این ایام که به مناسبتی مشغول تحقیق و مطالعه ی تاریخ تحولات ایران و انقلاب اسلامی بوده ام، در شبکه های مجازی مطلبی از قول یک خبرنگار منتشر و دست به دست می شد درباره ی مدیری که نماز جماعت خواندن در مجموعه ی متبوعش را اجباری کرده بود و روزی پس از اقامه ی نماز جماعت و هنگامی که کارکنان به قصد رفتن به محل کار برخاستند ناگهان غریده بود که «دعای فرج بعد از نماز چی شد؟!!» به صحت و سقم روایت فوق کاری ندارم
ولیکن هم او بود که هماره در مراسم و مناسک انقلابی و مذهبی چفیه بر گردن و تسبیح به دست و سبحه گویان در صفوف اول مشاهده می شد و مصداق قول سعدی علیه الرحمه که:
توبه بر لب، سبحه بر کف، دل پر از شوق گناه...
عاقبت؛ وی که می کوشید خود را در صف «مخلصین» جا بزند! در عداد «مختلسین» بزرگ ایران در آمد و از کشور گریخت!
پیشتر در مورد رذیله ی بنیان برافکن ریا و سالوس و فراگیری آن در جامعه ی مستعدِ ایرانی، با عنوان «ریاکارانی که خود پروراندیم» نوشتم.
اکنون و در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی که بر آمده از خونفشانی صدها هزار تن به پای این نخل نو ثمر و ایثار و مقاومت و رنج و محنت وصف ناپذیر ملتی نستوه است؛ علیرغم مشکلات، معضلات و انحرافات غیر قابل انکار و اغماض؛ که مع الاسف در یک دهه گذشته شتاب و فزونی نیز داشته است؛ باید اذعان کرد این همه تلاش، ایثار، مبارزه و مقاومت به راحتی و یقینا سزاوار فراموشی و نادیده انگاشتن نیست.
بنابراین به شرط آسیب شناسی و اصلاح امور؛ عمیقا به آینده ی درخشان انقلاب امید و باور دارم و در همین راستا علیرغم علم به انواع توطئه ها و دسیسه های دشمنان خارجی و عوامل داخلی همچنان پاشنه ی آشیل انقلاب را ریا پروری و ریاکاری می دانم.
چرا که:
سهل الوصولترین راه نفوذ، در ارکان انقلاب و در نتیجه وارد کردن ضربات کاری به آن؛ از این باب است
نمونه: کشمیری ها و کلاهی ها و...
جالب است بدانید منابع در وصف کشمیری اینگونه گفته اند: «قیافه حق به جانب، تسبیح به دست و اهل استخاره و دعای کمیل خواندن در جلسات و پیش‌قدم در پیش نماز شدن»
آسانترین مجرای غارت و چپاول اموال مردم و تضییع حقوق ملت و سریع ترین مسیر ممکن برای پیمودن پله های ترقی و رسیدن به زر و زور است
نمونه: خاوری ها و زنجانی ها که دومی خود را بسیجی و جهادگر اقتصادی می دانست...
مرموزانه ترین و بهترین راه برای جلب اعتماد؛ و در نتیجه، قَدر دیدن و بر صَدر نشستن است و چه گربه هایی که بر این نمط شدند، زاهد و عابد و مسلمانا!
جناب کیمیایی در سکانسی از فیلم رئیس به خوبی چهره ی واقعی این افراد را هویدا می کند. آنجا که، رئیس (داریوش ارجمند) میگوید: «باباتو می شناختم! قدیما با آفتابه عرق میخورد، حالا " ضای " والضالینِ نمازِشو قَدِّ اتوبانِ قُم میکشه!»
راحت ترین سیاه بازی برای وجیه المِلّه شدن است
همانگونه که مرحوم ایرج میرزا عوامل داخلی را در برابر مستشاران آمریکایی در شعری که برای ساعدی سرود؛ اینگونه معرفی کرد:
▫️خران داخــلی معـــــقول بودند
▫️وجیــــه الملّه و مقـــبول بودند
وانگهی:
بزرگترین و مخوفترین آفت دین است
فریبنده ترین عامل انحراف شریعت است
به قول خاقانی:
▫️خواهند جماعتی که تزویر کنند
▫️از حیله طریق شرع تغییر کنند
هیولای کریهی است که عقیده و ایمان ملتی را هر چند مستحکم با زهر مرگبار و مداومش سست می کند و بعد یکجا می بلعد. راهزنی است که ارزشمندترین سرمایه ی یک نظام؛ یعنی اعتماد عمومی را به یغما می برد. و...
در وصف این رذیله ی بنیان برافکن دیالوگ مانای جناب مختار در تماشائی ترین سکانس این مجموعه، تام و تمام است آنجا که گفت: «امروز میخواهم به مصاف تزویر بروم که بدترین آفت دین است تزویر با لباس تقوا و دیانت به میدان می آید تزویر سکه ای دو روست که بر یک رویش نام خدا و بر روی دیگرش نقش ابلیس است عوام خدایش را میبینند و اهل معرفت ابلیسش و چه خون دل ها خورد علی از دست این جماعت سر به سجودِ آیه خوان و به ظاهر متدین»
آری و اینچنین بود که فرمودند: «یَآ أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا، آمِنُوا...»
