"قهرمانان بى جواب"

دیروز و پریروز در مشهد همایش بهبود محیط کسب و کار برگزار شد و من هم در آن حضور داشتم. همزمان با برگزاری همایش خبر استعفای رسول خادم از ریاست فدراسیون کشتی منتشر شد. این خبر و دلیل آن در تمام همایش فکر من را به خود مشغول کرده بود. در حالی که به این موضوع فکر می کردم و به سخنرانی سخنرانان همایش گوش می کردم، به این می اندیشیدم که ما چه باید بکنیم. رسول خادم برای سئوالی که کمتر از یک ماه پیش پرسیده بود و پاسخی نشنیده بود تصمیم به استعفا گرفت. ما که سالهاست پاسخ سئوالهایمان را نگرفته ایم چه باید بکنیم؟دیروز و پریروز در مشهد همایش بهبود محیط کسب و کار برگزار شد و من هم در آن حضور داشتم. همزمان با برگزاری همایش خبر استعفای رسول خادم از ریاست فدراسیون کشتی منتشر شد. این خبر و دلیل آن در تمام همایش فکر من را به خود مشغول کرده بود. در حالی که به این موضوع فکر می کردم و به سخنرانی سخنرانان همایش گوش می کردم، به این می اندیشیدم که ما چه باید بکنیم. رسول خادم برای سئوالی که کمتر از یک ماه پیش پرسیده بود و پاسخی نشنیده بود تصمیم به استعفا گرفت. ما که سالهاست پاسخ سئوالهایمان را نگرفته ایم چه باید بکنیم؟

تازه او یک سئوال کرد و ما صدها سئوال. پرسیدیم: چرا عدالت مالیاتی برقرار نیست؟ چرا بنگاههای عمومی شفاف نیستند؟ چرا بخش خصوصی و کارگران از مدیریت تأمین اجتماعی حذف شدند؟ چرا قانون تجارت اصلاح نمی شود؟ چرا قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار اجرا نمی شود؟ چرا با مؤسسات پولی غیر مجاز برخورد قانونی نمی شود؟ چرا با بنگاهداری بانکها برخورد نمی شود؟ چرا دولت به تکلیف خود در مقررات زدایی عمل نمی کند؟ چرا تکلیف سیاستهای ارزی کشور مشخص نمی شود؟ چرا و چرا و چرا؟

در حالیکه در سخنانم در بخش افتتاحی همایش گفته بودم: "در کشور روش و مسیر مشخص و قابل اجماعی بین دولت، قوا و بخش خصوصی برای اصلاح محیط کسب و کار وجود ندارد." در بازاندیشی به ریشه های نابهبودی محیط کسب و کار و ارتباط آن به سئوالات بی پاسخ، به این فکر می کردم که وقتی یک کشتی گیر روی تشک بلاتکلیف می شود، چطور یک اقتصاد به این بزرگی با این همه پرسش بی پاسخ می تواند روی تشک جهانی برود و در بازارهای پررقابت با رقبایش کشتی بگیرد؟

اقتصاد ما اقتصاد سئوالهای بی جواب است. هرچه فکر کردم که یک موضوع مهم در اقتصاد کشورمان بیابم که در طول حداقل یک دهه، و نه بیشتر، پاسخ مشخص و واحدی از سوی دولتها و ارکان کشور به آن  داده شده باشد، موضوعی نیافتم. یادم افتاد گاهی که در جلسات با مسئولین دولتی، واقعیتهای اقتصاد کشور و  نقدهای وارد بر آن را می گفتم، پس از جلسه، در گفتگوی خودمانی با مسئولین، مكرر از ایشان می شنیدم که: "ما این حرفهایی که شما می زنید را نمی توانیم بزنیم." باز با خودم گفتم: "چطور یک مسئول دولتی با سانسور نظراتش می تواند درست کار کند و در تصمیم سازی کمک کند؟ اگر تفکر با تصمیم، منطبق نباشد، آیا عمل می تواند با تصمیم منطبق باشد؟" و بعد به این نتیجه رسیدم که بی دلیل نیست که بسیاری از قوانین و مقررات کشور توسط خود مجریان عمل نمی شود و اين همه تناقض در بخشنامه ها و مصوبات دولتى به چشم مى خورد. 

در ادامه ی سخنرانیها، یکی از کارافرینان خوشنام و باسابقه ی مشهد در حالی که از مشکلات صنعت می گفت حرف از مهاجرت جوانان زد و بغض گلویش را گرفت. یادم آمد که چند روز پیش خبری منتشر شده بود که یک و نیم میلیون نفر ایرانی در صف مهاجرت به کانادا و استرالیا هستند. باز با خود فکر کردم که، جوانان هم سالهاست پاسخ سئوالهایشان را نگرفته اند. لابد برای همین از ماندن و تلاش کردن خسته شده اند.  

در تمام آن دو روز احساس کردم که ما قهرمانان بازنده ایم. مشکل اصلی محیط کسب و کار ما ضعف آن نیست، ابهام است، بلاتکلیفی است، تناقض است، خرواری سئوال بی پاسخ و پاسخ پراما و اگر است. در جمع این یک و نیم میلیون نفر درخواست  کننده ى مهاجرت، بخش قابل توجهی هم فعالان اقتصادی هستند که دارند تشک را ترک می کنند، بخشی هم در داخل همین کار را کرده اند، آردها را بیخته اند و الک را آویخته و اموالشان را یک به یک می فروشند و روزگار می گذرانند. اما بايد قدر كارافرين را بيشتر دانست. زيرا هنوز بسیارند کارافرینانی که خستگی در چهره شان موج می زند و بیم شکست دارند اما دلاورانه می جنگند. آنها مرتب با خود تکرار می کنند که: "نباید ببازی! تو اگر ببازى كارگرانت از نان خوردن مى افتند. بجنگ مرد، بجنگ!" .....