سنتی و بومی که آهنگ مداحی و اشعار حاوی بلوغ و مفاهیم عمیق است، رو به فزونی گذاشته است.
به گزارش «تابناک»؛ در دو دهه اخیر سبکهای تازهای در روضه خوانی و مداحی برای ائمه اطهار در هیأتها رایج شد که در ابتدا علاوه بر اقبال بخشی از نسل جوان، واکنش مثبت شماری از صاحب نظران را نیز شاهد بودیم. این واکنش مثبت از زاویه گشوده شدن پنجرهای تازهای و نگاهی نو برای جذب جوانان به ارزشهای مذهبی بود اما با عیان شدن ابعاد مختلف و آثار منفی چنین روشهایی، مواضع موافقین نیز تغییر کرد.
استفاده از ریتمهای تند که اساساً نسبتی با عزاداری ندارد و صرفاً دامن زدن به هیجانات کاذب و دور شدن از فلسفه عزاداری محرم است، بهره برداری از اشعار وهن آمیز که هرچند در ظاهر در راستای ارادت به ائمه اطهار بود، با اندکی تأمل درمییابیم که اسائه ادب به ساحت مطهر ایشان است و در نهایت، رفتارهای خلاف عرف و نمایشی در حین روضه خوانی، هر روز این سبک مداحیها را از حقیقت عزاداری برای امام حسین (ع) دور کرد.
حاشیهها از آنجا رو به فزونی نهاد که برخی مداحان دارای سبکهای نامتعارف در رقابت برای جذب پامنبری، دست به اقدامات عجیب تری زدند و بر شدت این رفتارهای نامرسوم و غیرقابل هضم افزودند. بسیاری از اتفاقاتی که در چند سال اخیر در شماری از هیأتها رخ داده و در مواردی، ویدیوهایی از آنها در فضای مجازی منتشر شده و اسباب وهن عزاداری اباعبدالله (ع) را فراهم ساخته است؛ اما از همه این افراطها خطرناکتر، تهی شدن برخی از هیأتها از فلسفه عزاداری و رقم زدن شرایطی با نام «عزاداریِ برای عزاداری» است.
به تعبیر سادهتر، در بسیاری از این هیأتها صرفا عدهای برای سینهزنی حاضر میشوند و هر جا ریتم و شدت بیشتری باشد، آنجا گزینه مطلوبتر برای این گروه است. در نتیجه آنچه اساساً مورد توجه قرار نمیگیرد، فلسفه عاشورا، علت قیام امام حسین (ع) و تلاش برای ترویج منش و رفتار انقلابی حسین بن علی (ع)، وفاداری ابالفضل العباس (ع) در صحنههای سخت و ایستادگی یاران ایشان در دشوارترین آزمون قابل تصور بوده است. وقتی عزاداری حسین (ع) از پیام عاشورا تهی شود، چگونه میتوان انتظار داشت سبک عزاداری از معنا و مفهوم تهی نشود؟
این سلسله اتفاقات و همچنین بیریشه بودن بسیاری از این رفتارها و نبود فلسفه برای آنها، باعث شد به مرور بسیاری از جوانان که نسبت به این سبکها گرایش نشان داده بودند، از چنین فضاهایی فاصله بگیرند و سبکهای اصیل روضه خوانی به ویژه سبکهای بومی با وجود آنکه عمدتاً فاقد هیجانات کاذب بودند، توجه عموم را به خود جلب کردهاند.
توجه به عزاداریهای یزدی از جمله سبک متفاوت عزاداری بعثت یزد که با اشعار بسیار قوی و هماهنگی همراه است، توجه به هیأتهای عراقیهای مقیم ایران، افزایش مخاطبان هیأتهای قدیمی تهران ـ که عمدتاً در بازار تهران و محلات قدیمی پایتخت مستقر هستند و بسیاری شان بیش از صد سال قدمت دارند ـ نشان میدهد اصالت این سبک عزاداریها دیرپا و ماندگار بوده و خواهد بود.
به نظر میرسد در بلندمدت این سبک عزاداری اصیل که مورد تأکید و تأیید رهبر انقلاب، مراجع اعظام و صاحب نظران این عرصه است، جایگاه اصلی را در عزاداریها بیابد و شیوههای نامتعارف که در گذشته بسیار گسترده شده بود، به مرور به حاشیه رفته و با بی توجهی عمومی در اقلیت قرار بگیرد؛ هرچند حتی حضور این سبکها در حاشیه نیز قابل پذیرش نیست و انتظار میرود با اقدامات جدی، فضای عزاداریها به ویژه در این ایام خاص، تهی از این رفتارها باشد.