اگر بخواهیم از منظر آسیب شناسی و ریشه یابی به موضوع بنگریم ۲ عامل در شکل گیری، تداوم و اپیدمی ریاکاری در جامعه نقش داشته است
۱. سیاستهای به شدت غلط فرهنگی بویژه در دهه ی اول بعد از پیروزی انقلاب
۲. نفوس مستعد ما ایرانیان در این زمینه که دارای سبقه ای تاریخی و کهن است
و تبلور آن را در ادبیاتمان بصورت منظوم و منثور، فراوان می توان یافت به نحوی که کمتر شاعر یا نویسنده ی نامدار ایرانی را می توان یافت که با اندوه و دریغ و سوگمندانه در این باب ننوشته و نسروده باشد
علت العلل توفیق ریاکاران؛ ظاهربینی است که متاسفانه در نهاد ما ایرانیان ریشه دوانده است. بی سبب نیست که عرفایی چون بایزید همواره و مکرر، توصیه هایی، چنین، به یادگار می گذاشتند که: «یا چنان نمای که هستی، یا چنان باش که می نمایی»
۲ نمونه:
چندی پیش در آرایشگاهی منتظر نوبت نشسته بودم. ۲ آرایشگر در آنجا کار می کردند که یکی به مشتریان جوانِ طالب مد روز می رسید و دیگری به دیگرِ مشتریان. جوانی وارد شد با مدل موی به اصطلاح منشوری! از قبل نوبت داشت وقتی روی صندلی نشست به آرایشگر گفت فردا مصاحبه شغلی دارم میخام موهام مدل معمولی! خیلی کوتاه بشه. ریشامم خط بنداز. میخام ته ریش داشته باشم.
از چهره ی جوان می شد عمق ناراحتی اش را از دست دادن موها فهمید و استاد آرایشگر هم متوجه این امر شده بود و مرتب به جوان دلداری میداد که: عیبی نداره زود بلند میشه و...
به تعهد و تخصص و مرام و مسلک جوان کاری ندارم. منظورم، سیاستی است که جوان را به سمت ظاهرسازی و ریاکاری سوق می دهد و قطع نظر از سایر عوامل و مراحل، یقینا او را از این حیث به هدف مورد نظرش خواهد رساند و جوان با این ترفند، گوی سبقت را از رقیبانش خواهد ربود
▫️نمونه دوم:
تجربه ای است که از دانشگاه دارم. به این بیان که از دانشجویان خانم می پرسم: اگر نیمه شبی کنار خیابان منتظر تاکسی باشید و یک خودرو مسافربر شخصیِ خالی از مسافر، جلوی پای شما توقف کند و ظاهر راننده خارج از عرف باشد و منشوری! آیا سوار می شوید و اگر چهره موجه و پوشش ساده ای داشته باشد چه؟ قریب به اتفاق دانشجویان مورد دوم را برمی گزیدند.
با این وصف، سری به صفحه حوادث روزنامه ها بزنید و در موارد آدم ربایی و تجاوز به عنف در قالب مسافر کش؛ چهره ی افراد دستگیر شده را با دقت ببینید!
و آنچه در باب این موضوع، از همه مهمتر است، اینکه، متاسفانه با این حربه بسیاری از افرادی که نقشی در انقلاب و پیروزی آن نداشتند و بعضًا مخالف و سد راه انقلاب بوده اند، یک شبه انقلابی دوآتشه شدند و حتا با سیاه بازیِ استادانه موجبات انزوا و پیاده کردن بسیاری از انقلابیون اصیل را از قطار انقلاب فراهم نمودند و همین ها با سخنان و اقدامات خود به مرور اسباب دلسردی مردم و فراموشی و کنار گذاشتن آرمانهای واقعی و اصیل انقلاب شدند
الغرض و خلاصه ی کلام؛ تا بیش از این دیر نشده و این رذیله؛ بنیاد دین؛ و ملک و سرزمین را به تاراج نبرده. متولیان امر، سیاست های ریاپرور را که عده ای از ابتدای انقلاب تا کنون به نحوی از انحاء، جاهلانه یا عامدانه طرح ریزی و اجرا نمودند، ریشه کن کنند تا جلوی تولید و تکثیر این مارهای مهلک خوش خط و خال را بگیرند ؛ اهل تزویر را شناسایی، محاصره و کنترل نمایند و بسترِ فرهنگ صراحت و شفافیت را به جای تعارف و تملق و تزویر فراهم آورند، از مهد تا لحد !
که جناب حافظ فرمودند:
▫️تكیه بر اخترِ شب دزد مكن، كین عیار
▫️تاجِ كاووس بِبُرد و كمر كیخسرو...
▫️آتش زهد و ریا، خرمن دین خواهد سوخت
▫️حافظ این خرقه ی پشمینه بینداز و برو
باعرض سلا خدمت استاد عزیزم دکتر سیفی