ایران در حال پیر شدن است؛ از اعلام این نگرانی مدت‌ها است که می‌گذرد و هرچند وقت یکبار نیز درباره آن هشداری داده می‌شود، اما هنوز برنامه‌ای جامع که نظر همه دست‌اندرکاران و دستگاه‌های مسوول برای حمایت‌های اجتماعی از جمعیت سالمندان آینده ایران را تامین کند، تدوین نشده است.
به گزارش ایسنا، یکی از نگرانی‌های ایران در زمینه جمعیت، رکوددارشدن از نظر آمار سالمندان است؛ به طوریکه رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت اعلام کرده است که بر اساس پیش بینی‌های انجام شده، در سال ۲۰۵۰ درصد جمعیت سالمند در ایران، از میانگین جهان و آسیا بیشتر خواهد بود.
مهین عظیمی با بیان اینکه افزایش امید به زندگی دستاورد مثبت توسعه اجتماعی، اقتصادی در دنیا است، اظهار کرد: پیامد طبیعی افزایش امید به زندگی، سالخوردگی جمعیت است. تمام کشورهای جهان نیز با این پدیده روبرو هستند و با توجه به این که هر سال امید به زندگی افزایش و مرگ و میر کاهش می‌یابد، روند سالخوردگی جمعیت برگشت پذیر نیست و پیری جمعیت چالشی دائمی در جهان خواهد بود.
وی درباره درصد جمعیت سالمند در کشور نیز گفت: بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ از جمعیت ۷۹ میلیونی کشور، ۷۴۱۴۰۹۱ نفر یعنی ۹.۲۸ درصد سالمند هستند. پیش بینی می‌شود درصد سالمندان ایران تا سال ۲۰۲۵ میلادی، به ۱۰ و تا سال ۲۰۵۰ به بیش از ۳۰ درصد برسد. بر اساس این پیش بینی در سال ۲۰۵۰ درصد جمعیت سالمند در ایران از میانگین جهان و آسیا بیشتر و از هر سه نفر، یک نفر سالمند خواهد بود.
رئیس اداره سلامت سالمندان وزارت بهداشت با تاکید بر اینکه روند فعلی رشد درصد سالمندی در کشور ضرورت برنامه‌ریزی برای کنترل مسائل سالمندی را افزایش می‌دهد، افزود: با توجه به این موضوع نیاز به برنامه‌های وسیع‌تر و ضرورت پرداختن به موضوع سلامت و سالمندی نیز به عنوان اولویتی مهم بیش از پیش مورد توجه قرار می‌گیرد. بند ۷ سیاست‌های جمعیتی ابلاغی از سوی مقام معظم رهبری درباره فرهنگسازی برای احترام و تکریم سالمندان و ایجاد شرایط لازم برای تأمین سلامت و نگهداری آنان در خانواده و پیش‌بینی ساز و کار لازم برای بهره‌مندی از تجارب وتوانمندی‌های سالمندان در عرصه‌های مناسب است. همچنین بند ۱۵ سیاست‌های کلی خانواده ابلاغی مقام معظم رهبری نیز مربوط به اتخاذ روش‌های حمایتی و تشویقی مناسب برای تکریم سالمندان در خانواده و تقویت مراقبت‌های جسمی و روحی و عاطفی از آنان است.
وی با تاکید بر اینکه پیری الزاما با بیماری همراه نیست، تصریح کرد: با افزایش سن، بیماری‌های غیرواگیر و مزمن که معلولیت و ناتوانی را به دنبال دارند، افزایش پیدا می‌کند. پیشگیری از عوامل خطرساز محیطی مانند نداشتن تحرک و فعالیت بدنی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف دخانیات و ... حتی اگر در سالمندی شروع شود باز هم می‌تواند بروز یا شدت این بیماری‌ها را کاهش دهد. اگر مداخلات بهداشتی به موقع و کافی باشد، لزوما سالمندی همراه با هزینه‌های پزشکی نخواهد بود. مراقبت دوره‌ای سالمندان در کنار آموزش شیوه زندگی سالم می‌تواند با کاهش بار بیماری و افزایش امید به زندگی توأم با سلامت، به سالمندی سالم و فعال منجر شود.
به گفته رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت، در ایران امید به زندگی سالم ۷۴ سال و امید به زندگی با ناتوانی ۶۴ سال برآورد شده است؛ یعنی انتظار داریم افراد تا ۶۴ سالگی سالم باشند و بعد از آن، بیماری‌ها و معلولیت‌ها آغاز شود.
