برخی از نشرهای مشهور با شیوههایی تازه، اقدام به کسب درآمد از طریق دور زدنِ نویسندگان جوان میکنند و این نویسندگان که عمدتاً از چهرههای جوان و فاقد تریبون هستند، به دنبال پیگیری قانونی برای رفع این چالش و احقاق حقوقشان هستند؛ اما این ناشران که در بازار نشر برند محسوب میشوند، با توجه به اینکه این نویسندگان جوان فاقد پشتوانه جدی در این عرصه هستند، همچنان به رویه خلاف قانونشان ادامه میدهند.
به گزارش «تابناک»؛ بازار نشر کتاب به خودیِ خود یک عرصه شکست خورده و شاید کمسوددهترین بخش فرهنگی در کشور حوزه کتاب باشد، اما نه برای ناشران مطرح که خود صاحب کتاب فروشی نیز هستند. این دست ناشران معمولاً سود بالایی میبرند و به همین دلیل، توان قابل توجهی در انتشار کتب تازه دارند؛ کتبی که از قضا حقالتألیف چشمگیری نیز به آنها تعلق نمیگیرد و اغلب نویسندگان مطرح نیز درآمد چندانی از این طریق ندارند.
در این میان، وضعیت نویسندگان جوان از نویسندگان شناخته شده به مراتب بدتر است. برترین کتب نویسندگان جوان که شانس انتشار توسط ناشران مطرح را مییابند، معمولاً با حق التألیف همراه نمیشوند و درصدی از فروش به نویسنده تعلق میگیرد و طبیعتاً این درصد فروش باید در نوبتهای بعدی نیز متناسب با قیمت پشت جلد چاپ تازه، تیراژ و فروش کتاب به نویسندگان جوان تعلق بگیرد.
در این میان، برخی ناشران به سمت پرداخت حق التألیف به نویسندگان جوان نیز رفتهاند و این رقم ـ ولو اندک ـ فضای حرفهایتری را میان نویسنده و ناشر شکل داده است؛ اما در همین فضا، برخی ناشران از جمله یکی از نشرهای مشهور کشور ـ که در خیابان کریمخان واقع است ـ رویکرد غیرحرفهای را متکی به اعتبار و پشتوانهاش در دستور کار قرار داده و حتی حقوق بدیهی نویسندگان جوان را نیز پرداخت نمیکند.
یکی از این نشرها که اعتبار ویژهای در بازار دارد، کتب برخی نویسندگان جوان را به چاپ چندم رسانده اما حتی به نویسندگان در این زمینه اطلاع رسانی نکرده، چه رسد به آنکه حقوق نویسندگان را پرداخت نماید. نکته قابل تأمل اینکه چنین رویه از سوی ناشران صرفاً درباره نویسندگان جوان و کمتر شناخته شده در پیش گرفته میشود و رفتار با نویسندگان صاحب نام یا نویسندگانی که به رسانهها دسترسی دارند، به شکل قابل تأملی متفاوت است! این رویه طبیعتاً قابل پیگرد است و شنیده میشود، برخی نویسندگان قصد پیگیری جدی مالکین این نشریه با سابقه را دارند.
از سوی دیگر، شنیده شده این نشر به برخی نویسندگان نه تنها حق الزحمه نمیدهد، بلکه انتشار کتبشان را منوط به تأمین سرمایه از طرف مؤلف و دست کم تأمین هزینه کاغذ کتاب کرده است. برخی وارد این بازی شدهاند و پس از انتشار کتابشان، با وانتی از کتاب مواجه شدهاند که این ناشر به جای عرضه در کتاب فروشی خود و توزیع در بازار کتاب، برای نویسنده کتاب ارسال کرده است!
پیش از این نیز خبرهای مشابهی مبنی بر اقدامات عجیب این ناشر و برخی دیگر از نشرها از جمله انتشار چند نوبت چاپ کتاب با تیراژ اندک در همان زمان انتشار چاپ اول و ارائه سریع به بازار در یک زمان کوتاه تحت عنوان رسیدن یک کتاب به چاپ چندم با هدف بازارگرمی برای برخی کتب نیز شنیده شده بود.
این وضعیت در حالی در بخشی از بازار نشر حاکم است که با توجه به افزایش قیمت کاغذ، سال 1397 برای حوزه نشر سال خوبی پیش بینی نمیشود و دور از انتظار نیست که رقم خوردن برخی اتفاقات عجیبتر از آنچه روایت شده را در سال آینده در حوزه نشر کتاب از سوی برخی از مطرحترین ناشران شاهد باشیم.