حذف ثبت سفارش واردات کالا با دلار چقدر می تواند در آرامش بازار ارز موثر باشد؟

سه روز پیش رسانه ها نامه ای را منتشر کردند که از ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی به محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت ارسال شده بود. در این نامه موضوع حذف ثبت سفارش واردات کالا با دلار آمریکا مطرح شده بود. پرسشی که مطرح می شود این است که این موضوع چقدر می تواند در آرامش بازار ارز موثر باشد؟

به گزارش تابناک اقتصادی، نوسانات ارزی اخیر بانک مرکزی را بر آن داشت تا راهکارهای مختلفی را جهت جلوگیری از تکرار مجدد این موضوع دنبال نماید. یکی از این راهکارها که در راستای کاهش تقاضای دلار صورت گرفت، حذف ثبت سفارش واردات کالا با دلار بود. این موضوع در نامه ای که از سوی ولی الله سیف رئیس کل بانک مرکزی به محمد شریعتمداری وزیر صنعت، معدن و تجارت در تاریخ 24 بهمن ماه 1396  ارسال شده بود، مطرح شد.

این نامه در مورخه 10 اسفند 1396 در رسانه ها منتشر شد و در متن آن آمده بود: حسب اطلاعات واصله همچنان امکان ثبت سفارش واردات کالا با ارز دلار آمریکا در سامانه‌های سازمان توسعه تجارت مهیا بوده و درصد قابل توجهی از مجموع ثبت سفارش‌های انجام‌شده با این ارز صادر شده است. در حالی‌که به علت تداوم تحریم‌ های اولیه ایالات متحده آمریکا دسترسی شبکه بانکی کشور به سیستم ‌های دلاری به طور کامل قطع است، ثبت سفارش کالا با دلار آمریکا به مفهوم استفاده از شبکه صرافی به منظور تأمین مالی واردات است. این شرایط از یک سو سبب افزایش تقاضای دلار آمریکا در صرافی‌ ها شده و از سوی دیگر در تناقض فاحش با تأکیدات مقام ریاست ‌جمهوری مبنی بر انتقال گردش مالی تجارت کشور از صرافی به شبکه بانکی کشور است. با توجه به توضیحات یاد شده و نظر به اینکه سیاست ارزی کشور رویکرد حذف کامل دلار را در نظر دارد، لذا خواهشمند است دستور فرمایند به قید فوریت از صدور ثبت سفارش بر اساس دلار آمریکا ممانعت به عمل آورند.

پرسشی که در این بین مطرح می شود این است که این تصمیم بانک مرکزی چقدر می تواند در آرامش بازار ارز و کنترل قیمت دلار موثر باشد؟

همان گونه که در متن نامه نیز ذکر گردیده است، به دلیل تحریم بودن شبکه بانکی کشور قطعاً تامین دلار جهت واردات ثبت سفارش شده از شبکه صرافی صورت خواهد گرفت که این می تواند باعث افزایش تقاضای دلار در صرافی ها شود و موجبات افزایش قیمت این ارز را فراهم آورد.

برای اینکه اثربخشی این تصمیم بانک مرکزی بر بازار ارز مشخص شود در ابتدا باید دید که مراودات دلاری در سیستم غیربانکی ما چقدر می باشد. اگر میزان مراودات دلاری در سیستم غیربانکی کم باشد قطعاً این تصمیم بانک مرکزی تاثیر چندانی بر بازار ارز و نوسانات آن نخواهد داشت اما اگر این موضوع برعکس باشد قطعاً این تصمیم بانک مرکزی موثر واقع خواهد شد.

به گفته مهدی کسرایی پور مدیر کل سیاست ها و مقررات ارزی بانک مرکزی تا پایان بهمن ماه سال جاری معادل 27 میلیارد دلار ثبت سفارش غیربانکی انجام شده است که از این میزان، حدود 10 میلیارد دلار به دلار آمریکا صورت گرفته است.

بنابراین تقریباً 37 درصد از ثبت سفارش های صورت گرفته در شبکه غیربانکی به صورت دلار آمریکا بوده است که خود رقم قابل توجهی می باشد. بنابراین این تصمیم بانک مرکزی در صورت درست اجرا شدن می تواند در کنترل قیمت دلار موثر باشد.

البته باید به این نکته نیز اشاره نمود که راهکار نهایی برای رهایی از دلار و مصائب آن این است که به سوی پیمان های پولی دوجانبه و چندجانبه گام برداریم.