عظیمی افزود: روند سالمندی را می‌توان به سه گروه سالمندی همراه با سلامت، سالمندی طبیعی و سالمندی همراه با بیماری تقسیم کرد. هدف ما افزایش تعداد گروه اول است. رسیدن به این هدف از طریق آموزش فراگیر به سالمندان و ارایه خدمات مورد نیاز آنان تحقق پیدا می‌کند. به همین دلیل در حال حاضر یکی از مهم‌ترین برنامه‌ها در کشورهای توسعه یافته ارتقای آگاهی و افزایش توانمندی سالمندان برای مراقبت از خود است. در خدمات نوین سلامت سالمندان نیز دو برنامه آموزش شیوه زندگی سالم در دوره سالمندی و مراقبت سالمندان در نظر گرفته شده است.
رئیس اداره سالمندان وزارت بهداشت با اشاره به برنامه وزارت بهداشت برای انجام مراقبت‌های سالمندی در شبکه بهداشت و درمان کشور، ادامه داد: سالمندان تصور می‌کنند حتما باید بیمار شوند تا به پزشک مراجعه کنند؛ در حالیکه در بحث سالمندی باید برخی بیماری‌ها را غربالگری کنیم. حتی اگر تاکنون مشکلی نداشته‌اند باید سالی یکبار فشار خون، قندخون، تعادل و ... را چک کنند. افسردگی در سالمندان نیز موضوع مهمی است، اما همیشه تظاهرات آن کاملا مشخص نیست. در دوره سالمندی ممکن است تظاهرات افسردگی با دردهای شدید جسمی یا تغییر خلق و خو همراه باشد؛ به همین دلیل سالمندان باید سالی یکبار سلامت روانی خود را بررسی کنند.
عظیمی همچنین اضافه کرد: کشورهایی که درصد جمعیت سالمندی بالایی دارند به جای پرداختن به هزینه‌های درمان که رقم بالایی دارند، تمام انرژی خود را روی قسمت آموزش و دوره‌های قبل از سالمندی گذاشته‌اند تا از بیماری‌های شایع و معلولیت‌های دوران سالمندی پیشگیری کنند. بررسی تغذیه مناسب، وزن متناسب و مراقبت از مفاصل و... در این زمینه انجام می‌شود تا از این طریق او را فعال نگاه دارند و کارهای روزانه خود را انجام دهد.
وی شیوه زندگی افراد در دوره جوانی را بر سلامت دوره سالمندی موثر دانست و افزود: با رعایت شیوه زندگی سالم می‌توان سالم پیر شد یا در صورت وجود بیماری عوارض آن را کنترل کرد و جلوی ناتوانی را گرفت. به همین منظور در خصوص تغذیه، فعالیت بدنی، مراقبت از کمر و زانو، مراقبت از پاها، پوکی استخوان، پیشگیری از حوادث، بهداشت دهان و دندان، یبوست، بی‌اختیاری ادرار، یائسگی، استرس، حافظه، خواب، روابط زناشویی، رانندگی، استعمال دخانیات، ترک سیگار و ... آموزش گروهی و چهره به چهره انجام می‌شود.
عظیمی ادامه داد: مراقبت‌های سلامت سالمندان در دو سطح غیرپزشک و پزشک در خصوص اختلالات فشارخون، اختلالات چربی خون، سوء تغذیه (چاقی، لاغری)، دیابت، افسردگی، سقوط و عدم تعادل، سل ریوی در مناطق حذف بیماری انجام می‌شود. سالمندی فعال نیز با هدف هماهنگی برون بخشی و بین بخشی در خصوص ارائه خدمت بهینه به سالمندان و همچنین توانمند سازی سالمندان در راستای جلب مشارکت آنان از طریق پیگیری تصویب سند ملی سالمندان وبرنامه های مشترک با سایر سازمان‌ها و نهادها دنبال می‌شود.
وی، شعار امسال روز جهانی سالمند را "آینده‌ای بهتر با مشارکت سالمندان" اعلام کرد و گفت: این شعار تاکیدی بر ایجاد و گسترش مشارکت سالمندان در خانواده و جامعه به طور گسترده است. نیاز به بهره‌برداری از مشارکت سالمندان که اغلب نادیده گرفته شده و کمتر از آن قدردانی شده، نه تنها برای سلامت سالمندان ضروری است بلکه برای فرآیندهای توسعه پایدار امری واجب است.
عظیمی همچنین تاکید کرد که برای فعال بودن سالمندان باید فرصت‌ها و موقعیت‌هایی برابر و یکسان در جامعه برای تفریح، آموزش، یادگیری، اشتغال، فعالیت‌های داوطلبانه و ... داشته باشند. در حالی که در بسیاری از موارد برای سالمندان در این موارد محدودیت وجود دارد.
وی افزود: اگر قرار است سالمندی اتفاقی خوب باشد، این زندگی طولانی‌تر باید همراه با فرصت‌های همیشگی برای سلامتی، مشارکت و امنیت باشد. در این صورت می‌توان انتظار سالمندی فعال و بانشاط را داشته باشیم که به عنوان منبعی حمایت کننده برای خانواده و جامعه است.
